Ագնես Մերի Քլերկ

Ագնես Մերի Քլերկ;
Ծնվել է	փետրվարի 10, 1842[…]
Ծննդավայր	Skibbereen, Կորկ, Մանսթեր, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	հունվարի 20, 1907[…] (64 տարեկան)
Մահվան վայր	Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մայրենի լեզու	անգլերեն
Մասնագիտություն	աստղագետ, գիտական գրող և գրող
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Ակտոնյան մրցանակ
	Agnes Mary Clerke Վիքիպահեստում

Ագնես Մերի Քլերկ (փետրվարի 10, 1842(1842-02-10)^[1]^[2]^[3]^[…], Skibbereen, Կորկ, Մանսթեր, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[4] - հունվարի 20, 1907(1907-01-20)^[1]^[2]^[3]^[…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[4]), իռլանդացի աստղագետ և գրող։ Ծնվել է Իռլանդիայի Քորք կոմսության Սկիբերին քաղաքում և մահացել Լոնդոնում^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]։

Ընտանիք

Ագնես Քլերկը Ջոն Ուիլյամ Քլերկի դուստրն էր (մոտ 1814-1890), որն այդ ժամանակ Սկիբերինում բանկի մենեջեր էր։ Նրա կինը՝ Քեթրին Մերի Դիսինն էր (ծնված մոտ 1819), ում հայրը դատավոր էր։ Նա ուներ ավագ քույր՝ Էլեն Մերին (1840-1906) և կրտսեր եղբայր՝ Օբրի Սենտ Ջոնը (1843-1923)։ Ավագ քույր Էլենը նույնպես հետաքրքրված էր աստղագիտությամբ։ Քլերկի բոլոր երեխաներն ամբողջությամբ ստացել են տնային կրթություն։

Քեթրին Քլերկը կրթություն է ստացել Ursuline Convent դպրոցում և հետևաբար մեծ կարևորություն է տվել երիտասարդ աղջիկների կրթությանը։

Կյանք և աշխատանք

Հետևելով հոր օրինակին՝ դասականների ուսումնասիրելիս նաև աստղագիտության դասընթացների էր մասնակցել և վաղ տարիքից հետաքրքրվում էր աստղագիտությամբ։ Իր դիտարկումներում օգտագործելով հոր 4 դյույմանոց աստղադիտակը՝ 15 տարեկանում սկսել էր աստղագիտության պատմություն գրել^[12]^[13]։

1861 թվականին, 19 տարեկանում նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Դուբլին, իսկ 1863 թվականին՝ Քուինսթաուն։ 25 տարեկանում մասամբ առողջական պատճառներով իր ավագ քրոջ՝ Էլենի հետ գնացել է Իտալիա, որտեղ մնացել է մինչև 1877 թվականը, հիմնականում Ֆլորենցիայում՝ ուսումնասիրելով գիտություն, լեզուներ և այլ առարկաներ, որոնք օգտակար են լինելու նրանց հետագա կյանքում։ 1877 թվականին հաստատվել է Լոնդոնում^[14]։

Իտալիայից վերադառնալուց հետո կարողացել է գրել երկու հոդված՝ «Brigandage in Sicily» և «Copernicus in Italy», որոնք 1877 թվականին տպագրել է Չարլզ Բլեքը Edinburgh Review-ում^[15]^[16]։

Սա հանգեցրել է մի շարք այլ հոդվածների, ներառյալ աստղագիտության մասին հոդվածի հրատարակումը կաթոլիկ հանրագիտարանի համար^[17]^[18]։

Անձնական կյանք

Ագնեսն ու Էլենն իրենց ողջ կյանքում հավատարիմ կաթոլիկներ էին։ Երկուսն էլ ամուսնացած չեն^[19]։

Ժառանգություն

Նրա անունով է կոչվել Քլերկե լուսնային խառնարանը^[20]։

2002 թվականին Մերի Բրուկը գրել է «Ագնես Մերի Կլերկը և աստղաֆիզիկայի վերելքը» գիրքը։

