Հպարտություն և նախապաշարմունք

Հպարտություն և նախապաշարմունք; անգլ.՝ Pride and Prejudice
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	novel of manners?, satirical fiction?, հոգեբանական ստեղծագործություն և ռոմանտիկ գեղարվեստական գրականություն
Ձև	վեպ
Հեղինակ	Ջեյն Օսթին
Երկիր	Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն և Միացյալ Թագավորություն
Բնագիր լեզու	բրիտանական անգլերեն և անգլերեն
Գրվել է	1800
Տեսարան	Netherfield?, Meryton?, Longbourn?, Հարթֆորշիր, Փեմբերլի, Westerham?, Ware?, Hunsford?, Rosings Park? և Lambton?
Կերպարներ	Elizabeth Bennet?, Jane Bennet?, Mary Bennet?, Lydia Bennet?, Catherine Bennet?, Mr. Darcy?, George Wickham?, Mr Bennet?, Mrs Bennet?, Mr William Collins?, Lady Catherine de Bourgh?, Caroline Bingley?, Mr Gardiner?, Georgiana Darcy?, Charles Bingley?, Mary King?, Mr. Jones?, Haggerston?, Mr Philips?, Charlotte Lucas?, Sir William Lucas?, Mrs. Hill?, Miss de Bourgh?, Mr. Denny?, Colonel Fitzwilliam?, Mrs Gardiner?, Mrs. Hurst?, Mrs Philips?, Maria Lucas?, Mr. Hurst?, Captain Carter?, Lady Lucas?, Colonel Forster?, Mrs. Forster?, Mrs. Jenkinson?, Mrs. Reynolds?, Mrs. Younge? և Mr. Dawson?
Հրատարակվել է	հունվարի 28, 1813
Նախորդ	Զգացմունք և բանականություն
Հաջորդ	Մենսֆիլդ պարկ
Թվային տարբերակ	standardebooks.org/ebooks/jane-austen/pride-and-prejudice
Վիքիքաղվածք	Հպարտություն և նախապաշարմունք
	Pride and Prejudice

«Հպարտություն և նախապաշարմունք» (անգլ.՝ Pride and Prejudice), Ջեյն Օսթինի վեպ։ Գրվել է 1796-1797 թվականներին և հրատարակվել է 1813 թվականին։

Բովանդակություն

Վեպը սկսվում է պարոն և տիկին Բեննեթների երկխոսությամբ, որոնք զրուցում են երիտասարդ Բինգլիի՝ Նեզերֆիլդ-պարկ ժամանելու մասին։ Կինը համոզում է ամուսնուն այցելել հարևանին և ավելի ջերմ մտերմություն հաստատել։ Նա կարծում է, որ պարոն Բինգլիին անկասկած դուր կգան իրենց հինգ աղջիկներից որևէ մեկը, և նրանք կամուսնանան։ Պարոն Բեննեթը այցելում է երիտասարդին։

Պարահանդես

Պարոն Բինգլիի հաջորդ հանդիպումը Բեննեթների ընտանիքի հետ տեղի է ունենում պարահանդեսի ժամանակ, ուր երիտասարդը ժամանում է քույրերի՝ օրիորդ Բինգլիի և տիկին Հյորեսթի, ինչպես նաև պարոն Դարսիի և պարոն Հյորեսթի ուղեկցությամբ։ Սկզբում պարոն Դարսին իր տարեկան տասը հազար ֆունտ եկամուտի շնորհիվ շրջապատողների վրա բարեհաճ տպավորություն է գործում։ Բայց որոշ ժամանակ անց հասարակությունը փոխում է կարծիքը՝ նրան համարելով չափազանց «հպարտ ու գոռոզ», քանի որ նա չի ցանկանում ոչ ոքի հետ ծանոթանալ և պարահանդեսի ժամանակ պարում է միայն իրեն ծանոթ տիկնանց՝ Բինգլի քույրերի հետ։ Իսկ պարոն Բինգլին, ընդհակառակը, հասարակության ուշադրության կենտրոնում էր։ Նրա ուշադրությունը գրավում էր Բեննեթների ավագ դուստր Ջեյնը։ Վերջինս նույնպես սիրահարվում է երիտասարդին։ Պարոն Բինգլին Դարսիի ուշադրությունը հրավիրում է դեպի Էլիզաբեթը, սակայն Դարսին ասում է, որ հետաքրքրված չէ վերջինով։ Էլիզաբեթը այդ խոսակցության ականատես է դառնում, և նրա մեջ ձևավորվում է թշնամանք պարոն Դարսիի հանդեպ, ինչը նա թաքցնում է^[6]։

