Jump to content

Շամպինյոն աղյուսակաձև

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շամպինյոն աղյուսակաձև
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Սնկեր
Ընտանիք Agaricaceae
Տեսակ Շամպինյոն աղյուսակաձև
Լատիներեն անվանում
Agaricus tabularis


Շամպինյոն աղյուսակաձև (լատին․՝ Agaricus tabularis), Agaricaceae ընտանիքին պատկանող սունկ, որը գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

5-20 սմ տրամագծով, սպիտակ, սպիտակամոխրագույն գլխարկը կպչելիս դեղնում է։ Այն հաստ է և մսալի, կիսագնդաձև, երբեմն մեջտեղում տափակ է և ծածկված բրգաձև կամ աղյուսաձև թեփուկներով, ունի ծալված եզեր կամ հարթ է, հաճախ՝ ծածկոցի մնացորդներով։ Հաճելի սնկային համով և հոտով պտղամիսը սպիտակ է, կտրվածքում՝ վարդագույն։ Թիթեղները նեղ են, սկզբում՝ վարդագույն, հետագայում՝ մուգ շագանակագույն, գրեթե սև։ Սպիտակ, սպիտակավուն, կենտրոնական, թավշյա կամ մերկ ոտիկը 4-5 x 1-3 սմ է և կախված լայն, սպիտակ օղակներով։ Սպորափոշին մուգ շագանակագույն է։ Շագանակագուն, լայն օվալաձև սպորները 6,5-9 x 5,5-7 մկմ են[1]։

Տարածվածություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընդհանուր արեալն ընդգրկում է Հյուսիսային Ամերիկան, Եվրոպան, Հարավային Կովկասը (Վրաստան, Հայաստան)։ Եվրոպայի մի շարք երկրներում հազվադեպ է հանդիպում։ Հայաստանում հայտնաբերված է Արագածի ֆլորիստիկական շրջանում՝ Արխաշեն գետի ափ, Սևանի ֆլորիստիկական շրջանում՝ Սևանի շրջակայք, արոտավայրեր[1]։

Հանդիպում է վերին լեռնային գոտում՝ ալպիական մարգագետիններում, հողի վրա, արոտավայրերում, 2500-3500 մ բարձրության վրա, հունիս-հուլիս ամիսներին։ Հումուսային սապրոտրոֆ է, պտղամարմիններն ուտելի են[1]։

Պահպանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վտանգված տեսակ է, որը Հայաստանում պահպանվում է «Սևան» ազգային պարկի համապատասխան էկոհամակարգերի կազմում[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.