Վարվառա Ժիտովա
| Վարվառա Ժիտովա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մոտ հունիս 1833[1][2] |
| Ծննդավայր | Spasskoye-Lutovinovo, Mtsensk uyezd, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | 1900 |
| Մահվան վայր | Եգորյևսկ, Ռյազանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Q23900433?[3] |
| Մասնագիտություն | գրող |
| Ծնողներ | հայր՝ Անդրեյ Բերս[2], մայր՝ Վարվառա Տուրգենևա |
Վարվառա Նիկոլաևնա Ժիտովա (ռուս.՝ Варвара Николаевна Житова, օրիորդական ազգանունը` Բոգդանովիչ-Լուտովինովա, մոտ հունիս 1833[1][2], Spasskoye-Lutovinovo, Mtsensk uyezd, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - 1900, Եգորյևսկ, Ռյազանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), ռուս գրող և բանաստեղծ Իվան Սերգեևիչ Տուրգենևի համամայր (արգանդակից) քույրը։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վարվառա Նիկոլաևնա Բոգդանովիչ-Լուտովինովան ծնվել է Օրլովշչինայում, Տուրգենևների Սպասկոյե-Լուտովինովո կալվածքում, 1830-ականների սկզբին։ Տուրգենևների տանը ընտանիքի գլխավորի՝ Սերգեյ Նիկոլաևիչի հիվանդության պատճառով հայտնվել է նոր մարդ՝ ընտանեկան բժիշկ Անդրեյ Էվստաֆիևիչ Բերսը։ Գրողի ծնողների հարաբերությունները հեռու են եղել կատարյալ լինելուց։ Սերգեյ Նիկոլաևիչը շատ ավելի երիտասարդ էր, քան նրա կինը. նա մեկ անգամ չէ, որ դավաճանել է նրան։ Վրեժ լուծելով հիվանդ ամուսնուց՝ Վարվառա Պետրովնա Տուրգենևան հրապուրվել է երիտասարդ բժշկով։ Տարիքային զգալի տարբերությունը նրան չի խանգարել սիրավեպ սկսել, որի արդյունքում էլ ծնվել է փոքրիկ Վարենկան։ Վարվառա Պետրովնա Տուրգենևան, հետևելով աշխարհիկ հասարակության ավանդույթներին, ստիպված է եղել որոշ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի գոնե ձևականորեն քողարկի վարկաբեկիչ փաստը։ Այսպիսով, Վարենկան ստացել է ոչ թե իր, այլ իր կնքահոր՝ հարևան կալվածատեր Նիկոլայ Բոգդանովիչի ազգանունը և հայրանունը։ Նա գրանցվել է որպես որբ և հաշվառվել մոր տանը որպես որդեգրված երեխա։ Վարենկայի հայրը՝ Անդրեյ Էվստաֆիևիչ Բերսը, ամուսնացել է մեկ այլ կնոջ հետ, որից նա ունեցել է դուստր՝ Սոֆյան, որն էլ ամուսնացել է Լև Տոլստոյի հետ։ Այսպիսով, մոր կողմից Վարվառա Նիկոլաևնա Բոգդանովիչը Իվան Տուրգենևի, իսկ հոր կողմից՝ Լև Տոլստոյի կնոջ քույրն է եղել։
17 տարեկան հասակում Վարվառան ամուսնացել է Եգորևսկցի կալվածատեր Դմիտրի Պավլովիչ Ժիտովի հետ և բնակություն հաստատել Եգորևսկում (Մոսկվայի մարզ), որտեղ ապրել է 44 տարի։ Մահացել է 1900 թվականին՝ 67 տարեկան հասակում։ Մինչ այժմ, Տուպիցինի անունը կրող փողոցում կա 28/19 համարի բնակելի շենք, որում նրա ընտանիքը որոշ ժամանակ սենյակներ է վարձել։ Այդ տունը գտնվում է գավառագիտական թանգարանի շենքի մոտ։ Բնակվելով Եգորևսկում ՝ Վարվառա Նիկոլաևնան բազմիցս նամակներ է ստացել Իվան Սերգեևիչ Տուրգենևից։ Գրողը, որն առատաձեռնորեն օգնել է կարիքավորներին, երկու անգամ իր անունից գումար է փոխանցել նրան։
Եգորևսկում գտնվող նրա բնակարանում կախված են Իվան Սերգեևիչի դիմանկարները և նրա կյանքի և ստեղծագործության հետ կապված տարբեր մասունքներ։ Տուրգենևի իրերից ամենաարժեքավորը Ժիտովայի ընտանիքում համարվել է Տուրգենևի երիտասարդ տարիների դիմանկարը։ Հրդեհի ժամանակ, որը բավականին հաճախակի էր ու կործանարար այն ժամանակվա «փայտե» Եգորևսկում, գրողի այդ դիմանկարը հանվել է պատից և փրկվել[4]։ Վարվառա Նիկոլաևնան մեծացել է Իվան Սերգեևիչի հետ, ստացել է գերազանց կրթություն, կատարելապես տիրապետել է երեք լեզուների ՝ գերմաներենին, ֆրանսերենին, անգլերենին։
Վարվառա Նիկոլաևնան գիմնազիայում դասավանդել է ֆրանսերեն և աշխարհագրություն։ Գրել է պատմվածքներ, ակնարկներ, պիեսներ։ «Եվրոպայի տեղեկագիր» ամսագիրը տպագրել է նրա հուշերը Իվան Տուրգենևի ընտանիքի մասին։ Նա բեմադրել է վճարովի ներկայացումներ, իսկ հասույթը փոխանցել է կարիքավոր ուսանողներին և գիմնազիայի աղջիկներին։ Դիմել է գիմնազիայի տնօրենին` պետական միջոցներով նվազ եկամուտ ունեցող ուսանողներ ընդունելու խնդրագրով։
Ապագա նկարիչ և ակադեմիկոս Իգոր Էմանուիլովիչ Գրաբարը ջերմորեն է արտահայտվել Վարվառա Նիկոլաևնայի մասին, որից երաժշտության դասեր է ստացել, երբ հոր հետ ապրեն են Եգորևսկում։ Նա հիշում է.