2017 թվականին Թագավորական աստղագիտական ընկերությունը աստղագիտության կամ երկրաֆիզիկայի պատմության համար սահմանել է Ագնես Կլերկի մեդալը, որը շնորհվում է այն անհատներին, որոնք մեծ դեր ունեն են աստղագիտության կամ երկրաֆիզիկայի պատմության ակնառու հետազոտություններում։ Առաջինն արժանացել է Քլայվ Ռագլսը^[21]։

2022 թվականին Ջեսսի Քենեդին և Սելեստիալ քառյակը համերգ են ունեցել Սկիբերինում՝ ի պատիվ Քլերկի^[22]։ Կատարումը ներառում էր Ջեսսի Քենեդու և Թես Լիքի կողմից հատուկ գրված երգեր՝ օգտագործելով Ագնեսի և նրա քրոջ՝ Էլենի խոսքերը և թավջութակի եռյակ՝ Ագնես Քլերկե թավջութակի տրիոն, որը հեղինակել է Դիանա Լևելինը^[23]^[24]։

Ընտրված գրություններ

Աստղագիտության հանրաճանաչ պատմություն տասնիններորդ դարում. Edinburgh, 1885 (4th rev. ed. London, 1902)
Աստղային համակարգը. Լոնդոն, 1890 (2-րդ հրատ․ Լոնդոն, 1905)
Հերշելները և ժամանակակից աստղագիտությունը. Լոնդոն, 1895
Համառոտ աստղագիտություն (Ջոն Էլլարդ Գորի և Ալֆրեդ Ֆաուլերի հետ).։ Լոնդոն, 1898 թվական
Աստղաֆիզիկայի խնդիրներ. London, 1903^[25]

Նա նաև Edinburgh Review-ի համար գրել է 55 հոդված՝ հիմնականում աստղաֆիզիկայի հետ կապված թեմաներով և հոդվածներ Ազգային կենսագրության բառարանի, բրիտանական և կաթոլիկ հանրագիտարանների ու մի շարք այլ պարբերականների համար։ Նրա հոդվածները Britannica-ի իններորդ հրատարակությունը (1875–89) Գալիլեո Գալիլեյի, Ալեքսանդր ֆոն Հումբոլդտի, Յոհաննես Կեպլերի, Անտուան Լավուազյեի և կենդանակերպի մասին էր^[14]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Dictionary of Irish Biography — RIA.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Clerke, Agnes Mary / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004. — doi:10.1093/REF:ODNB/32444
↑ For details of the life and work of Agnes Clerk, see Weitzenhoffer, Kenneth (1985). «The Prolific Pen of Agnes Clerke». Sky and Telescope. 70 (9): 211–212. Bibcode:1985S&T....70..211W.
↑ Huggins, Margaret L. (1907). «Agnes Mary Clerke». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 67 (4): 230–231. Bibcode:1907MNRAS..67..230.. doi:10.1093/mnras/67.4.230.
↑ «Obituary–Agnes Mary Clerke». The Observatory. 30: 107–108. 1907. Bibcode:1907Obs....30..107.
↑ Lynn, William T. (1907). «Miss Agnes Mary Clerke». Journal of the British Astronomical Association. 17 (4): 188–189. Bibcode:1907JBAA...17..188.
↑ Huggins, Margaret L. (1907). «Agnes Mary Clerke». Astrophysical Journal. 25 (3): 226–230. Bibcode:1907ApJ....25..226H. doi:10.1086/141436.
↑ Dent, Elsie A. (1907). «Agnes Mary Clerke». Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 1 (2): 81–84. Bibcode:1907JRASC...1...81D.
↑ See, Thomas J. J. (1907). «Some Recollections of Miss Agnes M. Clerke». Popular Astronomy. 15 (6): 323–326. Bibcode:1907PA.....15..323S.
↑ «Miss Agnes Mary Clerke (transcription)». The Times. No. 38236. London. 1907 թ․ հունվարի 22. էջ 12; col D. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
↑ England 1871 census Class: RG10; Piece: 870; Folio: 118; Page: 24; GSU roll: 827769.
↑ ^14,0 ^14,1 Important Contributors to the Britannica, 9th and 10th Editions Important Contributors to the Britannica, 9th and 10th Editions, 1902encyclopedia.com. Retrieved 16 April 2017.
↑ Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy, eds. (2000 թ․ հունվարի 1). The Biographical Dictionary of Women in Science A-K. Vol. 1. Routledge: New York and London. էջեր 269–271. ISBN 978-0-415-92039-1.
↑ Bailey, Mandy (2016). «Women and the RAS: 100 years of Fellowship». Astronomy and Geophysics. 57 (1): 19–21. Bibcode:2016A&G....57a1.19B. doi:10.1093/astrogeo/atw037.
↑ Clerke, Ellen (1893). The Planet Venus. London: Witherby and Sons. էջեր 59 p. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
↑ Cliver, E W (2007). «Agnes Mary Clerke: Real—time historian of astronomy». Astronomy & Geophysics. 48 (3): 25–26. Bibcode:2007A&G....48c..25C. doi:10.1111/j.1468-4004.2007.48325.x.
↑ The Messenger Monthly Magazine 1907
↑ Haines, Catharine (2001). International women in science: a biographical dictionary to 1950. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. էջ 67. ISBN 978-1-57607-090-1. «madge adam oxford.»
↑ Brück, Mary T. (2002). Agnes Mary Clerke and the Rise of Astrophysics. Cambridge, England: Cambridge University Press. Bibcode:2002amcr.book.....B. ISBN 978-0521808446.
↑ «Jessie Shines a Light on Agnes». www.southernstar.ie. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
↑ Bowler, Sue (2016). «Maunder and Clerke medals». Astronomy and Geophysics. 57 (4): 10. doi:10.1093/astrogeo/atw143.
↑ Royal Astronomical Society. «Agnes Mary Clerke Medal for Historical Research (A/G)». www.ras.ac.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
↑ Brown, Ernest W. (1904). «Review: Problems in Astrophysics by Agnes M. Clerke». Bull. Amer. Math. Soc. 10 (4): 205–206. doi:10.1090/S0002-9904-1904-01096-4.

