Թաթավոր բադ[1] (լատին․՝ Biziura lobata) բադերի ընտանիքին պատկանող ջրային թռչուն, նրանց անվանում են նաև՝ Biziura[2].
Թաթավոր բադերը սեռական երկնորություն են արտահայտել։ Երկու սեռերի գույնը նման է, բայց արուները շատ ավելի մեծ են, քան էգերը (մարմնի երկարությունը մինչև 73 սմ, միջին հաշվով մոտ 66 սմ, քաշը ՝ 1,8-3,1 կգ)։ Էգերի մարմնի երկարությունը հասնում է 55 սմ և կշռում են 1-1.9 կգ-ի սահմաններում։ Սեռը որոշելու համար միանշանակ նշան կարող է լինել ծոծրակին, որի գույնը սև է։ Մարմնի ներքևում գտնվող մաշկի այս կլորացված մասը ձգվում է արուների մոտ մինչև կրծքավանդակը, իսկ էգերի մոտ դա թերաճ է։ Կտղուցականչի սեզոնի ընթացքում տղամարդկանց արտահոսքը այտուցվում է։ Երկու սեռերն էլ ունեն գորշ-շագանակագույն փետուրներ՝ թեթև, բարակ շերտերով, գլխի վերևի մասը, թևերն ու պոչը գրեթե սև են։ Կրծքավանդակի կողմերն և փորի ստորին հատվածը սպիտակավուն կամ շագանակագույն է` սև բծերով։ Երիտասարդ թռչունները նման են մեծահասակների էգերին, նրանց կտուցը մուգ դեղին է, և ոչ թե մոխրագույն։ Ոտքերը մուգ մոխրագույն են։ Ծիածանաթաղանթը՝ շագանակագույն։
Թաթավոր բադի տարածվածությունը հիմնականում ընդգրկում է երկու մեկուսացված տարածք. մեկը գտնվում է Ավստրալիայի հարավարևմտյան մասում և Ավստրալիայի հարավարևելյան մասում, տարածված են նաև Թասմանիայում։ Երբեմն արևելքում բնակվողների տեսակը նկարագրվում է որպես ենթատեսակ, սակայն մասնագիտական միջավայրում դա մերժվում է։ Բնի պատրաստման ընթացքում տեսակը պահվում է ամբողջովին անտես և խոնավ վայրերում, ինչպես նաև խիտ եղեգնի մեծ քանակությամբ ճահճոտ տարածքներում։ Բնադրման սեզոնից դուրս նրանց տեսակը բնակվում է մասամբ ծովի ափին և գետի բերաններին։ Նրանց թիվը գնահատվում է մոտ 20-50 հազար չափահաս թռչունների[3]։
Կախված ջրի մակարդակից, նրանց բնադրման սեզոնը կարող է փոխվել և բուծումը տեղի է ունենում սեպտեմբեր և հոկտեմբեր ամիսներին։ Էգերը երբեմն բավականին ագրեսիվ կերպով պաշտպանում են իրենց ընտանիքը և բնադրման տեղը, նրանք զուգակցվում են մի քանի էգերի հետ, որոնք այնուհետև ինքնուրույն բուծում են իրենց ձագերը։ Բույնը, որում միջին հաշվով լինում է կանաչավուն երանգով սպիտակ գույնի 3-4 ձու, կառուցվում է հիմնականում չոր ծղոտներից և փոքրիկ ճյուղերից, որոնք գտնվում են խիտ բուսականության մեջ։ Բնի մեջ հազվադեպ կարով է լինել մինչև տասը ձու։ Մեծ ձվեր կարող են լինել՝ 79-54 մմ, քաշը՝ մոտ 130 գրամ։ Բադերի մարմնի վերին մասը շագանակագույն է, իսկ ստորին մասը՝ ունի սպիտակ ցածրաթափանց գունավորում։ Սովորաբար, նրանցից միայն 1-2 էգ է գոյատևում։ Նրանք ապրում և բուծում են բավականին երկար ժամանակ`մինչև 20 տարի կամ ավելի։
Նրանք հիմնականում սնվում են անողնաշարավորներով, որոնց փոխարեն երբեմն սնվում են երկկենցաղներով ու փոքր ձկները։ Բացի այդ, բուսական սնունդը, հատկապես սերմերը, հազվադեպ և քիչ են ուտում։
- Josep del Hoyo, Andrew Elliot, Jordi Sargatal. Volume 1, Ostrich to Ducks. // Handbook of the birds of the world. — Barcelona: Lynx Edicions, 1992. — ISBN 84-87334-10-5.
- Ken Simpson, Nicolas Day, Peter Trusler. Field Guide to the Birds of Australia. — A & C Black, 2004. — ISBN 0-7136-6982-9.
Բառարաններ և հանրագիտարաններ | |
---|
| Տաքսոնոմիա | |
---|
|