Աստղագիտությունը Բաբելոնում
Բաբելոնյան աստղագիտություն, աստղագիտությունը Հին Բաբելոնի պետություններում։ Բաբելոնցիների դարավոր աստղագիտական ուսումնասիրությունների շնորհիվ աստղագիտությունը Բաբելոնում մեծ նվաճումների է հասել օրացույցային համակարգի ու աստղագիտական հետազոտությունների բնագավառներում։ Բաբելոնցի աստղագետներին հաջողվել է անգամ կանխագուշակել խավարումները։
Զարգացման նախադրյալներն ու պատճառները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բաբելոնյան աստղագիտությունը սերտորեն կապված էր աստղագուշակության հետ։ Հետազոտությունների մեծ մասը կատարվում էին ոչ թե գիտական նկատառումներով, այլ աստղագուշակության մեջ կիրառելու նպատակով[1]։ Աստղագիտությունն անհրաժեշտ էր նաև օրացույցային համակարգի զարգացման համար, որը հնարավորություն էր տալիս բաշխել ժամանակամիջոցները[2]։ Բացի այդ աստղագիտության զարգացումը միշտ խրախուսում էր Բաբելոնի արքա Համմուրաբին[3]։
Մինչև բաբելոնյան աստղագիտության զարգացումը Շումերում ու Աքքադում, որոնք նախորդում էին Բաբելոնին, արդեն աստղագիտական նվաճումների էին հասել։ Բաբելոնցիներն այդ նվաճումներն օգտագործել են իրենց աստղագիտության զարգացման համար[2]։
Աստղադիտարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շումերաաքքադական ու բաբելոնյան աստղագետները, ովքեր նաև քուրմեր էին[1], երկինքն օգտագործում էին հատուկ աշտարակ-աստղադիտակներով, որոնք, որպես կանոն տեղակայված էին զիկուռատներում[2]։
Այդպիսի աստղադիտարաններ կային բոլոր շումերաաքքադական ու բաբելոնյան քաղաքներում, ինչի մասին վկայում էին այդպիսի աշտարակների մնացորդների հնագիտական ուսումնասիրությունները[2]։
Նվաճումները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմադարյա ուսումնասիրությունների շնորհիվ բաբելոնյան աստղագետները կարողացան ստեղծել իրենց օրացույցը։ Նրանք օրը բաժանում էին 12 ժամի, իսկ ժամը՝ 30 րոպեի, տարին կազմված էր 365 օրից[1][2]։ Բաբելոնցի աստղագետների ենթադրությունները միանգամայն ճշմարիտ էին, դրանցից օգտվում են անգամ ժամանակակից գիտնականները[1]։
Հատկապես մեծ ուշադրություն էր դարձվում աստղերի ու մոլորակների շարժմանը[1]։ Նրանց գիտելիքները երկնային լուսատուների շարժման բնագավառում բավականին զարգացած էին։ Հաշվումների ճշգրտությունը բավականին բարձր էր գնահատվում[1]։
Բաբելոնյան աստղագետները կարողանում էին կանխագուշակել խավարումներն ու ճշգրտորեն հաշվում էին գիշերահավասարը։ Աստղագիտությունը Բաբելոնում իր զարգացման գագաթնակետին հասավ մ. թ. ա. 8-6-րդ դարերում[2]։ Նաբուգոդոնոսոր արքայի կառավարման ժամանակ աստղագիտությունը նոր բարձունքների հասավ, մասնավորապես, ի հայտ եկավ կենդանակերպը[3]։
Հունական աստղագիտությունը զարգացավ բաբելոնցիների նվաճումների հիմա վրա[1]։ Անտիկ հույն աստղագետներն ընդօրինակում էին բաբելոնյան հաշվարկներն ու մեթոդները, նաև որոշ սարքավորումներ[3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Авдиев, Всеволод Игоревич Астрономия // История Древнего Востока. — Ленинград: Госполитиздат, 1953.
- Тураев, Борис Александрович Вавилонская религия и культура // История Древнего Востока / под редакцией В. В. Струве и И. П. Снегирева. — Ленинград, 1935. — Т. 1.
- Ричард Коэн В погоне за Солнцем. — 2013. — 12626 с. — ISBN 5457490645