|
Վարվառա Նիկոլաևնան ուներ մեծ գրադարան։ Եվ նա իր ձեռքն էր վերցրել իմ գրական դաստիարակությունը՝ անընդհատ տրամադրելով տարբեր բովանդակության գրքեր։ Այդ ժամանակ ես չափազանց կախվածության մեջ էի ընթերցանությունից[4]։ | 
|
Եղբոր մահից հետո նա գրել է «Հիշողություններ Իվան Տուրգենևի ընտանիքի մասին», որն առաջին անգամ տպագրվել է 1884 թվականին «Եվրոպայի տեղեկագիր» ամսագրում[5]։
Ժառանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վարվառա Նիկոլաևնա Ժիտովան ունեցել է մեկ դուստր՝ Նադեժդան, որը Իվան Տուրգենևի և Ս. Ա. Տոլստոյի զարմուհին էր։ Նրա ամուսինը տեղացի կալվածատեր, պաշտոնաթող լեյտենանտ Միխայիլ Նիկոլաևիչ Էմիևն էր (1847-1886)։ Հարսանիքից անմիջապես առաջ նա թոշակի էր անցել։ Երկու տարի նա մարմնամարզություն է դասավանդել Եգորևյան տղամարդկանց գիմնազիայում։ Ռյազանի մարզային պետական արխիվներում (ՌՊՄԱ), Ռյազանի ազնվական պատգամավորական ժողովի նյութերում, լեյտենանտ Մ. Ն . Էմիևի ծառայության մասին պաշտոնական տվյալներ կան։ Այսպես, նա զբաղեցրել է հետևյալ պաշտոնները` Ոստիկանության Եգորևսկի բաժնի ատենակալ (1875 թվականի հունվարի 10-ից), Եգորևսկի ազնվականական խնամակալության ազնվականական ատենակալ (1875 թվականի հունիսի 23-ից), զեմստվոյական խորհրդի անդամ (5 նոյեմբերի, 1877), Եգորեևսկի գավառի գյուղացիական գործերով ներկայացուցչության անդամ (1881 թվականի փետրվարի 10-ից) Էմիևը մահացել է 1886 թվականի հուլիսի 1-ին։
Նադեժդա Դմիտրիևնա Էմիևան գնացել է մոր հետքերով և դարձել մանկավարժ։ Եղել է օրինակելի տիկին, Եգորևսկի կանանց գիմնազիայի վերակացու։ Ապրել է Պոպովսկայա փողոցում (այժմ՝ Օկտյաբրսկայա), քաղքենի Տիտովայի տանը։
Նադեժդա Դմիտրիևնան մահացել է 1934 թվականին Կուրովսկոեի ծերանոցում։ Գերեզմանոցում նրա գերեզմանի տեղն անհայտ է[5]։ Ժիտովան ունեցել է ժառանգ[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Житова В. Н. Воспоминанія о семьѣ И. С. Тургенева (ռուս.) // Вѣстникъ Европы: журнал истории — политики — литературы — 1884. — Т. 6. — С. 72.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Чернов Н. Первая любовь (ռուս.) — 1973.
- ↑ Житова В. Н. Воспоминанія о семьѣ И. С. Тургенева (ռուս.) // Вѣстникъ Европы: журнал истории — политики — литературы — 1884. — Т. 6. — С. 584.
- ↑ 4,0 4,1 ОТКРЫТАЯ КНИГА: Тургеневские корни на Егорьевской земле
- ↑ 5,0 5,1 Динер Сергей Эдуардович, «Место смерти Куровское»: Надежда Дмитриевна Змиева — скромная племянница известных людей
- ↑ Три сына: Андрей, Лев, Дмитрий. Дочь Дмитрия — Елена Дмитриевна Змиева (по мужу Жёлудова).
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Варвара Житова. Воспоминания о семье И. С. Тургенева. Текст первого издания: «Вестник Европы», № 11—12, 1884.