Վանդե Մատարամ
| Վանդե Մատարամ բենգալերեն՝ বন্দে মাতরম্ | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ձև | պոեզիա |
| Հեղինակ | Bankim Chandra Chatterjee? |
| Երկիր |  Բրիտանական Հնդկաստան |
| Բնագիր լեզու | բենգալերեն |
| Հրատարակվել է | 1882 |
 Vande Mataram | |
Վանդե Մատարամ (գործածվում է նաև Բանդե Մատարամ), պոեմ սանսկրիտ լեզվով[1][2], գրված 1870 թվականին՝ Բանկիմ Չանդրա Չատերջիի կողմից[3][4]։ 1937 թվականի հոկտեմբերին հնդկական կոնգրեսը որոշում է ընդունել պոեմի առաջին երկու մասերը օգտագործել որպես Հնդկաստանի ազգային օրհներգ[5][6][7]։
Պոեմն առաջին անգամ հրատարակվել է 1882 թվականին[8]։ Այն նվիրված էր հայրենիքին, հետագայում մարդկանց կողմից մեկնաբանվում էր որպես նվիրված մայր աստծուն։ Սկզբնական շրջանում այն կոչվում էր «Բանգա Մատա» (Մայր Բենգալ), բայցև տեքստում չէր հիշատակվում սրա մասին[9][10][11][12]։ Հնդիկ նացիոնալիստ և փիլիսոփա Շրի Աուրոբինդոնն անդրադարձել է Վանդե Մատարամին որպես «Բենգալի ազգային օրհներգ»[13]։ Այնուամենայնիվ, պոեմը նվագարկվել է Հնդկաստանի անկախության հռչակման ժամանակ։ Այն առաջին անգամ քաղաքական նշանակություն է ստացել այն ժամանակ, երբ այն ասմունքեց Ռաբինդրանաթ Թագորեն՝ 1896 թվականին, Հնդկաստանի Կոնգրեսում[14][15][16]։ 1905 թվականին երգը դառնում է պոպուլյար, օգտագործում էին քաղաքական ակտիվիստները ազատության և անկախության կողմ պայքարումէ երթերի ժամանակ[16]։ Երգը արգելվել էր Բրիտանական ուժերի կողմից, քանի որ այն հեղափոխական բնույթ էր կրում, այն չքացավ մինչև Հնդկաստանի անկախություն ստանալը՝ 1947-ին[17][18]։
1950 թվականի հունվարի 24-ին Հնդկաստանի Ազգային ժողովն այն ընդունում է որպես հանրապետության ազգային երգ, Հնդկաստանի նախագահն առաջարկում է որպեսզի երգն էլ ավելի գնահատել, և այն արժանի է գնահատանքի, ինչպես Հնդկաստանի հիմնը, երգը հավասարազոր էր Ջանա Գանա Մանային[19]։ Միաժամանակ Հնդկաստանի որոշ ուժեր երգը չէին ճանաչում որպես «ազգային երգ»[20][21]։ Հնդկաստանի կառավարությունը Դելիի իշխանությունների հետ սատար էին կանգնում Ջանա Գանա Մանային և Վանդե Մատարամին, նշելով, որ դրանք նույն նժարի վրա են և հավասարազոր, և քաղաքացիները պետք է հավասար հարգանք ցուցաբերեն երկուսին էլ[22]։
Առաջին երկու տարբերակները կոչվում էին «մայր» և «մայրենիք», առանց ինչ-որ կրոնական փոխկապակցվածությամբ, բայց դրանից հետո առաջ եկած նոր տարբերակում նշվում է հնդու աստվածուհի Դուրգան[23][24]։ Չնայած ազգային հիմնին, Վանդե Մատարամին չկային արգելքներ[25]։
Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բառի արմատը Սանսկրիտից վերցված Վանդ (ջուր) բառն է[26][note 1]: Մոնիեր Ուիլիամսի թարգմանություններում Վանդ նշանակում է նշել, տոնել, բարձր, ցույց տալ, տնական, հպարտություն և այլն[26][27]: Իսկ Մատարամ բառն ունի հնդեվրոպական ծագում/արմատներ մատար (Սանսկրիտ), Մետեր (Հունարեն), Մատեր (Լատիներեն), որոնք թարգմանաբար նշանակում են մայր[28][29]։
Երգի բառերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վանդե Մատարամի առաջին երկու տարբերակները ընդունված է որպես ազգային հիմն։
| Բենգալերեն գրություն[30] | Բենգալերեն հնրյունաբանական տառադարձում | Դեվանգարի գրություն | Միջազգային Սանսկրիտ և Լատիներեն տառադարձություն[14][31] | |
|---|---|---|---|---|
বন্দে মাতরম্৷ |
Bônde mātôrôm |
वन्दे मातरम्। |
vande mātaram IAST sujalāṃ suphalāṃ IAST malayajaśītalām IAST śasyaśyāmalāṃ IAST mātaram IAST vande mātaram IAST
śubhrajyotsnām IAST pulakitayāminīm IAST phullakusumita IAST drumadalaśobhinīm IAST suhāsinīṃ IAST sumadhura bhāṣhiṇīm IAST sukhadāṃ varadāṃ IAST mātaram IAST vande mātaram IAST |
Տեքստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| বন্দে মাতরম্ (Բենգալյան գրություն) | (Լատիներեն թարգմանություն) | वन्दे मातरम् (Դեվանգարի տառադարձություն ) |
|---|---|---|
|
|
|
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://knowindia.india.gov.in/national-identity-elements/national-song.php
- ↑ «Vande Mataram». www.mustrad.org.uk. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ «National Identity Elements - National Song - Know India: National Portal of India». knowindia.gov.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 24-ին.
