Միջմայրցամաքային բանկ
Միջմայրցամաքային բանկ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | բիզնես ձեռնարկություն |
| Հիմնադրված է | 1986 և 1987 |
| Վայր | Սանտո Դոմինգո, Դոմինիկյան Հանրապետություն |
| Արդյունաբերություն | բանկ |
Միջմայցամաքային բանկ (անգլ․՝ Banco Intercontinental or BANINTER), Դոմինիկյան Հանրապետությունում երկրորդ խոշորագույն մասնավոր առևտրային բանկն էր, մինչև քաղաքական կոռուպցիայի հետ կապված խարդախությունների արդյունքում 2003 թվականին սնանկանալը։
Ռամոն Բայես Ֆիգերոան և Բենինտըրի (BANINTER) ընդլայնումը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միջմայցամաքային բանկը ստեղծվել է 1986 թվականին գործարար և արդյունաբերության նախկին նախարար Ռամոն Բայես Ռոմանոյի կողմից։ Ավելի ուշ բանկը գլխավորել է Ռամոն Բաես Ֆիգերոան։
Բենինտըր Գրուպին պատկանում էր Լիստին Դիարոն, այսինքն՝ չորս հեռուստաընկերություն, կաբելային հեռուստաընկերություն և ավելի քան 70 ռադիոկայան։
Բանկային ճգնաժամ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2003 թվականի ապրիլի 7-ին կառավարությունը վերահսկողության տակ վերցրեց Բենինտըրը։
Բաես Ֆիգերոան ձերբակալվել է 2003 թվականի մայիսի 15-ին ընկերության փոխնախագահներ Մարկոս Բաեզ Կոկոյի և Վիվիան Լուբրանո դե Կաստիլյոյի, տնօրենների խորհրդի քարտուղար Խեսուս Մ. Տրոնկոսոյի և Լուիս Ալվարես Ռենտայի հետ միասին՝ բանկային խարդախության, փողերի լվացման մեղադրանքներով․ խարդախության սխեմայի մաս էր կառավարությունից 55 միլիարդ դոմինիկյան պեսո (2,23 միլիարդ ԱՄՆ դոլար) գումարի մասին տեղեկատվությունը թաքցնելը։ Միջոցառման պահին գումարը համարժեք էր Դոմինիկյան Հանրապետության ազգային բյուջեի երկու երրորդին։
Արդյունքում Կենտրոնական բանկի օգնության ծրագիրը հանգեցրեց տարեկան 30% գնաճի և աղքատության մեծ աճի։ Կառավարությունը ստիպված եղավ արժեզրկել պեսոն՝ առաջացնելով երկու այլ բանկերի փլուզում և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից 600 միլիոն ԱՄՆ դոլարի (420 միլիոն եվրո) վարկային փաթեթի տրամադրելում[1]։
Չնայած երկրի դրամավարկային օրենսդրությունը պահանջում է երաշխավորել միայն ֆիզիկական անձանց ավանդները մինչև 500,000 Դոմինիկյան պեսո (այդ պահին մոտ 21,000 ԱՄՆ դոլար), որոնք տեղաբաշխված են երկրի ներսում, Դոմինիկյան Հանրապետության կենտրոնական բանկը (Banco Central Dominicano) որոշեց երաշխավորել Բենինտըրի բոլոր չապահովված 2,2 միլիարդ դոլարի ավանդները ՝ անկախ գումարից, կամ առանց հստակ իմացության՝ արդյոք ավանդները եղել են Դոմինիկյան պեսոյով թե ամերիկյան դոլարով, պահվում են Դոմինիկյան Հանրապետությունում թե Բենինտըրի մասնաճյուղերում՝ Կայմանյան կղզիներում և Պանամայում։ Հետագա հարկաբյուջետային դեֆիցիտը հանգեցրեց զանգվածային գնաճի (42%) և պեսոյի ավելի քան 100% արժեզրկմանը։
