Էռնստ Ալեքսանդերսոն

Էռնստ Ալեքսանդերսոն
Ծնվել է	հունվարի 25, 1878[…]; Ուպսալա, Շվեդիա
Մահացել է	մայիսի 14, 1975 (97 տարեկան); Սկենեկտադի, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և Շվեդիա
Մասնագիտություն	ինժեներ-էլեկտրիկ, գյուտարար և electrician
Գործունեության ոլորտ	տեխնոլոգիա
Անդամակցություն	Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա և Թագավորական շվեդական ճարտարագիտական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ և Բեռլինի տեխնիկական համալսարան
Պարգևներ	Էդիսոնի մեդալ IEEE պատվո մեդալ Ազգային գյուտարարների փառքի սրահ Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր և Cedergren Medal?
Հայր	Aron Alexanderson?
	Ernst Alexanderson Վիքիպահեստում

Էռնստ Ֆրեդերիկ Ուերներ Ալեքսանդերսոն (անգլ.՝ Ernst Frederick Werner Alexanderson, հունվարի 25, 1878(1878-01-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Ուպսալա, Շվեդիա^[1] - մայիսի 14, 1975(1975-05-14)^[3]^[4]^[5], Սկենեկտադի, Նյու Յորք, ԱՄՆ), բարձր հաճախականությամբ էլեկտրական գեներատորի գյուտարարը։

Պարգևատրվել է ռադիոինժեներների ինստիտուտի Պատվո մեդալով (1919) և Էդիսոնի մեդալով (1944)։

Կենսագրություն

Ծնվել է Շվեդիայում։ 1901 թվականին տեղափոխվել է ԱՄՆ։ 1902 թվականին աշխատանքի է ընդունվել Ջեներալ էլեկտրիկ (GE) ընկերությունում։ 1904 թվականին ձեռնամուխ է եղել Ռեջինալդ Ֆեսենդենի պատվերի կատարումով, որի համաձայն պահանջվում էր ստեղծել էլեկտրամեքենային փոխարկիչ (փոփոխական հոսանքի գեներատոր, հնացած անվանում՝ ալտերնատոր)։ Այն առաջացնում է մինչև 100 կՀց հաճախականությամբ և մինչև 1000 Վտ հզորությամբ լարում։ Ալեքսանդերսոնը հաջողությամբ է հաղթահարել իր առջև դրված խնդիրը։ Նրա 50 կՀց հաճախականությամբ ալտերնատորի շնորհիվ Ռեջինալդ Ֆեսենդենը 1906 թվականի դեկտեմբերի 24-ին աշխարհում առաջին անգամ իրականացրել է ձայնային ազդանշանի անլար հաղորդումը։ Հետևաբար հաճախականությունը հասցվել է 75 կՀց-ի՝ 500 Վտ հզորության դեպքում։

1915 թվականին Մարկոնին առաջարկել է վաճառել GE-ի այլընտրանքների արտադրության և վաճառքի բացառիկ իրավունքները, սակայն ԱՄՆ նախագահ Վիլսոնի խնդրանքով ընկերությունը չի համաձայնել։ Դրանից հետո Մարկոնիի սարքավորումը դադարել է օգտագործվել ԱՄՆ-ում կառուցված ռադիոկայանի վրա, և փոխարինվել է Ալեքսանդերսոնի ալտերնատորներով։

1919 թվականին Մարկոնին կրկին փորձել է ստանալ Ալեքսանդերսոնի այլընտրանքների իրավունքը։ Փորձն անհաջող է եղել։ «Արտասահմանյան մենաշնորհին հակազդելու» համար ԱՄՆ-ում կազմակերպվել է RCA ռադիոկորպորացիա, որի գլխավոր ինժեները դարձել է Ալեքսանդերսոնը։ Կորպորացիան, մասնավորապես, պետք է զբաղվեր ալտերնատորների մարքեթինգով։

Նրա ալեհավաքներից մեկն ուղղվել է Շվեդիա, որտեղ կառուցվել է Գրիմետոնի ռադիոկայանը, որը կահավորված է Ալեքսանդերսոնի ալտերնատորով։ Շվեդական ռադիոկայանը հանդիսավորությամբ բացվել է 1925 թվականին։ Արարողությանը ներկա էին Շվեդիայի թագավոր Գուստավ 5-րդն ու RCA-ի գլխավոր ինժեներ Ալեքսանդերսոնը՝ կորպորացիայի փոխնախագահ Դավիթ Սարնովի հետ։ Ներկայումս այդ ռադիոկայանը գործում է և աշխարհում միակ ռադիոկայանն է, որտեղ օգտագործվում են ալտերնատորները։

ԱՄՆ-ում աշխատելու տարիներին (մինչև 1948 թվականը) Ալեքսանդերսոնն արտոնագրել է ավելի քան 345 գյուտ (վերջին արտոնագիրը ստացել է 89 տարեկան հասակում)։ 1924 թվականին նա աշխարհում առաջին անգամ կարողացել է ֆաքսիմիլային հաղորդակցությունը փոխանցել Ատլանտյան օվկիանոսով։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ թնդանոթների նավարկման համար օգտագործվել է Ալեքսանդրսոնի մշակած էլեկտրամեխանիկական ուժեղացուցիչը։

