Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան
Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Երկիր | Հայաստան | ||||
Տեսակ | շքանշան | ||||
Վիճակագրություն | |||||
Հիմնադրման ամսաթիվ | հուլիսի 26, 1993 | ||||
Հերթականություն | |||||
Ավագ պարգև | Սուրբ Վարդան Մամիկոնյանի շքանշան | ||||
Կրտսեր պարգև | Պատվո շքանշան | ||||
Order of Mesrop Mashtots Վիքիպահեստում |
Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան - Հայաստանի պետական պարգև։ Հիմնադրվել է 1993 թ. հուլիսի 6-ին ՀՀ Գերագույն խորհրդի կողմից ընդունված, 1993 թ. հուլիսի 26-ին ՀՀ Նախագահի կողմից ստորագրված և 1993 թ. օգոստոսի 8-ին ուժի մեջ մտած «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի մասին» ՀՀ օրենքով (օրենքն ուժը կորցրել է 2014 թ. օգոստոսի 9-ին)։ ՀՀ ամենահին շքանշանն է Հայրենիքի շքանշանի և «Մարտական խաչ» շքանշանի հետ մեկտեղ։ Վերասահմանվել է 2014 թ. հունիսի 21-ին ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից ընդունված, 2014 թ. հուլիսի 18-ին ՀՀ Նախագահի կողմից ստորագրված և 2014 թ. օգոստոսի 9-ին ուժի մեջ մտած «Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների մասին» ՀՀ օրենքով։
Շքանշանի կարգավիճակը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993-2014 թթ.
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993 թ. ընդունված օրենքի համաձայն, Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության զարգացման, բնական և հասարակական գիտությունների, գյուտարարության, մշակույթի, կրթության, առողջապահության, հասարակական գործունեության ասպարեզներում ձեռք բերած ակնառու նվաճումների, ինչպես նաև արտասահմանյան երկրների հետ գիտատեխնիկական, տնտեսական ու մշակութային համագործակցության զարգացմանը նպաստող գործունեության համար։
Ներկայումս
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2014 թ. օգոստոսի 9-ից Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետության գիտության, գյուտարարության, կրթության, առողջապահության, մշակույթի, հասարակական գործունեության ասպարեզներում ձեռք բերած ակնառու նվաճումների, ինչպես նաև օտարերկրյա պետությունների հետ գիտատեխնիկական, տնտեսական ու մշակութային համագործակցության զարգացմանը նպաստող գործունեության համար[1]։
Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության 55-րդ հոդվածի 16-րդ կետի՝ շքանշանով պարգևատրում է Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը։ Պարգևատրման վերաբերյալ Նախագահը հրապարակում է հրամանագիր։
Շքանշանով պարգևատրվողները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993-2014 թթ.
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993 թ. ընդունված օրենքով Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրվողների շրջանակ չէր սահմանվել։
Ներկայումս
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2014 թ. օգոստոսի 9-ից Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրվում են գիտության, տնտեսության, կրթության, առողջապահության, մշակույթի բնագավառների և հասարակական գործիչներն ու կոլեկտիվները[1]։
Պարգևատրման միջնորդությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993-2014 թթ.
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993 թ. ընդունված օրենքի համաձայն, Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու միջնորդությունը հարուցվում է Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահության, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից։
Ներկայումս
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2014 թ. օգոստոսի 9-ից Հանրապետության Նախագահը շքանշանով կարող է պարգևատրել ինչպես անձնական նախաձեռնությամբ, այնպես էլ պարգևատրման վերաբերյալ պաշտոնատար անձանց միջնորդությունների հիման վրա։ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի 2014 թ. սեպտեմբերի 16-ի «Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների հետ կապված հարաբերությունները կարգավորելու մասին» թիվ ՆՀ-396-Ն հրամանագրով սահմանվել է, որ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու միջնորդությունները ներկայացնում են Հայաստանի Հանրապետության վարչապետը, Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմինների ղեկավարները, Երևանի քաղաքապետը՝ տվյալ մարմինների և Երևանի քաղաքապետարանի գործունեության ոլորտին առնչության դեպքում[2]։
Կրելու կարգը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ինչպես 1993-2014 թթ., այնպես էլ այժմ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանը կրում են կրծքի ձախ կողմում՝ «Մարտական խաչ» շքանշանից հետո։
Շքանշանի նկարագրությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993-2014 թթ.