Այց Նեզերֆիլդ

Շուտով օրիորդ Բինգլին և տիկին Հյորեսթը Ջեյն Բեննեթին հրավիրում են ճաշի։ Հորդառատ անձրևի ներքո մայրն աղջկան ձիով ճանապարհում է, ինչի արդյունքում աղջիկը մրսում է և չի կարողանում վերադառնալ տուն։ Էլիզաբեթը ոտքով գնում է Բինգլիների տուն՝ վատառողջ քրոջն այցի։ Պարոն Բինգլիի թույլտվությամբ Էլիզաբեթը մնում է՝ քրոջը խնամելու։ Նրան հաճույք չի պատճառում շփումը նեզերֆիլդական հասարակության հետ, քանի որ միայն պարոն Բինգլին է անկեղծ հետաքրքրվում քրոջ խնամքով։ Օրիորդ Բինգլին ամբողջովին տարված էր պարոն Դարսիով և իզուր էր փորձում նրա ուշադրությունը գրավել։ Տիկին Հյորեսթը միշտ համաձայն էր քրոջ հետ, իսկ պարոն Հյորեսթը անտարբերություն էր ցուցաբերում ամեն ինչի հանդեպ, բացի քնից, ուտելիքից, խաղերից և խաղաթղթերից։

Պարոն Բինգլին սիրահարվում է Ջեյն Բեննեթին, իսկ պարոն Դարսին համակրում է Էլիզաբեթին։ Բայց վերջինս վստահ է, որ Դարսին իրեն ատում է։ Բացի այդ, զբոսանքի ժամանակ Բեննեթ քույրերը ծանոթանում են պարոն Ուիքեմի հետ։ Երիտասարդը բոլորի վրա թողնում է բարեհաճ տպավորություն։ Մի փոքր ուշ պարոն Ուիքեմը Էլիզաբեթին պատմում է պարոն Դարսիի անազնիվ վերաբերմունքի մասին մի պատմություն․ իբրև թե Դարսին չի կատարել հանգուցյալ հոր կամքը և մերժել է Ուիքեմին քահանա դառնալու հարցում։ Էլիզաբեթը վատ կարծիք է կազմում Դարսիի մասին, իսկ վերջինս զգում է, որ Բեննեթները «իր միջավայրից չեն»։ Նա չի ողջունում նաև Էլիզաբեթի ծանոթությունն ու ընկերությունը Ուիքեմի հետ^[6]։

Ամուսնություն

Գարնանը Էլիզաբեթն այցելում է Շառլոթին և պարոն Քոլինզին Քենթում։ Նրանք հաճախ հյուընկալվում են տիկին Քեթրին դե Բյորին։ Այնտեղ Էլիզաբեթը ծանոթանում է Դարսիի զարմիկ Ֆիցուիլիանի հետ, որը երկխոսության ժամանակ նշում է, որ Դարսին ցանկանում է ընկերոջը հետ պահել սխալ ամուսնությունից։ Այդ պատճառով էլ, երբ Դարսին անսպասելիորեն ամուսնության առաջարկություն է անում Էլիզաբեթին, վերջինս կտրականապես մերժում է։ Էլիզաբեթը մեղադրում է Դարսիին, որ նա խանգարեց քրոջ երջանկությանը ու խաբեց Ուիքեմին։ Դարսին իր գործողությունների վերաբերյալ Էլիզաբեթին բացատրություն է ուղարկում նամակով։

Մի քանի ամիս անց Էլիզաբեթը մեկնում է ճամփորդության և այցելում Պեմբերլի՝ պարոն Դարսիի կալվածք՝ վստահ լինելով, որ սեփականատերը տանը չէ։ Անսպասելիորեն պարոն Դարսին վերադառնում է։ Էլիզաբեթը զգում է, որ Դարսին սկսում է դուր գալ իրեն։ Որոշ ժամանակ անց Դարսին կրկին առաջարկություն է անում Էլիզաբեթին, և նրանք շուտով ամուսնանում են։