Լրացուցիչ ընթերցում

Brück, M.T. (2002). Agnes Mary Clerke and the Rise of Astrophysics. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80844-6. OCLC 47805069.
Huggins, Margaret Lindsay (1907 թ․ ապրիլ). «Agnes Mary Clerke». The Astrophysical Journal. 25 (1): 225–30. Bibcode:1907ApJ....25..226H. doi:10.1086/141436.
Brück, Mary T. (2004). «Agnes Mary Clerke: Ever-popular Historian of Astronomy». The Antiquarian Astronomer. 1: 3–5. Bibcode:2004AntAs...1....3B.
Brück, Mary T. (2014). «Clerke, Agnes Mary». In Hockey, Thomas; Trimble, Virginia; Williams, Thomas R. (eds.). Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer Publishing. էջեր 440–442. doi:10.1007/978-1-4419-9917-7_290. ISBN 978-1-4419-9917-7.
Hollis, Henry Park; Brück, Mary T. (2004). «Clerke, Agnes Mary». Clerke, Agnes Mary (1842–1907), writer on astronomy | Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Dictionary of National Biography. Oxford, England: Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/32444.

Արտաքին հղումներ

Agnes M. Clerkeի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
Works by Ագնես Մերի Քլերկ at LibriVox (public domain audiobooks)
Science Reference Services, Library of Congress. «Women in Astronomy: A Comprehensive Bibliography». Library of Congress. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 18-ին. Bibliography of writings about Agnes Mary Clerke.
Biographical material from the Astronomical Society of the Pacific
Irish Examiner article
Southern Star article

[_1626b67909d2bfc3-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_05ac4c1a2a0abd5c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_2b53ef24ae2ca0bf-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Dictionary of Irish Biography — RIA.

