«Պերխտա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Պերխտա;
Տեսակ	աստվածուհի
Սեռ	իգական
Երևի համընկնում է	Befana?
	Perchta Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

Ընթացիկ տարբերակը 21:41, 31 Հուլիսի 2021-ի դրությամբ

Պերխտա (Պերեխտա, Բերխտա^[1], Բերտա, գերմ.՝ Frau Perchta, Pechtrababajagen, չեխ․՝ Perechta, սլովեն.՝ Pehtra baba), Սուրբ Ծննդյանն ու Մասլենիցային հայտնվող առասպելական արարած։ Հայտնի է հարավային գերմանացիներին, ավստրիացիներին, շվեյցարացիներին, ինչպես նաև` սլավոններին, հիմնականում` չեխերին ու սլովենացիներին^[2]։

Սովորույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պերխտան կապված է արգելքներին հետևելու, հատկապես` պահք պահելու հետ^[2]։ Համարվում է, որ կերպարը, ինչպես նաև նրա անունը պատկանում են գերմանական ավանդույթներին։ Պերխտա անվանում էին ձմեռային արևադարձը մարմնավորող կերպարին։ Ի սկզբանե նա համարվում էր բարի աստվածուհի, որը նման էր Հոլդային (գերմ.՝ Holda): Ավելի ուշ նրանց գործառույթները բաժանվում են, և Պերխտային բաժին է հասնում չար բնավորությունն ու սարսափեցնելու գործառույթը^[2]։ Պերխտան համարվում էր սպիտակ հագուստով կանացի ոգի։ Նրա օրը Տասներկուերորդ գիշերն էր կամ Ջրօրհնեքի երեկոն։ Հին նկարագրություններում նա ուներ մեծ «սագի» ոտք։ Այդ երեկո պատրաստում էին շիլա կամ պելմենի և ձուկ։

Ավստրիայի և Բավարիայի ֆոլկլորում պահպանվել է հավատալիք, ըստ որի Սուրբ ծննդյան 12 օրերին պերխտան թափառում է տներով և ուզում է իմանալ, թե արդյոք երեխաներն անցած տարում ջանասեր և աշխատասեր են եղել։ Եթե նրանք աշխատասեր էին եղել, ապա առավոտյան իրենց կոշիկի կամ դույլի մեջ կարող էին գտնել արծաթե մետաղադրամ։ Եթե նրանք ծուլացել էին, պերխտան կարող էր բացել նրանց փորը և լցնել քարերով և չոր խոտով։ Նրան հատկապես դուր էր գալիս, երբ աղջիկները մանում էին ամբողջ վուշը կամ բուրդը^[3]։ Իտալիայում Պերխտայի նման կերպար է Բեֆանան, որն այցելում է Իտալիայի բոլոր երեխաներին հունվարի 6-ի նախօրեին, որպեսզի գուլպայի մեջ կոնֆետ դնի, եթե նրանք իրենց լավ են պահել ամբողջ տարվա ընթացքում կամ ասեղներ, եթե իրենց վատ են պահել^[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Берхта». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Валенцова, 2009, էջ 18
↑ Frazer, 1920, էջ 240–243
↑ Перхта и другие зимние богини

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Берхта». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Frazer, Sir James George The Golden Bough. A Study in Magic and Religion. IX. Part 6. "The Scapegoat". — London: MacMillian & Co (Facsimili Elibron Classics, 2005), 1920. — ISBN 1-4021-8348-8

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Хольда (dic.academic.ru)
Перхта и другие зимние богини (belissena.livejournal.com)
Herbert Vivian The Perchten Dancers of Salzburg Austria Tyrol Pinzgau Արխիվացված 2018-04-27 Wayback Machine (անգլ.)
Georg Graber Von Stephanstag bis Dreikönig in Kärnten (գերմ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պերխտա» հոդվածին։

[1] «Берхта». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[Валенцова—2009——18-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Валенцова, 2009, էջ 18

[Frazer—1920——240–243-3] Frazer, 1920, էջ 240–243

[4] Перхта и другие зимние богини

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 20. / Տող 20. @@
 * [http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/4319/%D0%A5%D0%9E%D0%9B%D0%AC%D0%94%D0%90 Хольда] (dic.academic.ru)
 * [http://belissena.livejournal.com/11430.html Перхта и другие зимние богини] (belissena.livejournal.com)
-* ''Herbert Vivian'' [http://www.digitalhistoryproject.com/2011/07/by-mrs.html The Perchten Dancers of Salzburg Austria Tyrol Pinzgau] {{ref-en}}
+* ''Herbert Vivian'' [http://www.digitalhistoryproject.com/2011/07/by-mrs.html The Perchten Dancers of Salzburg Austria Tyrol Pinzgau] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180427234138/http://www.digitalhistoryproject.com/2011/07/by-mrs.html |date=2018-04-27 }} {{ref-en}}
 * ''Georg Graber'' [http://www.sagen.at/doku/graber/stephanstag.html Von Stephanstag bis Dreikönig in Kärnten] {{ref-de}}
 {{Արտաքին հղումներ}}