Lello գրախանութ

Տեսարժանություն
Lello գրախանութ;
Երկիր	Պորտուգալիա
Հիմնադրման թվական	1869 թվական
Շինարարության վերջ	1906 թվական
	Lello գրախանութը Վիքիպահեստում

Livraria Lello, Lello & Irmão հրատարակչության գրախանութը Պորտուում։ Տեղակայված է նեոմանուելինո ոճի օրիգինալ շենքում։ Պորտուգալիայի՝ ներկայում գործող ամենահին գրախանութներից մեկն է, որն իր ոչ սովորական ինտերիերի համար տարբեր հրատարակությունների կողմից (մասնավորապես՝ The Guardian, Süddeutsche Zeitung և Lonely Planet) բազմիցս ներառվել է աշխարհի ամենագեղեցիկ գրախանութների ցանկերում^[1]^[2]^[3]։

Ժողովրդականություն է վայելում Հարրի Փոթերին նվիրված գրքերի երկրպագուների շրջանում, քանի որ բազմիցս այնտեղ է այցելել Ջոան Ռոուլինգը Պորտուում որպես անգլերենի ուսուցիչ աշխատելու շրջանում, ինչպես նաև գրախանութը հավանաբար ծառայել է որպես նախատիպ կախարդական գրքերի «Ֆլորիշ և Բլոտս» գրախանութի համար^[4]^[5]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրախանութը հիմնադրվել է ֆրանսիացի Էռնեստ Շարդրոնի կողմից 1869 թվականին «Livraria Internacional de Ernesto Chardron» անունով և սկաբում տեղակայված է եղել Rua dos Clérigos փողոցում։ 1894 թվականին այն դարձել է Լելլո եղբայրների սեփականությունը, որոնք հարուստ բուրժուաներ էին Սանտա Մարտա դի Պենագիանից, և որոնք ինժեներ Ֆրանսիսկո Խավիեր Էստևեսին պատվիրել են կառուցել նոր շենք Rua das Carmelitas փողոցում, որտեղ Livraria Lello գրախանութը հանդիսավոր բացվել է 1906 թվականի հունվարի 13-ին և գործում է մինչ օրս^[6]։

1981 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Պորտուգալիայի մշակույթի նախարարությանն առաջարկվել է գրախանութը ներառել մշակույթի հուշարձանների ցանկում։ Այդ գործընթացն ավարտվել է 2013 թվականի սեպտեմբերի 20-ին, երբ Livraria Lello գրախանութը ճանաչվել է հանրային նշանակության հուշարձան (պորտ.՝ Monumento de Interesse Público)^[7]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրախանութը կղմինդրյա տանիքով երկհարկանի շենք է։

Ճակատամասը կառուցված է նեոմանուլինոյի ոճով՝ մոդեռնի տարրերով։ Արվեստն ու Գիտությունը մարմնավորող երկու քանդակներն ստեղծվել են պրոֆեսոր Ժոզե Բիլմանի կողմից։ Մուտքի վերևի «Լելլո & Եղբայր» (պորտ.՝ «Lello & Irmão») գրությունն արված է գոթական մեծ տառերով։

Ինտերիերում, որտեղ առկա են արտ-դեկոյի տարրեր, գերիշխում է երկատված սանդուղքը, որը առաջին հարկը միացնում է երկրորդում տեղակայված պատկերասրահի հետ։ Առաստաղի կենտրոնում 8x3,5 մ չափերով ապակենկար է սեփականատերերի միացագրով ու նրանց կարգախոսով՝ «Պատիվն աշխատանքում է» (լատ.՝ «Decus in Labore»)։ Առաստաղի դեկորատիվ տարրերն արվել են ներկած սվաղով, որով ձևացվել է փորագրազարդ փայտ։

Շենքում դեռևս պահպանվում են այն ռելսերն ու փայտե սայլակը, որոնք երբևէ օգտագործվել են գրքերը դարակների միջև տեղափոխելու համար։