Jump to content

Յովան Պոպովիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յովան Պոպովիչ
սերբ.՝ Јован Стерија Поповић
Ծնվել էհունվարի 1 (13), 1806[1]
ԾննդավայրՎրշաց, Temes County, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն[1]
Վախճանվել էմարտի 26, 1856(1856-03-26)[1] (50 տարեկան)
Վախճանի վայրՎրշաց, Temes County, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն[1]
Մասնագիտությունդրամատուրգ, բանաստեղծ, մանկավարժ, գրող, փաստաբան և գիտաֆանտաստիկ գրող
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն
ԿրթությունGymnasium of Karlovci?
ԱնդամակցությունՍերբական գրականության ընկերություն
ԱշխատավայրԲելգրադի համալսարան
ԱզգականներNikola Nešković?
Изображение автографа
 Jovan Sterija Popović Վիքիպահեստում

Յովան Ստերիա Պոպովիչ (սերբ.՝ Јован Стерија Поповић, հունվարի 1 (13), 1806[1], Վրշաց, Temes County, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն[1] - մարտի 26, 1856(1856-03-26)[1], Վրշաց, Temes County, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն[1]), սերբ դրամատուրգ, արձակագիր, բանաստեղծ և թարգմանիչ, դասականության ներկայացուցիչ։ Սերբիայի առաջին և ամենահայտնի դրամատուրգներից մեկը։ Սերբական դրամայի հիմնադիր, թատրոնի ազգային երգացանկի հիմնադրամների հիմնադիրը[2]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հույն վաճառականի և սերբուհու որդի է։ Իրավաբանություն է սովորել Կեժմարոկում, ապա աշխատել որպես իրավաբան, լիցեյի ուսուցիչ Կրագուևացում, իսկ ավելի ուշ գլխավորել է Բելգրադի սահմանադրական կառավարության կրթության նախարարությունը (1842-1848)։ Զբաղվել է Սերբիայի դպրոցական կրթական համակարգի կազմակերպմամբ[3]։ Հետագայում դասավանդել է Մետրոպոլիտեն բարձրագույն դպրոցում (ապագա Բելգրադի համալսարան)։ Սերբական թատերական և գիտական կյանքի կազմակերպիչ, մի քանի դասագրքերի հեղինակ[4][5]։ Նա կարևոր դեր է խաղացել Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի և Սերբիայի ազգային թանգարանի հիմնադրման գործում։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրական գործունեությունը սկսել է հին հույն հերոսներին նվիրված բանաստեղծություններով։ Կյանքի վերջում նա վերադարձավ պոեզիա։ Բանաստեղծական ստեղծագործությունից նա անցել է պատմավեպերի և դրամատուրգիային, բայց ամենամեծ հաջողություններին հասել է որպես կատակերգու։ Սերբական դրամայի «Հայրը». Ստերիյա-Պոպովիչը սերբերից առաջինն էր, ով լրջորեն զբաղվեց այս ժանրով և ամբողջությամբ նվիրվեց թատրոնին։ Հեղինակ է ժամանակակից կյանքի պատմական դրամաների և կատակերգությունների, որոնք մեծ ժողովրդականություն են վայելել։ Իր կատակերգություններում նա ծաղրում է եսասիրությունը, ունայնությունը և այլ արատներ։ Առաջին անգամ նա սերբական դրամատուրգիայում ներմուծեց սովորական մարդու կերպար։ Թատրոնը Պոպովիչն ընկալել է որպես բարոյական դաստիարակության և լուսավորության միջոց։ Կյանքի վերջում հրատարակել է բանաստեղծությունների ժողովածու։ Նրա սոցիալական կատակերգություններն էին 1830 թվական Սուտասան և Պոդվիրալո, 1837 թվական Սկուպեց, 1849 թվական Հայրենասերներ, որոնք հիմք դրեցին սերբական թատրոնի ազգային երգացանկին[6]։

Ընտրված աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դրամատուրգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Սուտ և անդամալույծ
  • Բերդ
  • Քաղցր դդում
  • "Ամուսնություն"
  • Խարդախություն խարդախության դիմաց
  • Կախարդական էշ
  • Ստեֆան Դեչանսկիի մահը
  • Անտեսանելիություն կամ Սվետիսլավ և Միլենա
  • Նահոդ Սիմեոն կամ դժբախտ ամուսնություն
  • Աջդուցի
  • Սքենդերբեգ
  • Պատերազմ Կոսովոյի վրա

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas (գերմ.) / Hrsg.: M. Bernath, K. Nehring, Leibniz-Institut für Ost- und SüdosteuropaforschungR. Oldenbourg Verlag, 1974.
  2. Pattaro, Enrico; Roversi, Corrado (2016 թ․ հուլիսի 13). «A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence: Volume 12 Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Civil Law World, Tome 1: Language Areas, Tome 2: Main Orientations and Topics» (անգլերեն). Springer Science & Business Media. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 19-ին.
  3. «Südost-Forschungen» (գերմաներեն). S. Hirzel. 1965. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 19-ին.
  4. «Jovan Sterija Popovic». 1956 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 19-ին.
  5. Popovic, Tanja (2006 թ․ հունվարի 1). «T. Popovic, Sterija i evropska komediografija». Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 19-ին.
  6. Šurmin, Đuro (1808). «Povjest književnosti hrvatske i srpske» (խորվաթերեն). Tisak i naklada knjižare L. Hartmana, Kugli i Deutsch. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 19-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յովան Պոպովիչ» հոդվածին։