Վաղակատար դերբայ

Վաղակատար դերբայ, ժամանակակից հայերենի կախյալ դերբայներից կամ ձևաբայերից մեկը։ Ցույց է տալիս կատարված ավարտված գործողություն առանց հետևանքի կամ մնայուն վիճակի դրսևորման։

Վաղակատար դերբայն արևելահայերենում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կազմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղակատար դերբայը կազմվում է -ել, -(աց)ել մասնիկներով, որոնք ավելանում են բայի երկրորդ հիմքին, ինչպես՝

գրել — գրել

կարդալ — կարդացել

զարմանալ — զարմացել։

Ե խոնարհման պարզ բայերի անորոշ դերբայը և վաղակատար դերբայը ձևով համընկնում են։ Դրանք հնարավոր է իրարից տարբերել գործածությամբ։ Անորոշ դերբայը սովորաբար չի գործածվում օժանդակ բայի հետ, իսկ վաղակատար դերբայը միայն հանդես է գալիս օժանդակ բայի հետ։ Անորոշի դեպքում ժխտական օժանդակ բայը հետադաս է, իսկ վաղակատարի դեպքում՝ նախադաս։

Ժամանակաձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղակատար դերբայը միշտ հանդես է գալիս օժանդակ բայի ներկա և անցյալ ձևերի հետ՝ կազմելով սահմանական եղանակի վաղակատար ներկա և վաղակատար անցյալ ժամանակաձևերը.

1. Սահմանական եղանակ. Վաղակատար ներկա

	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
I դեմք	ներկել եմ	ներկել ենք
II դեմք	ներկել ես	ներկել եք
III դեմք	ներկել է	ներկել են

2. Սահմանական եղանակ. Վաղակատար անցյալ

	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
I դեմք	ներկել էի	ներկել էինք
II դեմք	ներկել էիր	ներկել էիք
III դեմք	ներկել էր	ներկել էին