Jump to content

Clearing House Automated Transfer System

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

«Clearing House Automated Transfer System»-ը կամ «CHATS»-ը ակնթարթային համախառն հաշվարկների (RTGS) համակարգ է Հոնկոնգում միջոցների փոխանցման համար։ Այն շահագործվում է «Hong Kong Interbank Clearing Limited»-ի կողմից։ Այն մասնավոր ընկերություն է, որը համատեղ պատկանում է Հոնկոնգի դրամավարկային մարմնին (HKMA) և Հոնկոնգի բանկերի ասոցիացիային։ «CHATS»-ն իրականացնում է գործարքներ չորս հիմնական արժույթներով՝ Հոնկոնգի դոլար (HKD), ռենմինբի (CNY), եվրո (EUR) և ԱՄՆ դոլար (ԱՄՆ դոլար)[1]։ 2005 թվականին միայն Հոնկոնգի դոլարով գործարքների միջին օրական արժեքը կազմել է 467 միլիարդ հոնկոնգյան դոլար։ Այս ցուցանիշը նշանակալի է, եթե հաշվի առնենք, որ այն կազմում է Հոնկոնգի տարեկան Համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) մոտավորապես մեկ երրորդը այդ տարվա համար։ Գործարքների ընդհանուր արժեքը այդ տարի 84 անգամ գերազանցել է Հոնկոնգի ՀՆԱ-ն[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչ «CHATS»-ի ներդրումը որպես ակնթարթային համախառն հաշվարկների (RTGS) համակարգ, Հոնկոնգում միջբանկային հաշվարկները գործում էին բազմաշերտ գործընթացի միջոցով, որը հաշվարկվում էր օրական զուտ հիմունքներով։ Մոտ 170 բանկ հաշվառվել է տասը քլիրինգային բանկերի հետ։ Այս տասը բանկերն իրենց հերթին հաշվարկներ են կատարել «Hongkong Bank»-ի հետ, որն այնուհետև հաշվարկվել է Հոնկոնգի դրամավարկային մարմնի (HKMA) հետ մեկ առ մեկ սկզբունքով։ «Hongkong Bank»-ը այս համակարգում հանդես է եկել որպես կենտրոնական հաշվետվության կենտրոն։ Այն իր հաշվապահական գործարքները մշակում էր զուտ հիմունքներով, ինչը նշանակում է, որ հաշվարկվել են ընդհանուր դեբետներն ու կրեդիտները, և միայն զուտ գումարը մարվել է մասնակից բանկերի միջև։ Այնուամենայնիվ, այս համակարգը չէր համապատասխանում G10-ի վճարումների և Միջազգային հաշվարկների բանկի կողմից սահմանված միջազգային չափանիշներին։ Ի պատասխան՝ «HKMA»-ն նախաձեռնեց վեցամսյա տեխնիկատնտեսական հիմնավորում, որը որոշեց զարգացնել «CHATS»-ը որպես «RTGS» համակարգ[3]։

Երկու տարվա մշակումից հետո Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ը գործարկվեց 1996 թվականի դեկտեմբերի 9-ին[4]։ ԱՄՆ դոլարով և եվրոյով «CHATS»-ը գործարկվեց համապատասխանաբար 2000 թվականի օգոստոսի 21-ին և 2003 թվականի ապրիլի 28-ին[5][6]։ Բացի այդ, 2007 թվականի հուլիսին ներդրվեց Տարածաշրջանային «CHATS» վճարային ծառայությունները։ Այս ծառայությունը նպատակ ուներ կապել բոլոր մասնակիցներին՝ օգտագործելով «CHATS»-ի տարբեր տարբերակները՝ հնարավորություն տալով անխափան գործարքներ կատարել՝ կապված արժույթի փոխանակման հետ տարածաշրջանում[7]։

Հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«CHATS»-ը վճարային գործարքները կարգավորում է ակնթարթորեն և անհատապես։ Սպասման ժամանակ չկա, և յուրաքանչյուր գործարք կարգավորվում է ինքնուրույն՝ առանց մյուսների հետ խմբավորվելու։ Սա ապահովում է վճարումների անհապաղ և վերջնական կարգավորում։ «CHATS»-ը գործում է որպես մեկ մակարդակի համակարգ, որտեղ բոլոր մասնակիցները գործում են անմիջապես մեկ կենտրոնական քլիրինգային տանը։ Սա հեշտացնում է կարգավորման գործընթացը և բարձրացնում արդյունավետությունը։ Երբ վճարումը կարգավորվում է «CHATS»-ում, այն համարվում է վերջնական և անվերադարձ, եթե մասնակցի հաշվարկային հաշիվը քլիրինգային տանը բավարար միջոցներ ունի։ Սա ապահովում է որոշակիություն և անվտանգություն գործարքներում։ Եթե մասնակցի հաշվին բավարար միջոցներ չկան վճարումը մարելու համար, գործարքը հերթագրվում է, այլ ոչ թե ուղղակիորեն մերժվում։ Սա թույլ է տալիս բանկերին արդյունավետ կառավարել իրացվելիության սահմանափակումները։ Բանկերն ունեն իրենց հերթերում վճարումները փոփոխելու, չեղարկելու կամ վերադասավորելու ճկունություն, ինչը նրանց հնարավորություն է տալիս արդյունավետորեն կառավարել իրենց գործարքների հոսքը։ Բանկերը կարող են կնքել հետգնման և վաճառքի պայմանագրեր (ռեպո)։ Սա թույլ է տալիս բանկերին ծածկել իրենց վճարային պարտավորությունները՝ առանց իրենց հաշվարկային հաշիվներում մեծ մնացորդներ պահպանելու, որոնք սովորաբար տոկոսներ չեն կազմում։ Մեկօրյա ռեպոները, որոնք չեղյալ չեն հայտարարվել աշխատանքային օրվա վերջում, դասակարգվում են որպես մեկ գիշերվա փոխառություններ[3][4]։

«RTGS» համակարգի գործառույթներին մուտք գործելու համար բանկերը պետք է միանան SWIFT ցանցին՝ վճարման հրահանգներ սկսելու/ստանալու համար։ Բանկերն օգտագործում են նաև «Electronic Maintenance Banking Terminal»-ը (eMBT), որը տրամադրվում է «Hong Kong Interbank Clearing Limited»-ի (HKICL) կողմից՝ վճարման հրահանգների հետ կապված վարչական գործառույթներ կատարելու համար[4]։

Հոնկոնգի դոլար (HKD) CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«HKMA»-ն, որը Հոնկոնգի կենտրոնական բանկային հաստատությունն է, հանդես է գալիս որպես Հոնկոնգյան դոլարի (HKD) «CHATS»-ի հաշվառման կենտրոն։ Սա նշանակում է, որ բոլոր լիցենզավորված բանկերը Հոնկոնգում վարում են հոնկոնգյան դոլարի հաշվարկային հաշիվներ «HKMA»-ում։ Բացի այդ, 2000 թվականի հունիսից սահմանափակ արտոնագրված բանկերին, որոնք «պարզապես բիզնես կարիք ունեն», որոշակի պայմաններով թույլատրվում է նաև հաշվարկային հաշիվներ բացել «HKMA»-ում[4]։ Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ի գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 5,499,494։ Սա վկայում է համակարգի միջոցով մշակվող ֆինանսական գործունեության զգալի ծավալի մասին[8]։ 2007 թվականին Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ի միջոցով իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտավորապես 217 տրիլիոն հոնկոնգյան դոլար[9]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «HKD CHATS»-ին մասնակցում էր 156 բանկ[10]։

ԱՄՆ դոլար CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի տարբերություն «HKD CHATS»-ի, ԱՄՆ դոլարով (ԱՄՆ) «CHATS»-ի քլիրինգային տունը Հոնկոնգի և Շանհայի բանկային կորպորացիան (HSBC) առևտրային բանկն է։ Բացի այդ ԱՄՆ դոլարի «CHATS»-ի մասնակից բանկերն ունեն ներօրվա իրացվելիություն ստանալու բազմաթիվ տարբերակներ։ Բացի ներօրյա ռեպոներից, նրանք կարող են օգտվել Էյչ-Էս-Բի-Սի-ի կողմից տրամադրված օվերդրաֆտի հնարավորությունից։ Այս մեխանիզմներն ապահովում են, որ բանկերը ունենան բավարար իրացվելիություն՝ իրենց վճարային պարտավորությունները արդյունավետորեն մարելու համար։ Հոնկոնգի բանկերը հնարավորություն ունեն ընտրելու մասնակցեն ԱՄՆ դոլարի «CHATS»-երին, թե ոչ։ Նրանք կարող են ընտրել դառնալ ուղղակի մասնակից՝ «HSBC»-ում ԱՄՆ դոլարով հաշվարկային հաշիվներ վարելով կամ միանալ որպես անուղղակի մասնակիցներ՝ գործարքներ կատարելով ուղղակի մասնակիցների միջոցով։ Բացի այդ, գոյություն ունի անդամակցության կատեգորիա, որը կոչվում է անուղղակի «CHATS» օգտատերեր, որտեղ նրա բանկերը նաև իրականացնում են իրենց վճարային գործարքները ուղղակի մասնակիցների միջոցով[5][11]։ ԱՄՆ դոլարով «CHATS»-ով գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 2,121,058[12]։ Նույն տարում իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտ 2127 մլրդ ԱՄՆ դոլար[13]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «USD CHATS»-ն ունի 100 անմիջական մասնակից բանկ, 24 անուղղակի մասնակից անդամ բանկ, 87 անուղղակի «CHATS» օգտատերերի անդամ բանկ և Երրորդ կողմի ութ անդամ բանկ[11]։

