ՀՀ թեթև արդյունաբերություն
 |
Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
 |
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Թեթև արդյունաբերություն
Միջխորհրդային Հայստանում թեթև արդյունաբերությունն ուներ տնայնագործական բնույթ։ Խորհրդային տարիներին ճյուղի արագ զարգացմանը նպաստել է աշխատանքային ռեսուրսների (հատկապես կանանց) առկայությունը։ Այդ տարիներին ճյուղի զարգացմանը որոշ չափով նպաստեցին նաև բամբակենու մշակությունը, ոչխարաբուծության և տավարաբուծության զարգացումը։ Սակայն դրանք մասամբ էին բավարարում ճյուղի պահանջները բնական հումքով։
Դրան հակառակ՝ քիմիական արդյունաբերությունը թողարկում է հումքի փոխադրիչներ՝ սինթետիկ թելերիկ թելերի ու կաշիների որոշ տեսակներ:Այսպիսով ՝Հայաստանի թեթև արդյունաբերության հումքային բազան թույլ է ապահովված, և դրա զգալի մասը (կաշի,բուրդ, բամբակ,մետաքս)ներմուծված է դրսից։
Այդ ամենով հանդերձ՝ թեթև արդյունաբերությունը խորհրդային տարիներին Հայաստանի արդյունաբերական համալիրի երկրորդ ճյուղն էր։ Իր գլխավոր տնտեսական ցուցանիշներով (արտադրության ծավալով և աշխատողների թվով) այն զիջում էր միայն մեքենաշինությանը։
Հայաստանում 19-րդ դարում արդեն ձևավորված էին գորգագործությունը, կաշեգործությունը, բամբակամանվածքային արտադրությունը, մանածագործությունը, մետաքսագործությունը, կոշկակարությունը և այլն։ Ոլորտն արագ զարգացել է Խորհրդային Հայաստանում, ներառել է 7 ճյուղ (բամբակազտիչ, բրդի, մետաքսի, տրիկոտաժի, կարի, կաշվի և կոշիկի), թողարկել սպառման առարկաների ընդհանուր ծավալի մոտ 60 %-ը։ Համախառն արտադրանքի ծավալով 2-րդն էր մեքենաշինությունից հետո (1990)։ Ներկայումս ՀՀ թեթև արդյունաբերության ճյուղը (Երևանում, Գյումրիում, Վանաձորում, Իջևանում և այլուր) արտադրում է բամբակե և բրդե մանվածք, բամբակե և բրդե գործվածք, գորգերի, տրիկոտաժի, գուլպայի, տեքստիլ և կարի արտադրանք, գեղարվեստական իրեր, կոշիկ, վերամշակում են բնական կաշի և մորթի։ Ճյուղի առաջատարներն են Վանաձորի «Բ. Դարբինյան» ՍՊ, Երևանի «Արագած», «Քանաքեռ» կարի, Գյումրիի «Արշալույս» և «Տոսպ» ԲԲ ընկերությունները, որոնք հիմնականում աշխատում են արտասահմյան պատվերներով։
Գորգերի արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գորգերի արտադրությունը Հայաստանում ավանդական ճյուղ է։ Հայկական գորգերը հռչակված են եղել դեռևս հին և հատկապես միջին դարերում։ Գորգեղենի արտադրությամբ հանրապետությունում զբաղվում է 7 ձեռնարկություն, որոնցից «Թուֆենկյան Օրանս Կավկազուս» և «Մեգերյան կարպետ» ընկերություններն արտադրում են ձեռագործ, «Արմեն կարպետը»՝ մեքենայացված և ձեռագործ, Իջևանի «Ջրաշողը»՝ մեքենայացված գորգեր։
«Մեգերյան Բրադերս» ընկերությունը (1917 թ.-ից, մասնաճյուղերը գործում են շուրջ 10 երկրում) 1999 թ.-ին սեփականաշնորհել է «Հայ գորգ» միավորումը, որը հանրապետությունում ուներ 22 մասնաճյուղ՝ 1500 աշխատողով։
«Մեգերյան կարպետը» տարեկան արտադրել է մոտ 15 հազար մ2 գորգ, սակայն 2007 թ.-ից այդ ծավալը կրճատվել է շուրջ 7 հազար մ2-ով։ Արտադրանքի 80%-ն արտահանվում է ԱՄՆ, 20%-ը՝ Եվրոպա։
Հարուստ ավանդույթներ ունի կաշվի-կոշիկի արտադրությունը։ 1988 թ.-ին արտադրվել է մոտ 20 միլիոն զույգ կոշիկ, ներկայումս՝ մի քանի տասնյակ հազար։
2009 թ.-ին թեթև արդյունաբերության ոլորտի ընդհանուր արտադրանքը կազմել է 8,2 միլիարդ դրամ։ Արտահանվել է 4,4 միլիարդ դրամի արտադրանք, այդ թվում՝ ԱՊՀ երկրներ՝ 380 մլն-ի, իսկ մնացածի մեծ մասը՝ Եվրոպա, ԱՄՆ, Կանադա։
Ներկայումս Հայաստանում գրանցված է թեթև արդյունաբերության շուրջ 130 ընկերություն։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստան հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|