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993-2014 թթ. հանձնվող Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանն նկարագրությունը և նմուշը հաստատվել են ՀՀ Կառավարության 1995 թ. հունվարի 11-ին ընդունված որոշմամբ, ըստ որի Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանն ունի ութանիստ վարդյակի տեսք, որի անկյունում տեղադրված են ճառագայթային զարդեր։ Ութանիստ վարդյակը դեպի կենտրոն ունի փորվածք, որտեղ տեղադրված է Մեսրոպ Մաշտոցի պատկերը՝ սրբի պսակով, ձախ ձեռքին՝ բացված գիրք, աջ ձեռքի ափը բարձրացված է դեպի վեր։ Ճիշտ առանցքում կա 3 տողով մակագրություն՝ «սբ. Մեսրոպ Մաշտոց»։ Վարդյակն արծաթից է, ոսկեջրված, Մաշտոցի պատկերը և մակագրությունը փայլեցված են, իսկ մնացածը՝ անփայլ։ Շքանշանի վերին թևը, որը նույնպես անփայլ է, ունի շեղանկյուն զարգացում ճառագայթաձև փորվածքով, որի կենտրոնում ամրացվում է ադամանդե քար՝ մոտ կարատի 0,125 չափով։ Շքանշանի չափերն են՝ 40 մմ x 40 մմ, շեղանկյանը՝ 15 մմ x 15 մմ։ Շեղանկյուն զարգացումն իր հակառակ երեսին ունի շքանշանը հագուստին ամրացնելու հարմարանք։ Շքանշանի հակառակ երեսին փորագրվում է շքանշանի հերթական համարը։ Շքանշանը փոխարինող շերտաձողիկը պատրաստվում է մետաղյա թերթիկից, որի չափերն են՝ 25 մմ x 10 մմ։ Շերտաձողիկի ժապավենի երիզներն արծաթափայլ են, մեջտեղում՝ թունդ վարդագույն։ Շերտաձողիկի հակառակ երեսն ունի շերտաձողիկը հագուստին ամրացնելու հարմարանք։
Ներկայումս
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2014 թ. օգոստոսի 9-ից հանձնվող շքանշանի նկարագրությունը և նմուշը, դրա վկայականի նմուշը, մեդալի շերտաձողիկի նկարագրությունը և նմուշը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը։
2014 թ. սեպտեմբերի 16-ի հրամանագրով սահմանվել է, որ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանը ունի ութաթև վարդյակի տեսք, որի անկյուններում տեղադրված են ճառագայթաձև զարդեր։
Վարդյակը կենտրոնում ունի փորվածք, որտեղ տեղադրված է Մեսրոպ Մաշտոցի պատկերը՝ լուսապսակով, ձախ ձեռքին բացված գիրք է, աջ ձեռքը բարձրացված է դեպի վեր։ Պատկերի ներքևում կա 3 տողով մակագրություն՝ «ՍԲ ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑ»։
Վարդյակն արծաթից է՝ ոսկեջրված, Մաշտոցի պատկերը և մակագրությունը փայլեցվածեն, իսկ մնացածը՝ անփայլ։ Շքանշանի վերին թևը, որը նույնպես անփայլ է, ունի շեղանկյուն զարգացում՝ ճառագայթաձև փորվածքով, որի կենտրոնում ամրացված է ադամանդ՝ մոտավորապես 0,125 կարատի չափով։ Շքանշանի չափերն են՝ 40 մմx40 մմ, շեղանկյանը՝ 15 մմx15 մմ։
Շքանշանը դարձերեսի կողմից համարակալված է։
Շքանշանի շերտաձողիկը պատրաստված է մետաղյա թերթիկից, որի չափերն են՝ 25 մմx10 մմ։ Շերտաձողիկի ժապավենի երիզներն արծաթափայլ են, մեջտեղը՝ մուգ վարդագույն[3]։
Պարգևատրման վիճակագրությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայաստանի Նախագահ Սերժ Սարգսյանի կողմից (2008 թ. ապրիլի 9-ից առ այսօր) շքանշանով պարգևատրվել է 39 անձ, որոնցից 1-ը՝ հետմահու։
Պարգևատրվածներից 25-ը Հայաստանի, 14-ը՝ օտարերկրյա քաղաքացիներ են։
Պարգևատրված 14 օտարերկրյա քաղաքացիներից 6-ը Ռուսաստանի Դաշնության, 2-ը՝ Թուրքիայի, 2-ը՝ Ֆրանսիայի, 1-ը՝ Լիբանանի, 1-ը՝ Շվեյցարիայի, 1-ը՝ Սիրիայի և 1-ը՝ Ուկրաինայի քաղաքացիներ են։
39 պարգևատրվածների դասակարգումն է ըստ գործունեության ոլորտների՝
- գիտություն - 6,
- առողջապահություն - 1,
- մշակույթ - 14,
- տնտեսություն - 1,
- բարերարներ - 5,
- սպորտ - 3,
- կրոնական գործիչներ - 5,
- պետական-քաղաքական գործիչներ - 4։
Ըստ տարեթվերի պարգևատրվել են.
- 2008 թ. - 5,
- 2009 թ. - 6,
- 2010 թ. - 8,
- 2011 թ. - 11,
- 2012 թ. - 3,
- 2013 թ. - 3։
- 2014 թ. - որևէ մեկը չի պարգևատրվել։
- 2015 թ. - 3 անձ։
Շքանշանի ասպետներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիմնական հոդված՝ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետների ցանկ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՐԳԵՎՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՏՎԱՎՈՐ ԿՈՉՈՒՄՆԵՐԻ ՄԱUԻՆ
- ↑ ՑԱՆԿ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՐԳԵՎՆԵՐՈՎ ՊԱՐԳԵՎԱՏՐԵԼՈՒ ԵՎ ՊԱՏՎԱՎՈՐ ԿՈՉՈՒՄՆԵՐ ՇՆՈՐՀԵԼՈՒ ՄԻՋՆՈՐԴՈՒԹՅՈՒՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՒ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՊԱՇՏՈՆԱՏԱՐ ԱՆՁԱՆՑ
- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՐԳԵՎՆԵՐԻ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՆՄՈՒՇՆԵՐԸ, ԴՐԱՆՑ ՎԿԱՅԱԿԱՆՆԵՐԻ ՆՄՈՒՇՆԵՐԸ, ՇԵՐՏԱՁՈՂԻԿՆԵՐԻ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՆՄՈՒՇՆԵՐԸ