Jump to content

Վարվառա Ժիտովա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վարվառա Ժիտովա
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ հունիս 1833[1][2]
ԾննդավայրSpasskoye-Lutovinovo, Mtsensk uyezd, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է1900
Մահվան վայրԵգորյևսկ, Ռյազանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունQ23900433?[3]
Մասնագիտությունգրող
Ծնողներհայր՝ Անդրեյ Բերս[2], մայր՝ Վարվառա Տուրգենևա

Վարվառա Նիկոլաևնա Ժիտովա (ռուս.՝ Варвара Николаевна Житова, օրիորդական ազգանունը` Բոգդանովիչ-Լուտովինովա, մոտ հունիս 1833[1][2], Spasskoye-Lutovinovo, Mtsensk uyezd, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - 1900, Եգորյևսկ, Ռյազանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), ռուս գրող և բանաստեղծ Իվան Սերգեևիչ Տուրգենևի համամայր (արգանդակից) քույրը։

Վարվառա Նիկոլաևնա Բոգդանովիչ-Լուտովինովան ծնվել է Օրլովշչինայում, Տուրգենևների Սպասկոյե-Լուտովինովո կալվածքում, 1830-ականների սկզբին։ Տուրգենևների տանը ընտանիքի գլխավորի՝ Սերգեյ Նիկոլաևիչի հիվանդության պատճառով հայտնվել է նոր մարդ՝ ընտանեկան բժիշկ Անդրեյ Էվստաֆիևիչ Բերսը։ Գրողի ծնողների հարաբերությունները հեռու են եղել կատարյալ լինելուց։ Սերգեյ Նիկոլաևիչը շատ ավելի երիտասարդ էր, քան նրա կինը. նա մեկ անգամ չէ, որ դավաճանել է նրան։ Վրեժ լուծելով հիվանդ ամուսնուց՝ Վարվառա Պետրովնա Տուրգենևան հրապուրվել է երիտասարդ բժշկով։ Տարիքային զգալի տարբերությունը նրան չի խանգարել սիրավեպ սկսել, որի արդյունքում էլ ծնվել է փոքրիկ Վարենկան։ Վարվառա Պետրովնա Տուրգենևան, հետևելով աշխարհիկ հասարակության ավանդույթներին, ստիպված է եղել որոշ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի գոնե ձևականորեն քողարկի վարկաբեկիչ փաստը։ Այսպիսով, Վարենկան ստացել է ոչ թե իր, այլ իր կնքահոր՝ հարևան կալվածատեր Նիկոլայ Բոգդանովիչի ազգանունը և հայրանունը։ Նա գրանցվել է որպես որբ և հաշվառվել մոր տանը որպես որդեգրված երեխա։ Վարենկայի հայրը՝ Անդրեյ Էվստաֆիևիչ Բերսը, ամուսնացել է մեկ այլ կնոջ հետ, որից նա ունեցել է դուստր՝ Սոֆյան, որն էլ ամուսնացել է Լև Տոլստոյի հետ։ Այսպիսով, մոր կողմից Վարվառա Նիկոլաևնա Բոգդանովիչը Իվան Տուրգենևի, իսկ հոր կողմից՝ Լև Տոլստոյի կնոջ քույրն է եղել։

17 տարեկան հասակում Վարվառան ամուսնացել է Եգորևսկցի կալվածատեր Դմիտրի Պավլովիչ Ժիտովի հետ և բնակություն հաստատել Եգորևսկում (Մոսկվայի մարզ), որտեղ ապրել է 44 տարի։ Մահացել է 1900 թվականին՝ 67 տարեկան հասակում։ Մինչ այժմ, Տուպիցինի անունը կրող փողոցում կա 28/19 համարի բնակելի շենք, որում նրա ընտանիքը որոշ ժամանակ սենյակներ է վարձել։ Այդ տունը գտնվում է գավառագիտական թանգարանի շենքի մոտ։ Բնակվելով Եգորևսկում ՝ Վարվառա Նիկոլաևնան բազմիցս նամակներ է ստացել Իվան Սերգեևիչ Տուրգենևից։ Գրողը, որն առատաձեռնորեն օգնել է կարիքավորներին, երկու անգամ իր անունից գումար է փոխանցել նրան։

Վարվառա Նիկոլաևնա Ժիտովան գիմնազիայում (կենտրոնում ՝ գլխարկով)

Եգորևսկում գտնվող նրա բնակարանում կախված են Իվան Սերգեևիչի դիմանկարները և նրա կյանքի և ստեղծագործության հետ կապված տարբեր մասունքներ։ Տուրգենևի իրերից ամենաարժեքավորը Ժիտովայի ընտանիքում համարվել է Տուրգենևի երիտասարդ տարիների դիմանկարը։ Հրդեհի ժամանակ, որը բավականին հաճախակի էր ու կործանարար այն ժամանակվա «փայտե» Եգորևսկում, գրողի այդ դիմանկարը հանվել է պատից և փրկվել[4]։ Վարվառա Նիկոլաևնան մեծացել է Իվան Սերգեևիչի հետ, ստացել է գերազանց կրթություն, կատարելապես տիրապետել է երեք լեզուների ՝ գերմաներենին, ֆրանսերենին, անգլերենին։