Ստեղծման պատմություն, հրատարակում և էկրանացում

Ջեյն Օսթինը սկսել է աշխատել վեպի վրա, 21 տարեկան հասակում։ Հրատարակիչները մերժել են բնագիրը, և այն անուշադրության է մատնվել ավելի քան տասնհինգ տարի։ Միայն 1811 թվականին լույս տեսած «Բանականություն և զգացմունք» վեպի հաջողությունից հետո Ջեյն Օսթինը վերջապես կարողացել է հրատարակել իր առաջին գործը։

Վեպի հիման վրա նկարահանվել է մի քանի ֆիլմ, այդ թվում նաև հեռուստասերիալ (1995 թվական) և լիամետրաժ ֆիլմ (2005 թվական) համանուն վերնագրերով։ Կան նաև ֆիլմի ավելի վաղ՝ սև-սպիտակ էկրանացում (1940 թվական, ԱՄՆ), ինչպես նաև ձևափոխված տարբերակներ։

2016 թվականի փետրվարի 11-ին վեպի հիման վրա նկարահանվել է սարսափ ֆիլմ «Հպարտություն և նախապաշարմունք և զոմբիներ» վերնագրով։

2014 թվականին լույս է տեսել «Հպարտություն և նախապաշարմունք» վեպի հայերեն թարգմանությունը^[7]։

Ծանոթագրություններ

↑ Miles R. The Cambridge Companion to 'Pride and Prejudice' — Cambridge University Press, 2013. — P. 22. — ISBN 978-0-511-84459-1, 978-0-521-27958-1, 978-1-107-01015-4 — doi:10.1017/CCO9780511844591
↑ Pride and Prejudice / D. Gray — 2001. — P. vii. — ISBN 978-0-393-97604-5
↑ Keymer T. The Cambridge Companion to 'Pride and Prejudice' — Cambridge University Press, 2013. — ISBN 978-0-511-84459-1, 978-0-521-27958-1, 978-1-107-01015-4 — doi:10.1017/CCO9780511844591
↑ Pride and Prejudice / P. Rogers — Cambridge University Press, 2006. — P. 510. — ISBN 978-0-521-82514-6
↑ Pride and Prejudice / P. Rogers — Cambridge University Press, 2006. — P. xix. — ISBN 978-0-521-82514-6
↑ ^6,0 ^6,1 Austen, Jane (1993). Pride and Prejudice. Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited. ISBN 9781853260001
↑ Ջ. Օսթին, Հպարտություն և նախապաշարմունք, Թարգմ. անգլ.՝ Արմենուհի Փալանդուզյան, խմբ.՝ Հրաչուհի Փալանդուզյան, Երևան, «Անտարես» հրատ., 2014, 462 էջ:

Արտաքին հղումներ

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հպարտություն և նախապաշարմունք» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հպարտություն և նախապաշարմունք» հոդվածին։

[_4f6c2c35c45c346b-1] Miles R. The Cambridge Companion to 'Pride and Prejudice' — Cambridge University Press, 2013. — P. 22. — ISBN 978-0-511-84459-1, 978-0-521-27958-1, 978-1-107-01015-4 — doi:10.1017/CCO9780511844591

[_e2665212b1bc0c32-2] Pride and Prejudice / D. Gray — 2001. — P. vii. — ISBN 978-0-393-97604-5

[_cb7b818a8aa8bfa9-3] Keymer T. The Cambridge Companion to 'Pride and Prejudice' — Cambridge University Press, 2013. — ISBN 978-0-511-84459-1, 978-0-521-27958-1, 978-1-107-01015-4 — doi:10.1017/CCO9780511844591

[_15155b35f9fa51ff-4] Pride and Prejudice / P. Rogers — Cambridge University Press, 2006. — P. 510. — ISBN 978-0-521-82514-6

[_6d701ebd85e5108e-5] Pride and Prejudice / P. Rogers — Cambridge University Press, 2006. — P. xix. — ISBN 978-0-521-82514-6

[Austen-6] 6,0 ^6,1 Austen, Jane (1993). Pride and Prejudice. Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited. ISBN 9781853260001

[7] Ջ. Օսթին, Հպարտություն և նախապաշարմունք, Թարգմ. անգլ.՝ Արմենուհի Փալանդուզյան, խմբ.՝ Հրաչուհի Փալանդուզյան, Երևան, «Անտարես» հրատ., 2014, 462 էջ:

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]