Հիշատակ

Պարգևատրվել է ռադիոինժեներների ինստիտուտի Պատվո և Էդիսոնի մեդալներով (այժմ՝ IEEE): 1983 թվականին Ալեքսանդերսոնի անունը գրվել է մեծագույն գյուտերի գրքում, որը գտնվում է գյուտարարների փառքի Ազգային դահլիճում (NIHF), և սպառողական էլեկտրոնիկայի ասոցիացիայի փառքի սրահի (CEA) գրքում։

Մինչ օրս պահպանվում է աշխատանքային վիճակում և պարբերաբար (տարին մեկ անգամ) եթեր է դուրս գալիս 17,2 կՀց հաճախականությամբ յուրահատուկ Գրիմետոնյան ռադիոկայանը, որը գտնվում է Վարբերգ քաղաքից ոչ հեռու (Շվեդիա)։ Ռադիոկայանը գործարկվում է հուլիսի 2-ի մոտակա կիրակի օրը, որը Շվեդիայում համարվում է Ալեքսանդերսենի օր։ Այդ օրը՝ խիստ որոշակի ժամերին, հեռագրով հեռարձակվում է «SAQ» ռադիոկայանը և շնորհավորանքներ տոնի կապակցությամբ։ Գրիմետոնի ռադիոկայանը միակն է մինչ օրս պահպանվածների շարքում, որտեղ բարձր հաճախականության տատանումների աղբյուրը ալտերնատորն է։ Ռադիոկայանը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ է^[10]։

Պարգևներ

IEEE Պատվո մեդալ ռադիոտեխնիկայի ինստիտուտից (1919)
IEEE Edison մեդալ ամերիկյան Electric Engineers ինստիտուտի կողմից, այժմ IEEE (1944)^[11]
Վալդեմար Պոուլսենի ոսկե մեդալ Դանիայի տեխնիկական գիտությունների ակադեմիայից (1947)^[12]
Գյուտարարների փառքի ազգային սրահ (1983)^[13]
Կենցաղային էլեկտրոնիկայի Փառքի սրահ ներածություն (2002)^[14]

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Ernst F W Alexanderson (շվեդերեն) — 1917.
↑ ^2,0 ^2,1 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/edison-rl.pdf
↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/moh-rl.pdf
↑ https://www.invent.org/inductees/ernst-f-w-alexanderson
↑ https://www.kth.se/polopoly_fs/1.133813!/Menu/general/column-content/attachment/hedersdoktorer_pa_kth06.wwwdoc.pdf
↑ neko_nya (26 июня 2014 в 18:53). «День Александерсона — скромного великого изобретателя». habr (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 22-ին.
↑ List of recipients of the IEEE Edison Medal
↑ Brittain, J. E. (2004 թ․ հուլիս). «Electrical Engineering Hall of Fame: Ernst F. W. Alexanderson». Proceedings of the IEEE. IEEE. 92 (7): 1216–1219. doi:10.1109/JPROC.2004.828999. S2CID 29242098.
↑ National Inventor's Hall of Fame Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine citation accessed April 10, 2006
↑ Biography at IEEE History Center accessed February 18, 2015

Գրականություն

Пестриков В. М. Эра безламповых устройств беспроводной передачи информации: монография/В. М. Пестриков. — Севастополь: Вебер, 2011, — 185с.

Արտաքին հղումներ

Самохин В. П. Памяти Реджинальда Фессендена (с приложением «Александерсон Эрнест»)//Наука и образование, научное издание МГУ им. Баумана, 8 августа 2012 года

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էռնստ Ալեքսանդերսոն» հոդվածին։

[_45dd0c01aa10340b-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Ernst F W Alexanderson (շվեդերեն) — 1917.

[_6f2d725f7646c6fa-2] 2,0 ^2,1 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.

[_8c4165b61acf6b98-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Encyclopædia Britannica

[_7a600876779e2476-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_1912467ed048a5e2-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_ade4f60b77006e1b-6] ttps://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/edison-rl.pdf

[_b03bcfea89a61043-7] ttps://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/moh-rl.pdf

[_c3e13684a0cf0c4f-8] ttps://www.invent.org/inductees/ernst-f-w-alexanderson

[_4d5c8713c100e0f9-9] ttps://www.kth.se/polopoly_fs/1.133813!/Menu/general/column-content/attachment/hedersdoktorer_pa_kth06.wwwdoc.pdf

[10] _nya (26 июня 2014 в 18:53). «День Александерсона — скромного великого изобретателя». habr (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 22-ին.

[11] List of recipients of the IEEE Edison Medal

[ieee2-12] Brittain, J. E. (2004 թ․ հուլիս). «Electrical Engineering Hall of Fame: Ernst F. W. Alexanderson». Proceedings of the IEEE. IEEE. 92 (7): 1216–1219. doi:10.1109/JPROC.2004.828999. S2CID 29242098.

[13] National Inventor's Hall of Fame Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine citation accessed April 10, 2006

[14] Biography at IEEE History Center accessed February 18, 2015

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]