«Դերբայ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

18:00, 4 Հունիսի 2015-ի տարբերակ

Դերբայները բայի անդեմ ձևերն են, որոնք, ունենալով բայիմաստ ու սեռի քերականական կարգ, ցույց են տալիս գործողություն՝ առանց եղանակի, ժամանակի, դեմքի ու թվի ^[1]։

Ժամանակակից հայերենն ունի ութ դերբայ, որոնցից չորսն անկախ են, չորսը՝ կախյալ։

Անկախ դերբայները ունեն ինքնուրույն շարահյուսական կիրառություն և անկախ բառային միավորներ են։ Ժամանակակից հայերենի անկախ դերբայներն են՝

Կախյալ դերբայները, որ կոչվում են նաև ձևաբայեր, ինքնուրույն շարահյուսական կիրառություն չունեն և նախադասության մեջ գործածվում են միայն օժանդակ բայի ներկայի ու անցյալի ձևերի հետ։ Կախյալ դերբայները, գործածվելով օժանդակ բայերի հետ, նախադասության մեջ կարող են դառնալ միայն պարզ ստորոգյալ։

Ժամանակակից հայերենի կախյալ դերբայներն են՝

Ծանոթագրություններ

↑ Հ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան,1987, էջ 180185:

[1] Հ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան,1987, էջ 180185:

[1]

@@ Տող 4. / Տող 4. @@
 Անկախ դերբայները ունեն ինքնուրույն շարահյուսական կիրառություն և անկախ բառային միավորներ են։ Ժամանակակից հայերենի անկախ դերբայներն են՝
-*[[անորոշ դերբայ]]Կազմությունը
+*[[անորոշ դերբայ]]
-Արևելահայ գրական լեզվում անորոշ դերբայը հիմնականում համադրական կազմություն ունի` պարզ կամ բայածանցավոր հիմք+ել/ալ վերջավորություն կաղապարով։ Ըստ այս կաղապարի էլ զարգանում են պարզ ու բայածանցավոր տեսակները (բայախմբերը)։ Պարզ են անբայածանց հիմք ունեցող բայերը` գրել, համառոտագրել, աղալ և այլն։ Բայածանցավորների հիմքը ձևավորված է որևէ բայածանցով։ Հիմքի բայածանցներն են` սոսկածանցներ -ան-, -են-, -ն-, -չ-, կրավորական -վ- ածանցը, պատճառական ածանցները (-ացն-, -եցն-, -ցն), բազմապատկական ածանցները (-ատ-, -ոտ-, -կոտ-, -տ-)։ Վերլուծական անորոշը կազմվում է համադրական ձևի ու տալ օժանդակ բայի կամ կերպանիշ անկատար II, հարակատար, կատարելի I դերբայների ու լինել օժանդակ բայի հարադրությամբ (օրինակ` նկարել տալ, գնալու լինեմ)։ Մի քանի բայեր չունեն անորոշի ձև` եմ, կամ, ունեմ, գիտեմ։
 *ե[[նթակայական դերբայ]]
 *[[համակատար դերբայ]]