Նախկին նախագահ Մեջիան և Կենտրոնական բանկը (Banco Central) հայտարարեցին, որ ավանդատուներին անսահմանափակ վճարումները պետք է պաշտպանեն Դոմինիկյան բանկային համակարգը վստահության ճգնաժամից և հնարավոր շղթայական ռեակցիայից։ Այնուամենայնիվ, օգնության ընդհանուր հետևանքը դոմինիկյան ավանդատուներից ամենահարուստներին փոխհատուցելն էր, որոնցից մի քանիսը տարեկան ստացել էին մինչև 27% տոկոսադրույքներ, աղքատ դոմինիկացիների մեծամասնության հաշվին, ովքեր առաջիկա տարիներին ստիպված կլինեն վճարել փրկության ծախսերը գնաճի, արժույթի արժեզրկման, կառավարության խնայողության ծրագրերի և հարկերի բարձրացման պատճառով։
Հետևանքներ և փորձություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2003 թվականին հեռուստամեկնաբան Ռաֆայել Ասեվեդոն՝ հասարակական կարծիքի ինստիտուտի՝ Գելապ Դոմինիկանի նախագահն ասաց, որ Բենինտըրի սկանդալում «շատ մեղսակցություն կար հասարակության բոլոր մակարդակներում՝ կառավարություն, լրատվամիջոց, եկեղեցի, զինվորական»[2]։
2005 թվականի նոյեմբերին Մայամիի դաշնային ժյուրիի դատարանը Ալվարես Ռենտային մեղավոր ճանաչեց քաղաքացիական ռեկետի և ապօրինի դրամական փոխանցումների մեջ ՝ որպես Բենինտըրը կողոպտելու դավադրության մաս իր գոյության վերջին ամիսներին։ Ալվարես Ռենտեին հանձնարարվել է Դոմինիկյան պետությանը վճարել 177 միլիոն դոլար։ Մինչ օրս նա դեռ չի վճարել այդ գումարը։
Բենինտըրի գլխավոր ղեկավարները՝ Բաեզ Ֆիգերոան, նրա զարմիկը՝ Մարկոս Բաեզ Կոկոն, Վիվիան Լուբրանոն, Խեսուս Տրոնկոսո Ֆերրան, ինչպես նաև վերոհիշյալ Ալվարես Ռենտան Դոմինիկյան պետության կողմից քրեական հետապնդման են ենթարկվել խարդախության և փողերի լվացման համար՝ ի թիվս այլ քրեական մեղադրանքների։ Բաես Ֆիգերոայի գլխավոր փաստաբանը Մարինո Վինիսիո Կաստիլյոն է, ով ներկայումս զբաղեցնում է Նախագահ Ֆերնանդեսի թմրամիջոցների դեմ պայքարի խորհրդատուի պաշտոնը։
2006 թվականի ապրիլի 2-ին սկսվեց Բաես Ֆիգերոայի դեմ քրեական դատավարություն, որի ընթացքում պետք է ելույթ ունենային մեղադրանքի և պաշտպանության 350 վկաներ, այդ թվում ՝ նախկին նախագահ Իպոլիտո Մեհիան։ Դատարանը, սակայն, որոշեց առաջին դատական նիստը տեղափոխել 2006 թվականի մայիսի 19-ը ՝ բավարարելով պաշտպանական կողմի միջնորդությունը[3]։ Դա պայմանավորված էր, ինչպես մանրամասն նկարագրվեց դատավարության ընթացքում, սկանդալով, որը կապված էր պարտքերի մարման, վարկերի կամ այլ ֆինանսական գործարքների հետ, որոնցում կասկածվում էին առաջատար քաղաքական գործիչներ[4]։
Ամենահետաքրքիրն այն է, որ խարդախությունը 14 տարի աննկատ է մնացել երկրի ենթադրյալ ֆինանսական վերահսկիչների ՝ Կենտրոնական բանկի, բանկերի գլխավոր տնօրինության և Ամերիկյան ՊրայսվատերհաուզԿուպերս հաշվապահական ընկերության կողմից։ Այն, թե ինչպես են մեղադրվել Բաես Ֆիգերոան և նրա հանցակիցները, և նրանցից ոմանք դատապարտվել հանցագործության կատարման համար, պատկերացում է տվել, թե որքան հաճախ են մասնավոր բիզնեսը և Դոմինիկյան Հանրապետության պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաները նվերներ և ծառայություններ փոխանակում։
Առաջին դատաքննությունն ավարտվել է 2007 թվականի սեպտեմբերին։