[_6add58e94dabbd97-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Clerke, Agnes Mary / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004. — doi:10.1093/REF:ODNB/32444

[weitzenhoffer1985-5] For details of the life and work of Agnes Clerk, see Weitzenhoffer, Kenneth (1985). «The Prolific Pen of Agnes Clerke». Sky and Telescope. 70 (9): 211–212. Bibcode:1985S&T....70..211W.

[obit_mnras-6] Huggins, Margaret L. (1907). «Agnes Mary Clerke». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 67 (4): 230–231. Bibcode:1907MNRAS..67..230.. doi:10.1093/mnras/67.4.230.

[obit_obs-7] «Obituary–Agnes Mary Clerke». The Observatory. 30: 107–108. 1907. Bibcode:1907Obs....30..107.

[obit_jbaa-8] Lynn, William T. (1907). «Miss Agnes Mary Clerke». Journal of the British Astronomical Association. 17 (4): 188–189. Bibcode:1907JBAA...17..188.

[obit_apj-9] Huggins, Margaret L. (1907). «Agnes Mary Clerke». Astrophysical Journal. 25 (3): 226–230. Bibcode:1907ApJ....25..226H. doi:10.1086/141436.

[obit_jrasc-10] Dent, Elsie A. (1907). «Agnes Mary Clerke». Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 1 (2): 81–84. Bibcode:1907JRASC...1...81D.

[obit_popastron-11] See, Thomas J. J. (1907). «Some Recollections of Miss Agnes M. Clerke». Popular Astronomy. 15 (6): 323–326. Bibcode:1907PA.....15..323S.

[obit-12] «Miss Agnes Mary Clerke (transcription)». The Times. No. 38236. London. 1907 թ․ հունվարի 22. էջ 12; col D. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.

[13] England 1871 census Class: RG10; Piece: 870; Folio: 118; Page: 24; GSU roll: 827769.

[eb-14] 14,0 ^14,1 Important Contributors to the Britannica, 9th and 10th Editions Important Contributors to the Britannica, 9th and 10th Editions, 1902encyclopedia.com. Retrieved 16 April 2017.

[Routledge:_New_York_and_London-15] Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy, eds. (2000 թ․ հունվարի 1). The Biographical Dictionary of Women in Science A-K. Vol. 1. Routledge: New York and London. էջեր 269–271. ISBN 978-0-415-92039-1.

[16] Bailey, Mandy (2016). «Women and the RAS: 100 years of Fellowship». Astronomy and Geophysics. 57 (1): 19–21. Bibcode:2016A&G....57a1.19B. doi:10.1093/astrogeo/atw037.

[17] Clerke, Ellen (1893). The Planet Venus. London: Witherby and Sons. էջեր 59 p. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[18] Cliver, E W (2007). «Agnes Mary Clerke: Real—time historian of astronomy». Astronomy & Geophysics. 48 (3): 25–26. Bibcode:2007A&G....48c..25C. doi:10.1111/j.1468-4004.2007.48325.x.

[19] The Messenger Monthly Magazine 1907

[20] Haines, Catharine (2001). International women in science: a biographical dictionary to 1950. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. էջ 67. ISBN 978-1-57607-090-1. «madge adam oxford.»

[bruck_agnesclerke-21] Brück, Mary T. (2002). Agnes Mary Clerke and the Rise of Astrophysics. Cambridge, England: Cambridge University Press. Bibcode:2002amcr.book.....B. ISBN 978-0521808446.

[22] «Jessie Shines a Light on Agnes». www.southernstar.ie. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.

[23] Bowler, Sue (2016). «Maunder and Clerke medals». Astronomy and Geophysics. 57 (4): 10. doi:10.1093/astrogeo/atw143.

[24] Royal Astronomical Society. «Agnes Mary Clerke Medal for Historical Research (A/G)». www.ras.ac.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[25] Brown, Ernest W. (1904). «Review: Problems in Astrophysics by Agnes M. Clerke». Bull. Amer. Math. Soc. 10 (4): 205–206. doi:10.1090/S0002-9904-1904-01096-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]