Իզաբելլա Բիտոն

Իզաբելլա Բիտոն; անգլ.՝ Isabella Beeton
Ծնվել է	մարտի 12, 1836
Ծննդավայր	Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Վախճանվել է	փետրվարի 6, 1865 (28 տարեկան)
Վախճանի վայր	Swanscombe, Swanscombe and Greenhithe, Դարթֆորդ, Միացյալ Թագավորություն կամ Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Գերեզման	Վեստ Նորվուդի գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	հրատարակիչ, լրագրող, գրող, cookbook writer, գործարար և խմբագիր
Լեզու	անգլերեն
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Ժանրեր	Եփութուխ
Ամուսին	Samuel Orchart Beeton?
	Isabella Beeton Վիքիպահեստում

Իզաբելլա Մերի Բիտոն ( երիտասարդ հասակում Մեյսոն, առավել հայտնի է Միսսիս Բիտոն, անգլ.՝ Isabella Mary Beeton, մարտի 12, 1836(1836-03-12)^[1], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[2] - փետրվարի 6, 1865(1865-02-06)^[3]^[1], Swanscombe, Swanscombe and Greenhithe, Դարթֆորդ, Միացյալ Թագավորություն և Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[2]), բրիտանացի տնային տնտեսուհի, խոհարար և գրող, հայտնի խոհարարական և տնային տնտեսության գրքի հեղինակ (Mrs Beeton’s Book of Household Management), որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1861 թվականին։ Խոհարարության մեջ առաջիններից մեկն է համարվում^[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իզաբելլա Մերի Բիտոնը ծնվել է Չիպսայդեում (Լոնդոն)։ Նրան մեծացրել է մայրը, քանի որ նրա հայրը մահացել էր դեռ երբ նա փոքր հասակում է եղել։ Շուտով նրա մայրն ամուսնացել է ձիարշավարանի աշխատակցի հետ և տեղափոխվել նրա մոտ՝ Էպսոմ։ Միջնակարգ կրթությունը մի քանի տարի ստացել է Գերմանիայում, որտեղ նաև լավ սովորել է դաշնամուր նվագել, ապա վերադարձել հայրենիք։ Նրա խորթ հայրն առաջին ամուսնությունից ուներ չորս երեխա, իսկ ընտանիքում կային քսանմեկ երեխա, որոնցից Իզաբելլան ամենամեծն էր, այդ իսկ պատճառով մայրը փոքր տարիքից նրան սովորեցրել է կենցաղային տարբեր գործեր, առաջին հերթին՝ խոհարարություն։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1856 թվականին Իզաբելլան ամուսնացել է հրատարակիչ Սեմյուել Բիթոնի հետ, մեկ տարի անց նա որդի է ունեցել, որը շուտով մահացել է։ Երկու տարի անց նա լույս աշխարհ է բերել ևս մեկ երեխա, որը մահացել է 1861 թվականին կարմիր տենդից։ Նա ունեցել է ևս երկու որդի 1863 և 1865 թվականներին։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1850-ականներ թվականների վերջերին Բիթոնը որոշել է գրավոր արձանագրել խոհարարության և տնային տնտեսության իր փորձը և սկսել է գրել բազմաթիվ հոդվածներ այս թեմաներով, որոնք տպագրվել են նրա ամուսնու կողմից հրատարակված ամսագրերում, և ունեցել են մեծ հաջողություններ։ 1861 թվականին բոլոր այդ հովածները հավաքվել են մեկ գրքում։ Գրքի ամբողջական անվանումն էր «Ընտանիքի ղեկավարման մասին, որը իր մեջ ներառում է տեղեկություններ՝ խոհանոցի, սպասարկման ոլորտի մասին, նաև բժշկականա, սանիտարական և իրավական հուշագրեր։ Նրանք ներկայացված են իրենց ծագման պատմությամբ, հատկություններով և կիրառությամբ, ներկայացված է այն ամենը,որը վերաբերբվում է տնային կյանքին և հարմարավետությանը»: Գիրքն անմիջապես ստացել է մեծ ճանաչում։ Գիրքը ոչ միայն խոհարարական էր․ գրքի 1112 էջից մոտ 900-ը նվիրված էր թե ինչպես պատրաստել տարբեր ուտեստներ։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իզաբելլա Մերի Բիտոնը մահացել է հետծննդյան տենդից՝ չորրորդ երեխայի ծնվելուց հետո և թաղվել Լոնդոնի Վեսթ Նորվուդ (West Norwood) գերեզմանատանը։

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իզաբելլա Մերի Բիտոնի գիրքը դեռևս ճանաչվում է, որպես վիկտորյական դարաշրջանի բրիտանական խոհանոցի ամենաընդգրկուն աղբյուրը։ Բացի այդ, նա, որոշ տեղեկությունների համաձայն, համարվում է այն բաղադրատոմսերի առաջին հեղինակը, որտեղ բաղադրատոմսի նկարագրության սկզբում թվարկվում են ուտեստ պատրաստելու համար անհրաժեշտ բաղադրիչները^[5]։

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Sarah Freeman: Isabella and Sam: The Story of Mrs Beeton, London: Victor Gollancz, 1977։
The Book of Household Management, comprising information for the Mistress, Housekeeper, Cook, Kitchen-Maid, Butler, Footman, Coachman, Valet, Upper and Under House-Maids, Lady’s-Maid, Maid-of-all-Work, Laundry-Maid, Nurse and Nurse-Maid, Monthly Wet and Sick Nurses, etc. etc.—also Sanitary, Medical, & Legal Memoranda: with a History of the Origin, Properties, and Uses of all Things Connected with Home Life and Comfort
Kathryn Hughes: The Short Life and Long Times of Mrs Beeton, 2005, ISBN 1841153737։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 40. — ISBN 978-1-85743-228-2
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 WeChangEd
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ «Isabella Beeton: "Wife and Fellow Worker"». Months of Edible Celebrations. 2009 թ․ մարտի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 26-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)
↑ Hughes, S. 188ff, 205

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իզաբելլա Բիտոն» հոդվածին։

[_20add8598f8e95ed-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 40. — ISBN 978-1-85743-228-2

[_eb747fc1163b199c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 WeChangEd

[_ac3d01b23ff54fef-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[4] «Isabella Beeton: "Wife and Fellow Worker"». Months of Edible Celebrations. 2009 թ․ մարտի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 26-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)

[5] Hughes, S. 188ff, 205

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]