Ուլրիկա Էլեոնորա
| Ուլրիկա Էլեոնորա | |
| |
| Մասնագիտություն՝ | արվեստագետ |
|---|---|
| Դավանանք | լյութերականություն |
| Ծննդյան օր | հունվարի 23, 1688[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ստոկհոլմ, Շվեդիա[4] |
| Վախճանի օր | նոյեմբերի 24, 1741[1][3] (53 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ստոկհոլմ, Շվեդիա[4] |
| Թաղված | Ռիդարհոլմենի եկեղեցի[5] |
| Դինաստիա | Պֆալց-Ցվայբրյուկկենյան տոհմ |
| Քաղաքացիություն |  Շվեդիա
|
| Հայր | Կարլ XI[6] |
| Մայր | Ուլրիկա Էլեոնորա դանիացի[6] |
| Ամուսին | Frederick I of Sweden?[7] |
| Ինքնագիր | 
|
Ուլրիկա Էլեոնորա (շվեդ.՝ Ulrika Eleonora, հունվարի 23, 1688[1][2][3][…], Ստոկհոլմ, Շվեդիա[4] - նոյեմբերի 24, 1741[1][3], Ստոկհոլմ, Շվեդիա[4]), Շվեդիայի թագուհի, որը կառավարել է 1718-1720 թվականներին։
Դանիայի Կարլ XI-ի և Ուլրիկա Էլեոնորա Դանիացու դուստրը, Կարլ XII-ի կրտսեր քույրը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուլրիկա Էլեոնորան ծնվել է 1688 թվականի հունվարի 23-ին Ստոկհոլմի ամրոցում։ Երեխա ժամանակ Ուլրիկա Էլեոնորային շատ ավելի քիչ ուշադրություն էր դարձվում, քան իր ավագ քրոջը՝ Հեդվիգ Սոֆիային։
1714 թվականին տեղի ունեցավ Ուլրիկա Էլեոնորայի նշանադրությունը Ֆրիդրիխ Հեսսեն Կասսելսկու հետ, և մեկ տարի անց՝ 1715 թվականի մարտի 24-ին կայացավ նրանց հարսանիքը։ Մինչ այդ, արքայադուստրը, հանգամանքների բերումով, դարձել էր մի անձնավորություն, որի կարծիքի հետ պետք էր հաշվի նստել։ Կարլ XII-ը այդ ժամանակ գտնվում էր Թուրքիայում, և 1708 թվականին մահից հետո Հեդվիգի մահից հետո Սոֆիա Ուլրիկա Էլեոնորան մնաց շվեդական թագավորական ընտանիքի միակ ներկայացուցիչը, բացառությամբ նրա հոր մորից` Գեդվիգ Էլեոնորա Հոլշտեյն-Գոտորպսկայայի[8]։
_c_1725_by_Georg_Engelhard_Schr%C3%B6der.jpg)
1712 թվականի վերջին - 1713 թվականի սկզբին թագավորը մտադրեց Ուլրիկա Էլեոնորային դարձնել պետության ժամանակավոր կառավարիչ, բայց այդ պլանը չիրականացավ։ Այնուամենայնիվ, արքայական խորհուրդը, փորձելով աջակցել նրան, համոզեց արքայադստերը մասնակցել իր նիստերին։ Նրա մասնակցությամբ 1713 թվականի նոյեմբերի 2-ին տեղի ունեցած առաջին ժողովում, որոշում կայացվեց գումարել Ռիքսդագը։
Ռիքսդագի որոշ անդամներ կոչ էին անում արքայադստերը նշանակել պետության ժամանակավոր կառավարիչ, բայց Արվիդ Հորնը և Թագավորական խորհուրդը դեմ էին դրան՝ վախենալով, որ կառավարման ձևի փոփոխությունը միայն կավելացնի դժվարությունների քանակը։ Այնուհետև, Արքայադուստրը, Չարլզ XII-ի հավանությամբ, ստորագրում էր խորհրդի կողմից տրվող բոլոր փաստաթղթերը, բացառությամբ այն դեպքերի, որոնք անձամբ ներկայացնում էին թագավորին։ Երբ Ուլրիկա Էլեոնորան 1718 թվականի դեկտեմբերին իմացավ եղբոր մահվան մասին, նա ցուցաբերեց լիարժեք սառնասրտություն և ստիպեց վերաբերվել իրեն որպես թագուհու։ Խորհուրդը չընդդիմացավ դրան։ Շուտով նա հրամայեց ձերբակալել Գեորգ Հենրիխ Գյորցի կողմնակիցներին և չեղյալ հայտարարեց նրա տված հրամանները։
1718 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Ռիկսդագի գումարման ընթացքում նա հայտարարեց ինքնակալության իշխանությունը վերացնելու և պետությունը հին կառավարման ձևին վերադարձնելու ցանկության մասին։ Շվեդիայի բարձրագույն ռազմական ղեկավարությունը հայտարարեց ժառանգության իրավունքը չճանաչելու, միապետությունը չեղյալ հայտարարելու և Ուլրիկա Էլեոնորայի թագուհի ընտրելու մասին։ Նմանատիպ հայացքները գերակշռում էին Ռիկսդագի անդամների շրջանում։ Ուլրիկա Էլեոնորան փորձեց աջակցություն գտնել թագավորական խորհրդում և ստիպված եղավ հայտարարել, որ ոչ ինքը, ոչ էլ որևէ մեկը (այստեղ նկատի ուներ իր հորեղբոր որդուն՝ Կարլ Ֆրիդրիխ Գոլշտեյն-Գոտորպսկուն, Գեդվիգ Սոֆիայի որդուն) իրավունքներ չունեն շվեդական գահի նկատմամբ։
