Ռիչարդ Սթիլ
Ռիչարդ Սթիլ անգլ.՝ Sir Richard Steele | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1671 |
| Ծննդավայր | Դուբլին, Լենստեր[1] |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 1, 1729[2][3] |
| Վախճանի վայր | Carmarthen, Միացյալ Թագավորություն[1] |
| Մասնագիտություն | դրամատուրգ, քաղաքական գործիչ, լրագրող և գրող |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն | Իռլանդիա |
| Կրթություն | Մերթոն քոլեջ և Չարտերհաուս դպրոց |
| Կուսակցություն | Վիգեր |
 Richard Steele Վիքիպահեստում | |
Սըր Ռիչարդ Սթիլ (անգլ.՝ Sir Richard Steele; 1671, Դուբլին, Լենստեր[1] - սեպտեմբերի 1, 1729[2][3], Carmarthen, Միացյալ Թագավորություն[1]), իռլանդացի գրող, լրագրող, քաղաքական գործիչ է. Անգլիայի լուսավորչական գրականության հիմնադիրներից մեկն է։
Դեռ դպրոցական տարիներին ծանոթացել է Ջ.Ջ. Ադիսոնի հետ, արդյունքում նրանց հետագայում կապում էր խորը բարեկամությունը և գրական սերտ համագործակցությունը։ Ստեղծել է մի շարք բանաստեղծական և դրամատիկ ստեղծագործություններ, բայց նրա փառքը և գրական նշանակությունը հիմնված են անսովոր բեղմնավոր և արգասաբեր ամսագրային գործունեության վրա։ Սթիլի հրատարակություններից ամենամեծ հաջողությունն ունեցել է The Spectator պարբերականը («Դիտողը». առաջին համարը՝ 1 մարտի 1711, վերջինը՝ 6 դեկտեմբերի 1712, ընդամենը լույս է տեսել օրական տպված 555 համար)։ Սթիլը հանդիսանում է թերթի էսսե (անգլ. essay) ստեղծողը, որից և հետագայում աճել է առաջադեմ ֆելիետոնը։ Սթիլի քաղաքական էսսեները ծառայել են վիգերի կուսակցության քարոզչությանն ու հայացքների պաշտպանությանը։
Սթիլի և Ադիսոնի ստեղծած էսսեներից գրական մեծ նշանակություն են ունեցել այսպես կոչված դիմանկարներն ու բնութագրերը։ Նրանց ստեղծագործության վրա անմիջական ազդեցություն է ունեցել Լամբրյուերը՝ իր «Մեր դարի բնավորություններով ու բարքերով»։ Նման դիմանկարը գրեթե միշտ եղել է այս կամ այն թերթի հրատարակչի հորինված կերպարը։ Հետևելով Սվիֆթի «Բիկկերստաֆ»-ի օրինակին Սվիֆթ, Սթիլն ու Ադիսոնը իրենց յուրաքանչյուր թերթի համար ստեղծել են նրա հորինված հրատարակչի կերպար, որն օժտված է կենսագրությամբ և բնութագրով, որն ազդում է թերթի ընդհանուր ծրագրի և մասնավորապես առանձին էսսեների ոճի վրա։ Բացի այդ, Սթիլլն ու Ադդիսոնը ստեղծել են մի շարք այլ կերպարներ, որոնք միավորված են մի յուրահատուկ խմբում։ Թերթի էսսեների "գործող դեմքերը" կապված են պատմվածքի ընդհանուր պլանի հետ և ընթերցողին հետաքրքրում են ոչ միայն իրենց բնավորություններով, այլ նաև իրենց ճակատագրերով, որոնց մասին հիշատակվում է առանձին համարներում ՝ թերթի թողարկմանը զուգընթաց։
Սթիլի և Ադիսոնի ստեղծած կերպարներից դասական դարձավ մի փոքր հնացած, հրաշագործ գյուղական ազնվական գործչի, սըր Ռոջեր դե Կովերլի (Sir Roger de Coverley) կերպարը։ Այդ դիմանկարների հետ էլ (Սըր Էնդրյու Ֆրիպորտ, կապիտան Սենտրի, Վիլ Հանիկի, ուսանող և քահանա ՝ «հանդիսատես»- ում, Նեստոր Ժելեզնոբոկիում և Լեդի Լիզարդի ընտանիքը ՝ "խնամակալում" — ում և այլն):)
Սթիլի և Ադիսոնի էսսեները ուշագրավ են նաև նրանով, որ դրանք պարունակում են դարաշրջանի մշակութային և կենցաղային կյանքի բազմաթիվ իրատեսական նկարագրություններ։ Այս ամենով Սթիլը և Ադիսոնը ճանապարհ հարթեցին 18-րդ դարի իրատեսական ընտանեկան-կենցաղային և բարոյագիտական վեպի (Սվիֆթի, Ֆիլդինգին, Ռիչարդսոնին և այլնի համար։
Գրականության ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- The best plays of the old dramatists: R. Steele; ed. by G. A. Aitken, L., 1894; Selections from the Tatler, Spectator, Guardian, ed. by A. Dobson, Oxford, 1896; The Spectator, ed. by G. G. Smith, with an introd essay by A. Dobson, 8 vls, L., 1897—98; Tatler ed. by G. A. Aitken, 4 vls., L., 1898—99; Letters, ed. by R. B. Johnson, L., 1928.
- Лазурский В., Сатирико-нравоучительные журналы Стиля и Аддисона, т. I, Одесса, 1909; Dobson A., Richard Steele (English worthies), L., 1886; Aitken G. A., The life of K. Steele, 2 vls, L., 1889; Wendt O., Steeles literarische Kritik über Schakespeare im Tatler u. Spectator, Diss., Rostock, 1901.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Стил Ричард // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Reginald P.C. Mutter Encyclopædia Britannica