Եվրո CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Euro CHATS»-ը, գործում է նույն սկզբունքով, ինչպես «USD CHATS»-ը և օգտագործում է առևտրային բանկը որպես իր քլիրինգային տուն։ Այս դեպքում քլիրինգային տունը «Standard Chartered Hong Kong»-ն է։ «Euro CHATS»-ի մասնակից բանկերը հնարավորություն ունեն ստանալ ներօրային իրացվելիություն «Standard Chartered Bank»-ի կողմից տրամադրվող օվերդրաֆտի միջոցով։ Այս մեխանիզմը երաշխավորում է, որ բանկերն ունենան անհրաժեշտ իրացվելիություն՝ եվրոյով արտահայտված վճարային պարտավորությունները արդյունավետորեն մարելու համար։ «USD CHATS»-ի նման, Հոնկոնգում բանկերը պարտավորված չեն մասնակցել «Euro CHATS»-ին։ Նրանք ընտրության հնարավորություն ունեն՝ միանալ որպես ուղղակի մասնակիցներ՝ ունենալով հաշիվներ «Standard Chartered Hong Kong»-ում, կամ որպես անուղղակի մասնակիցներ՝ գործարքներ իրականացնելով ուղղակի մասնակիցների միջոցով[6]։ «Euro CHATS»-ով գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 18169[14]։ Նույն տարում իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտ 280 մլրդ եվրո[15]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «Euro CHATS»-ն ունի 37 ուղղակի անդամ բանկ և 18 անուղղակի անդամ բանկ[16]։

Ռենմինբի CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«CHATS»-ն օգտագործում է «Bank of China»-ն (Հոնկոնգ) որպես իր քլիրինգային տուն ռենմինբիի վճարումները իրականացնելու համար։ «Bank of China»-ն պահպանում է հաշվարկային հաշիվ Չինաստանի ազգային առաջադեմ վճարային համակարգում (CNAPS): «CHATS»-ը Չինաստանի ազգային վճարային համակարգն է, որը շահագործվում է Չինաստանի Ժողովրդական բանկի կողմից (PBOC), որը հեշտացնում է միջբանկային RMB գործարքները մայրցամաքային Չինաստանում։ «CHATS»-ում հաշվարկային հաշիվ ունենալով՝ «Bank of China»-ն (Հոնկոնգ) կարող է անխափան կերպով կարգավորել RMB-ի գործարքները «CHATS»-ի միջոցով և արդյունավետորեն ընդլայնել չինական վճարային համակարգի հասանելիությունը Հոնկոնգ։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Financial Services» (PDF). Information Services Department, Hong Kong SAR. 2007 թ․ նոյեմբեր. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  2. ↑ «RTGS Payment Systems». Hong Kong Trade Development Council. 2006 թ․ հուլիսի 6. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Norman T.L. Chan, Deputy Chief Executive of Hong Kong Monetary Authority (1997 թ․ հունիսի 11). «Hong Kong - CHATS». Hong Kong Monetary Authority. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Real Time Gross Settlement System». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 22-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «USD Clearing System in Hong Kong». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Euro Clearing System in Hong Kong». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  7. ↑ «News in 2007». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  8. ↑ «Statistics of HKD Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  9. ↑ «Statistics of HKD Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  10. ↑ «List of HKD Clearing Members as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 13-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 «List of USD Clearing Participants as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 13-ին.
  12. ↑ «Statistics of USD Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  13. ↑ «Statistics of USD Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  14. ↑ «Statistics of Euro Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  15. ↑ «Statistics of Euro Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  16. ↑ «List of Euro Clearing Participants as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 13-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Clearing_House_Automated_Transfer_System&oldid=10017466» էջից