Jump to content

Անտիվարիի ճակատամարտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Անտիվարիի ճակատամարտ կամ Անտիվարիի գործողություն, ծովային բախում ֆրանսիական և բրիտանական ռազմանավերի մեծ նավատորմի և Ավստրո-Հունգարական նավատորմի երկու նավերի միջև, Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբում: Ավստրիական հին հածանավը (SMS Zenta ) և կործանիչը (SMS Ulan )շրջափակում էին Մոնտենեգրոյի Անտիվարի նավահանգիստը, երբ 1914 թվականի օգոստոսի 16-ին նրանք անակնկալի եկան և ենթարկվեցին հարձակման անգլո-ֆրանսիական մեծ ուժերի կողմից, որոնք թիրախավորված էին դեպի Ադրիատիկ ծով: Զենտան կռվեց և կործանվեց՝ Ուլանին փախչելու հնարավորություն տալու համար։ Ավստրիական նավատորմի նավերը Կատարոյում, իրադարձություններից անտեղյակ, դուրս չեկան նավահանգստից՝ հանդիպելու դաշնակիցների նավատորմին: Ադրիատիկը կարճ շրջափակումից հետո ֆրանսիացիները ստիպված եղան նահանջել մատակարարումների բացակայության պատճառով:

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ պատերազմ սկսվեց Ավստրո-Հունգարական կայսրության և Չեռնոգորիայի միջև, ավստրո-հունգարացիները սկսեցին Չեռնոգորիայի ափի շրջափակումը, ինչպես նաև մի քանի ռմբակոծություններ տարբեր քաղաքների, այդ թվում Անտիվարի նավահանգստի (այսօր Բար) նավահանգստի վրա, որտեղ պահպանվում էր SMS Zenta հածանավը և SMS Ulan կործանիչը: Ֆրանսիական նավատորմը որոշել էր փորձել ստիպել Ավստրո-Հունգարիայի նավատորմին վճռական գործողություններ վձեռնարկել ՝ ներխուժելով Ադրիատիկ և ներգրավել ավստրիացիներին ճակատամարտի մեջ: Դաշնակիցների ուժերը բաղկացած էին երկու Dreadnough ռազմանավերից, տաս Preadnought ռազմանավերից, չորս զրահապատ հածանավերից, մեկ պաշտպանված հածանավից և ավելի քան 20 կործանիչներից։ Ըստ Ավստրո-Հունգարիայի ռազմածովային տվյալների, Ավստրո-Հունգարիայի նավատորմի հիմնական ուժը տեղյակ չէր դաշնակիցների ներկայության մասին, մինչև որ կործանիչը (SMS Ulan) ռադիոհաղորդեց նրանց, երբ նա փախչում էր մարտից:

Դաշնակիցների նավատորմին հաջողվեց կտրել Զենտան Կատարոյի գլխավոր ավստրո-հունգարական ռազմածովային բազայից: Զենտայի հրամանատար, կապիտան Պաուլ Պաչները, թվաքանակով գերազանցելով, որոշեց կռվել՝ հնարավորություն տալով Ուլանին փախչել: Զենտան նաև լուրջ թերություն ուներ, քանի որ նրա 120 մմ հրանոթները զգալիորեն զիջում էին դաշնակիցների նավերի ավելի ծանր հրանոթներից: Ֆրանսիական ռազմանավերը բազմաթիվ հարվածներ են հասցրել Զենտայի վրա՝ չկրելով որևէ վնաս: Զենտան խորտակվեց 173 սպանված և ավելի քան 50 վիրավորներով, սակայն զոհաբերությունը թույլ տվեց Ուլանին փախչել։[1]

Անտիվարիից դուրս տիրող իրավիճակից տեղյակ չլինելով, քանի դեռ այն փաստացիորեն չի ավարտվել, ավստրո-հունգարական նավատորմի այն մասը, որը տեղակայված էր Կատարոյում, չուղարկվեց մարտեր տալու համար, ինչպես ակնկալում էին ֆրանսիացիները: Ֆրանսիական նավերը չեն տուժել ավստրիական հրազենից, սակայն 3 հիմնական հրանոթներ պայթել են կրակելիս, իսկ հաջորդ օրը Justice, Démocratie նավերը և երկու կործանիչներ վնասվել են մի շարք բախումների ժամանակ:Գործողությունը վերջ դրեց Չեռնոգորիայի Ավստրո-Հունգարական շրջափակմանը, որը հաջողություն էր Անտանտի համար [2]: Ֆրանսիական նավատորմը չէր կարող երկար մնալ Ադրիատիկում և ստիպված էր պարբերաբար վերադառնալ Մալթա՝ մատակարարումների համար[3]։

Ճակատամարտի կարգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանսիական նավատորմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Courbet
  • Jean Bart
  • 1-ին մարտական ​​ջոկատ
    • Voltaire, pre-dreadnought ռազմանավ, դիվիզիոնի դրոշակակիր
    • Vergniaud, pre-dreadnought ռազմանավ
    • Diderot,pre-dreadnought ռազմանավ, ջոկատի դրոշակակիր
    • Danton, pre-dreadnought ռազմանավ
    • Condorcet, pre-dreadnought ռազմանավ
  • 2-րդ մարտական ​​ջոկատ
    • Vérité, pre-dreadnought ռազմանավ, ջոկատի դրոշակակի
    • Justice, pre-dreadnought ռազմանավ,
    • Démocratie, pre-dreadnought ռազմանավ,
    • Patrie, pre-dreadnought ռազմանավ, դիվիզիոնի դրոշակակիր
    • République, pre-dreadnoughtռազմանավ,
  • 1-ին դիվիզիա
    • Ernest Renan, զրահապատ հածանավ
    • Edgar Quinet, զրահապատ հածանավ
  • 2-րդ դիվիզիա
    • Victor Hugo, զրահապատ հածանավ
    • Jules Ferry, զրահապատ հածանավ
  • Jurien de la Gravière, զրահապատ հածանավ
  • 3 կործանիչ ջոկատներ

Թագավորական նավատորմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • HMS Warrior, զրահապատ հածանավ
  • HMS Defence, զրահապատ հածանավ
  • 4 կործանիչներ

Ավստրո-Հունգարիական նավատորմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Շրջափակման ուժ
    • SMS Zenta, հածանավ
    • SMS Ulan, կործանիչ
  • Օժանդակ ուժ
    • SMS Monarch (1895)
    • SMS Panther (1885)
    • 2 կործանիչներ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Koburger, 2001, էջ 33
  2. Tucker, 2014, էջ 116
  3. Koburger, 2001, էջ 35

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Koburger, Charles W. Jr. (2001). The Central Powers in the Adriatic, 1914–1918: War in a Narrow Sea. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-275-97071-0.
  • Tucker, Spencer C., ed. (2014). World War I: The Definitive Encyclopedia and Document Collection (illus., rev. ed.). ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-965-8.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտիվարիի ճակատամարտ» հոդվածին։