Վարվառա Նիկոլաևնան գիմնազիայում դասավանդել է ֆրանսերեն և աշխարհագրություն։ Գրել է պատմվածքներ, ակնարկներ, պիեսներ։ «Եվրոպայի տեղեկագիր» ամսագիրը տպագրել է նրա հուշերը Իվան Տուրգենևի ընտանիքի մասին։ Նա բեմադրել է վճարովի ներկայացումներ, իսկ հասույթը փոխանցել է կարիքավոր ուսանողներին և գիմնազիայի աղջիկներին։ Դիմել է գիմնազիայի տնօրենին` պետական միջոցներով նվազ եկամուտ ունեցող ուսանողներ ընդունելու խնդրագրով։

Ապագա նկարիչ և ակադեմիկոս Իգոր Էմանուիլովիչ Գրաբարը ջերմորեն է արտահայտվել Վարվառա Նիկոլաևնայի մասին, որից երաժշտության դասեր է ստացել, երբ հոր հետ ապրեն են Եգորևսկում։ Նա հիշում է.

Վարվառա Նիկոլաևնան ուներ մեծ գրադարան։ Եվ նա իր ձեռքն էր վերցրել իմ գրական դաստիարակությունը՝ անընդհատ տրամադրելով տարբեր բովանդակության գրքեր։ Այդ ժամանակ ես չափազանց կախվածության մեջ էի ընթերցանությունից[4]։

Եղբոր մահից հետո նա գրել է «Հիշողություններ Իվան Տուրգենևի ընտանիքի մասին», որն առաջին անգամ տպագրվել է 1884 թվականին «Եվրոպայի տեղեկագիր» ամսագրում[5]։

Վարվառա Նիկոլաևնա Ժիտովան ունեցել է մեկ դուստր՝ Նադեժդան, որը Իվան Տուրգենևի և Ս. Ա. Տոլստոյի զարմուհին էր։ Նրա ամուսինը տեղացի կալվածատեր, պաշտոնաթող լեյտենանտ Միխայիլ Նիկոլաևիչ Էմիևն էր (1847-1886)։ Հարսանիքից անմիջապես առաջ նա թոշակի էր անցել։ Երկու տարի նա մարմնամարզություն է դասավանդել Եգորևյան տղամարդկանց գիմնազիայում։ Ռյազանի մարզային պետական արխիվներում (ՌՊՄԱ), Ռյազանի ազնվական պատգամավորական ժողովի նյութերում, լեյտենանտ Մ. Ն . Էմիևի ծառայության մասին պաշտոնական տվյալներ կան։ Այսպես, նա զբաղեցրել է հետևյալ պաշտոնները` Ոստիկանության Եգորևսկի բաժնի ատենակալ (1875 թվականի հունվարի 10-ից), Եգորևսկի ազնվականական խնամակալության ազնվականական ատենակալ (1875 թվականի հունիսի 23-ից), զեմստվոյական խորհրդի անդամ (5 նոյեմբերի, 1877), Եգորեևսկի գավառի գյուղացիական գործերով ներկայացուցչության անդամ (1881 թվականի փետրվարի 10-ից) Էմիևը մահացել է 1886 թվականի հուլիսի 1-ին։

Նադեժդա Դմիտրիևնա Էմիևան գնացել է մոր հետքերով և դարձել մանկավարժ։ Եղել է օրինակելի տիկին, Եգորևսկի կանանց գիմնազիայի վերակացու։ Ապրել է Պոպովսկայա փողոցում (այժմ՝ Օկտյաբրսկայա), քաղքենի Տիտովայի տանը։

Նադեժդա Դմիտրիևնան մահացել է 1934 թվականին Կուրովսկոեի ծերանոցում։ Գերեզմանոցում նրա գերեզմանի տեղն անհայտ է[5]։ Ժիտովան ունեցել է ժառանգ[6]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Житова В. Н. Воспоминанія о семьѣ И. С. Тургенева (ռուս.) // Вѣстникъ Европы: журнал истории — политики — литературы — 1884. — Т. 6. — С. 72.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Чернов Н. Первая любовь (ռուս.) — 1973.
  3. Житова В. Н. Воспоминанія о семьѣ И. С. Тургенева (ռուս.) // Вѣстникъ Европы: журнал истории — политики — литературы — 1884. — Т. 6. — С. 584.
  4. 4,0 4,1 ОТКРЫТАЯ КНИГА: Тургеневские корни на Егорьевской земле
  5. 5,0 5,1 Динер Сергей Эдуардович, «Место смерти Куровское»: Надежда Дмитриевна Змиева — скромная племянница известных людей
  6. Три сына: Андрей, Лев, Дмитрий. Дочь Дмитрия — Елена Дмитриевна Змиева (по мужу Жёлудова).

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]