- ↑ Staff Reporter (2017 թ․ հուլիսի 14). «Vande Mataram was in Sanskrit, AG clarifies». The Hindu (Indian English). ISSN 0971-751X. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 24-ին.
- ↑ The National Flag Արխիվացված 16 Մարտ 2015 Wayback Machine, The Collected Works of Mahatma Gandhi, Volume 76, 27 June 1939, pages 68–70 with footnote 1 on page 69
- ↑ Sabyasachi Bhattacharya (2003). Bande Mataram, the Biography of a Song. Penguin Books. էջեր 17–24. ISBN 978-0-14-303055-3.
- ↑ S. K. BOSE (2015). Bankim Chandra Chatterji. Publications Division Ministry of Information & Broadcasting. էջեր 88–92. ISBN 978-81-230-2269-7.
- ↑ Sabyasachi Bhattacharya (2003). Bande Mataram, the Biography of a Song. Penguin. էջեր 1–8, 73–76, 90–99. ISBN 978-0-14-303055-3.
- ↑ «Bankim's Vande Mataram originally referred to Banga Mata not Bharat Mata: Netaji's grand nephew in new book».
- ↑ «The Mother in Bande Mataram is not Mother India». 2017 թ․ ապրիլի 8.
- ↑ «History revisited: 'Bande Mataram' was written as a song about Bengal – not India».
- ↑ «Bharat Mata: From freedom struggle metaphor to patriotism's litmus test». 2016 թ․ մարտի 21.
- ↑ Sri Aurobindo commented on his English translation of the poem, "It is difficult to translate the National Anthem of Bengal into verse in another language owing to its unique union of sweetness, simple directness and high poetic force." Cited in Bhabatosh Chatterjee (ed.), Bankim Chandra Chatterjee: Essays in Perspective, Sahitya Akademi, Delhi, 1994, p. 601.
- ↑ 14,0 14,1 «National Song of India». Government of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «National Song». knowindia.gov.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 18-ին.
- ↑ 16,0 16,1 Diana L. Eck (2012). India: A Sacred Geography. New York: Random House (Harmony Books). էջեր 95–97. ISBN 978-0-385-53190-0.
- ↑ Bankimcandra Chatterji (2005). Anandamath, or The Sacred Brotherhood. Oxford University Press. էջեր 71–78. ISBN 978-0-19-803971-6.
- ↑ Aurobindo Mazumdar (2007). Bande Mataram and Islam. Mittal Publications. էջեր 18–22, 30–31. ISBN 978-81-8324-159-5.
- ↑ «National Symbols | National Portal of India». Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 23-ին.
- ↑ «HC dismisses plea to declare 'Vande Mataram' as national anthem or song». The Indian Express (Indian English). 2019 թ․ հուլիսի 27. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
- ↑ «No concept of National Song in Constitution, says SC». Hindustan Times (անգլերեն). 2017 թ․ փետրվարի 17. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
- ↑ «Jana Gana & Vande Mataram 'stand on same level': Govt in HC». Times of India (անգլերեն). 2022 թ․ նոյեմբերի 7. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
- ↑ Sabyasachi Bhattacharya (2003). Bande Mataram, the Biography of a Song. Penguin Books. էջեր 34–37, 81. ISBN 978-0-14-303055-3.
- ↑ Sumathi Ramaswamy (2009). The Goddess and the Nation: Mapping Mother India. Duke University Press. էջեր 125–142. ISBN 978-0-8223-9153-1.
- ↑ «No rules on singing, playing of 'Bande Mataram': Government». The Times of India. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 12-ին.
- ↑ 26,0 26,1 Monier Monier-Williams, English Sanskrit Dictionary with Etymology Արխիվացված 28 Ապրիլ 2017 Wayback Machine, Oxford University Press, page 919
- ↑ Bankimcandra Chatterji (2005). Anandamath, or The Sacred Brotherhood. Oxford University Press. էջ 244. ISBN 978-0-19-534633-6.
- ↑ Edward Bispham (2010). Edinburgh Companion to Ancient Greece and Rome. Edinburgh University Press. էջ 32. ISBN 978-0-7486-2714-1.
- ↑ J. P. Mallory; Douglas Q. Adams (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture. Taylor & Francis. էջեր 385–386. ISBN 978-1-884964-98-5.
- ↑ «Vande Mataram in Bengali script». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 1-ին.
- ↑ «Vande Mataram in Romanized Sanskrit». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 31-ին.
- ↑ See, for example, Rigveda 1.27.1; Sanskrit: अश्वं न त्वा वारवन्तं वन्दध्या अग्निं नमोभिः । सम्राजन्तमध्वराणाम् ॥१॥ Wikisource
Տես նաև՝[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ sometimes transcribed as ধর্ম
- ↑ sometimes transcribed as মর্ম
- ↑ Sanskrit transliteration "Vande"
- ↑ Sanskrit
"varadāṃ" - ↑ Sanskrit transliteration "Dvisaptakoṭībhujaidhṛtakharakaravāle"
- ↑ Sanskrit transliteration "Avalā"
- ↑ Sanskrit transliteration "vale"
- ↑ Sanskrit transliteration "Vahuvaladhārinīṃ"
- ↑ Sanskrit transliteration "Ripudalavārinī"
- ↑ Sanskrit transliteration "vidyā"
- ↑ Sanskrit transliteration "Tvaṃ"
- ↑ Sanskrit transliteration "Vāhute"
- ↑ Sanskrit transliteration "Tvaṃ"
- ↑ Sanskrit transliteration "Vānī"
- ↑ Sanskrit transliteration "vidyādāẏinī"
- ↑ Sanskrit transliteration "tvaṃ"
- ↑ Sanskrit transliteration "Vande"