Այն բանից հետո, երբ արքայադուստրը հրաժարվեց գահի ժառանգության իրավունքներից, 1719 թվականի հունվարի 23-ին նրան հռչակեցին թագուհի այն վերապահումով, որ հետագայում նա ստորագրի կառավարման այն ձևը, որը նախատեսում էր ներկայացնել ազնվականական դասը։ Փետրվարի 19-ին նա ստորագրեց կառավարման այն ձևը, որը իշխանության մեծամասնությունը տալիս էր Ռիկսդագի ձեռքը։ 1719 թվականի մարտի 17-ին Ուպսալայում տեղի ունեցավ թագադրությունը։ Նոր թագուհին չկարողացավ հաղթահարել այն ծանր իրավիճակը, որում հայտնվեց իր թագավորությունը։ Նրա ազդեցությունը ընկավ այն անհամաձայնությունների պատճառով, որոնք ծագեցին նրա և գրասենյակի նախագահ Արվիդ Հորնի միջև։ Նրա հարաբերությունները չդասավորվեցին իր իրավահաջորդներ Սպարեի և Կրունելմի հետ։ Գահը ընդունելուց հետո Ուլրիկա Էլեոնորան ցանկացավ այն կիսել ամուսնու հետ, սակայն ազնվականության համառ դիմադրության պատճառով նա ստիպված եղավ հրաժարվել այդ մտադրությունից։ Թագուհու ինքնիշխանությունը, նոր սահմանադրությանը հարմարվելու անկարողությունը, ինչպես նաև ամուսնու կողմից նրա վրա ունեցած մեծ ազդեցությունը, աստիճանաբար ստիպեցին պետական պաշտոնյաներին մտածել միապետի փոփոխության մասին[9]։
_-_Drottning_Ulrika_Eleonora_dy.jpg)
Թագուհու ամուսինը՝ Ֆրիդրիխ Հեսենսկին, նույնպես ակտիվորեն աշխատում էր այդ ուղղությամբ՝ ավելի մոտենալով Ա. Գորնին, որը 1720 թվականին Ռիկսդագում ընտրվեց Լանդմարշալ։ Երբ Ուլրիկա Էլեոնորան, որը դեռ հույս ուներ համատեղ կառավարման, այդ մասին խնդրանքով դիմեց ազնվականական դասին, նրա առաջարկությունը մերժվեց։ 1720 թվականի փետրվարի 29-ի նոր ուղերձում նա գահից հրաժարվում է հօգուտ ամուսնու, այն պայմանով, որ նրա մահվան դեպքում ինքը կրկին ընդունելու է թագը։ 1720 թվականի մարտի 24-ին Ֆրիդրիխ Հեսեն-Կասելսկին հռչակվեց Շվեդիայի թագավոր՝ Ֆրեդերիկ I անվամբ։ Չնայած նրան, որ Ուլրիկա Էլեոնորան մինչև վերջին պահը հետաքրքրվում էր հասարակական աշխատանքներով, 1720 թվականից հետո նա դադարեց դրանց մասնակցելուց, զբաղվում էր ընթերցանությամբ և բարեգործություններով։ Այնուամենայնիվ, 1731 թվականին Ֆրեդրիկ I-ի արտասահմանյան ուղևորության և 1738 թվականին նրա հիվանդության ժամանակ նա ստանձնեց երկրի կառավարումը դրսևորելով իր լավագույն հատկությունները։ Ուլրիկա Էլեոնորան մահացել է 1741 թվականի նոյեմբերի 24-ին Ստոկհոլմում՝ առանց հետնորդներ թողնելու[10]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #123038162 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — P. 419, 428.
- ↑ 6,0 6,1 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003.
- ↑ Lundh-Eriksson, Nanna (Swedish): Den glömda drottningen. Karl XII:s syster. Ulrika Eleonora D.Y. och hennes tid (The Forgotten Queen. The Sister of Charles XII. The Age of Ulrika Eleonora the Younger) Affärstryckeriet, Norrtälje. (1976)
- ↑ Holst, Walfrid. Ulrika Eleonora d. y. Karl XII's syster Wahlström & Widstrand, Stockholm 1956
- ↑ Jacobson, Esther, Hedvig Taube: en bok om en svensk kunglig mätress, Wahlström & Widstrand, Stockholm, 1919
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ульрика Элеонора // Ужи — Фидель. — М. : Советская энциклопедия, 1956. — С. 196. — (Большая советская энциклопедия : [в 51 т.] / гл. ред. Б. А. Введенский ; 1949—1958, т. 44).
- Nordisk familjebok. — B. 30. — Stockholm, 1920.
- Hofberg, Herman et al. (1906). Svenskt Biografiskt Handlexikon. Entry for Düben, Emerentia von. (in Swedish)
- Nordisk familjebok. B. 30. Stockholm (1920) (in Swedish)
- Tryggve Byström (1981). Svenska komedien 1737-1754. (Swedish Comedy 1737-1754) Borås: Centraltryckeriet AB. 91-1-813241-3 (Swedish)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուլրիկա Էլեոնորա» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