Դատավճիռ և քննադատություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2007 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Բաես Ֆիգերոան երեք դատավորներից բաղկացած կոլեգիայի կողմից դատապարտվեց 10 տարվա ազատազրկման։ Բացի այդ, նրան պարտավորեցրել են վճարել 63 միլիարդ պեսոյի փոխհատուցում։ Լվացման մեղադրանքը բացառվել է, սակայն խարդախության մյուս ենթադրյալ կազմակերպիչը՝ Լուիս Ալվարես Ռենտան, դատապարտվել է 10 տարվա ազատազրկման փողերի լվացման համար[5]։ Բանկի նախկին փոխնախագահ Մարկոս Բաես Կոկոն նույնպես մեղավոր է ճանաչվել և դատապարտվել 8 տարվա ազատազրկման։
Մեղադրանքները երկու այլ ամբաստանյալների՝ ընկերության նախկին գործադիր Վիվիան Լուբրանոյի, ինչպես նաև տնօրենների խորհրդի քարտուղար Խեսուս Մ. Տրոնկոսոյի նկատմամբ, մերժվել են ապացույցների բացակայության պատճառով։
Դատավճիռը լայնորեն քննադատվել է իր խիստ հակասությունների համար, բայց ավելի շատ այն պատճառով, որ ենթադրվում է, որ դատավորների վրա ճնշում են գործադրել «իշխանությունները»։ Նշանավոր լրագրող Միգել Գերերոն գրել է, որ Բենինտըրի խաբեբաները պաշտպանված են եղել «քաղաքական, տնտեսական, միջնորդական և եկեղեցական ուժերի մութ համակցությամբ», և որ դատավճիռը կայացվել է նախնական համաձայնությամբ[6]։ Փաստորեն, Գերերոն հասավ այն կետին, երբ հայտարարեց, որ ամեն ինչ նախապես համաձայնեցված է, և մեղադրյալներն ու նրանց փաստաբանները գիտեին այդ մասին, ինչպես նաև նրանք, ովքեր ներկայացնում էին Կենտրոնական բանկը։
Վերաքննիչ դատարանի և Գերագույն դատարանի որոշումները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2008 թվականի փետրվարին գործը հասավ Սանտո Դոմինգոյի վերաքննիչ դատարան և դատարանը հաստատեց Բաեզ Ֆիգերոայի, Բաես Կոկոյի և Ալվարես Ռենտայի նկատմամբ կիրառված պատիժը։ Վիվիան Լուբրանոյի օգտին տրված որոշումը չեղարկվել է, և նա դատապարտվել է հինգ տարվա ազատազրկման և 18 միլիարդ փոխհատուցման։
2008 թվականի հուլիսին Դոմինիկյան Գերագույն դատարանը հաստատեց ամբաստանյալների դեմ կայացված որոշումը[7]։
Այնուամենայնիվ, Լուբրանոն, իբր, ընկել է «խորը դեպրեսիայի» մեջ և տառապել «խուճապի նոպաներից», և նա երբեք բանտ չի նստել։ Շատ բանավեճերից հետո նախագահ Լեոնել Ֆերնանդեսը ներում շնորհեց նրան 2008 թվականի դեկտեմբերի 22-ին[8]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ https://news.yahoo.com/s/ap/20071021/ap_on_bi_ge/dominican_bank_fraud_trial_1 (չաշխատող հղում)
- ↑ Hurricane Ramoncito: how Ramon Baez and his cronies broke the Dominican Republic's largest bank—and almost brought down the country - Top 100 Banks | Latin Trade | Find Articles at BNET.com
- ↑ Dominicant Today, April 3, 2006
- ↑ https://news.yahoo.com/s/nm/20071021/bs_nm/dominican_fraud_dc_2 (չաշխատող հղում)
- ↑ Business finance news – currency market news – online UK currency markets – financial news – Interactive Investor
- ↑ http://www.elcaribecdn.com/articulo_multimedios.aspx?id=141702&guid=EF04DB20333D4739BC301542550DEA80&Seccion=134 El Caribe, October 23, 2007.
- ↑ Hoy Արխիվացված 2009-02-28 Wayback Machine
- ↑ Diario Libre
