Իրան-իրաքյան պատերազմ

Իրան-Իրաք պատերազմ
Gulf War?
Իրանցի զինվոր գազի դիմակ հագված ռազմական դաշտի վրա։
Թվական սեպտեմբերի 22 1980 – օգոստոսի 20 1988 Վայր Պարսկական ծովածոց, Իրանի և Իրաքի սահմանը Արդյունք Հավասարություն Տարածքային փոփոխություններ Status quo ante bellum
Հակառակորդներ
Իրան Քուրդիստանի հայրենասիրական միություն Իրախի Քուրդիստան դեմոկրադական կուսակցություն Քուրդիստանի իսլամական շարժում	Իրաք Իրանի ժողովրդական մուջահեդին Արաբական լիգ Զինվորներ և կամավորներ տարբեր արաբական երկրներից Իրանի Քուրդիստան դեմոկրադական կուսակցություն, Կոմալահ ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմ
Հրամանատարներ
Ռուհոլահ Խոմեյնի Աբոլհասան Բանիսադր Ալի Խամենեի Ալի Սայեդ Շիրազի Մոստաֆա Շամրան †	Սադամ Հուսեյն Ալի Հասան ալ-Մաջիդ
Կողմերի ուժեր
305,000 զինվոր, 400,000 մինչև 700,000; այսինքն ±550,000 Պաստարան և Բասիջ միլիցիա, 900 տանկեր, 1,000 զրահապատ փոխադրամիջոցներ, 1,000 հրետանի, 447 ինքնաթիռներ, 750 ուղղաթիռ	200,000 1980թ., 800,000 1988թ., 5,000 տանկեր, 4,000 զրահապատ փոխադրամիջոցներ, 7,330 հրետանի, 500+ ինքնաթիռներ, 100+ ուղղաթիռներ
Ռազմական կորուստներ
Ըստ Իրանի կառավարության՝ 188,015 մահ (զինվորներ, միլիցիա, և քաղաքացիներ) ;, Գնահատում՝ 800,000 մահ; Տնտեսական վնաս՝ $500 միլիարդ	Գնահատում՝ 250,000-500,000 մահ և վիրավոր (զինվորներ, միլիցիա, և քաղաքացիներ) Տնտեսական վնաս՝ $500 միլիարդ

Իրան-Իրաք պատերազմը, նաև կոչվում «Պարտավորեցված պատերազմ» (جنگ تحمیلی) և «Սուրբ պաշտպանություն» (دفاع مقدس) Իրանում, և «Սադամի Քադիսայահ» (قادسيّة صدّام) Իրաքում, և «Առաջին ծովածոց պատերազմ» արաբական աշխարհում, պատերազմ էր Իրաքի և Իրանի զինված ուժերի միջև սեպտեմբերի 1980թ.ից մինչև օգոստոսի 1988թ.։

Պատերազմը սկսել է երբ Իրաքը ներխուժել է Իրանը սեպտեմբերի 22, 1980թ. երկարատև սահմանային վիճերից ետք և վախեր Իրաքում որ Իրանից ազդեցված շիա իրաքցիները ապստամբություն պիտի կատարեին Իրաքի կառավարությամ դեմ։ Թեև Իրաքը հույս ուներ օգտվել Իրանի հեղափոխության խառնաշփոթությունից և հարձակել է առանց ոևե զգուշացումի, նա փոքր առաջադիմություն է արել Իրանում և մի քանի ամիսների ընթացքում, իրանցիները ետ մղել են իրաքի զորքերը և վերշահել են գրեթե բոլոր իրենց կորսնցուցած հոշերը հունիսի 1982 թվականին։ Հաջորդ վեց տարիների ընթացքին, Իրանը հարձակման անցնել է։ Հակարակ ՄԱԿ-ի զինադադարի խնդրանքներին, պատերազմը շարունակվել է մինչև օգոստոսի 20, 1988 թվականին։ Վերջին պատերազմի բանտարկյալները փոխանակվել են 2003 թվականին։

Պատերազմը շատ ծանր մարդկային և տնտեսական վնասներ ստեղծել է երկու երկրների համար՝ կես միլլիոն իրաքցի և իրանցի զինվորներ և քաղաքացիներ սպաննվել են և շատ ավելի վիրավորվել են։ Ոևե սահմանի փոփոխություն չի եղել։ Սա պատերազմը հաճախ համեմատվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի։ Մարտավարությունները որոնք գործածվել են սա պատերազմում են; խրամատային պատերազմ, անձնակազմով համալրված գնդացրի ամրոցներ, սվինի հարձակումներ, փշալարների գործածումը պատերազմի դաշտի վրա, մարդի ալիք հարձակումներ և Իրաքի գործածումը քիմիական զենքերի իրանցիների և քուրդերի դեմ։

Արտաքին հղումներ

• Իրան-Իրաք պատերազմի տեսահոլովակի արխիվ