Ֆիլիպ Նոել-Բեյքեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆիլիպ Նոել-Բեյքեր
անգլ.՝ Philip Noel-Baker
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 1, 1889(1889-11-01)[1][2][3][…]
ԾննդավայրHendon, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]
Մահացել էհոկտեմբերի 8, 1982(1982-10-08)[1][2][3][…] (92 տարեկան)
Մահվան վայրՎեստմինստեր, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունՀաֆերֆորդյան քոլեջ[5], Թագավորական քոլեջ, Քեմբրիջ[5] և Bootham School?[5]
Մասնագիտությունparamedic, քաղաքական գործիչ, թեթևատլետ, դիվանագետ և հակապատերազմային ակտիվիստ
ԱշխատավայրԼոնդոնի տնտեսության և քաղաքական գիտությունների դպրոց և Ազգերի լիգա[6]
ԱմուսինՄեգան Լլոյդ Ջորջ[7] և Irene Noel-Baker?[7]
Ծնողներհայր՝ Allen Baker?[2][7], մայր՝ Elizabeth Balmer Moscrip?[2][7]
Զբաղեցրած պաշտոններSecretary of State for Commonwealth Relations?, Լորդերի պալատի անդամ, Մեծ Բրիտանիայի գաղտնի խորհրդի անդամ, Միացյալ Թագավորության 44-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 43-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 42-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 41-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 40-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 39-րդ պառլամենտի անդամ, Բրիտանիայի 38-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 37-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 35-րդ խորհրդարանի անդամ և Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի ներկայացուցիչ
ԿուսակցությունԼեյբորիստական կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներFrancis Noel-Baker?[2][7]
 Philip Noel-Baker Վիքիպահեստում

Ֆիլիպ Նոել-Բեյքեր (նոյեմբերի 1, 1889(1889-11-01)[1][2][3][…], Hendon, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] - հոկտեմբերի 8, 1982(1982-10-08)[1][2][3][…], Վեստմինստեր, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]),բրիտանացի քաղաքական գործիչ, դիվանագետ, գիտնական, թեթև ատլետ և զինաթափման մարտիկ 1959 թ. Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր[10]։

1920 թվականի Օլիմպիական խաղերում նա հավաքականի դրոշակակիրն էր և արծաթե մեդալ նվաճեց 1500 մետր վազքում։ Բեյքերը պատմության մեջ միակ օլիմպիական մեդալակիրն է, որն արժանացել է Նոբելյան մրցանակի[11]։

Նա 36 տարի եղել է խորհրդարանի Լեյբորիստական անդամ (Մեծ Բրիտանիա)՝ աշխատելով 1929-1931 թվականներին և 1936-1970 թվականներին՝ զբաղեցնելով մի քանի նախարարական պաշտոններ և աշխատելով նախարարների կաբինետում։ 1977 թվականին դարձել է ցմահ հասակակից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեյքերը ծնվել է Լոնդոնի Բրոնդսբերի պարկում, կանադացի քվակեր Ջոզեֆ Ալեն Բեյքերի և շոտլանդացի Էլիզաբեթ Բալմեր Մոսկրիփի յոթ երեխաներից վեցերորդը։ Նրա հայրը տեղափոխվել է Անգլիա 1876 թվականին՝ արտադրական բիզնես հիմնելու համար և ծառայել է որպես Լոնդոնի շրջանային խորհրդի առաջադեմ անդամ 1895-1906 թվականներին և Համայնքների պալատի լիբերալ անդամ Արևելյան Ֆինսբերիից 1905-1918 թվականներին[12]։

Բեյքերը միջնակարգ կրթություն է ստացել Էկվադորի դպրոցում, բութ-Սքուլում, այնուհետև ԱՄՆ-ում՝ Փենսիլվանիայի Քվակերների հետ ասոցացված Հավերֆորդ քոլեջում։

1908-1912 թվականներին սովորել է Քեմբրիջի թագավորական քոլեջում։ Բացի գերազանց ուսանող լինելուց, պատմության օլիմպիադայում երկրորդ տեղ գրավելուց և տնտեսագիտության օլիմպիադայում առաջին տեղ գրավելուց, նա 1912 թվականին եղել է Քեմբրիջի միության ընկերության նախագահ և 1910-1912 թվականներին Քեմբրիջի համալսարանի մարզական ակումբի նախագահ[12]։

Եղել է փայլուն ուսանող և մարզիկ, մասնակցել է երեք օլիմպիական խաղերի։ 1920 թվականին Անտվերպենում կայացած Օլիմպիական խաղերում եղել է հավաքականի դրոշակակիրը և նվաճել արծաթե մեդալ։

Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1922 թվականը համագործակցել է Ֆրիտյոֆ Նանսենի հետ։ Համայնքների պալատի երկարամյա պատգամավոր։ Լեյբորիստական կուսակցությունում նրա ընտրական կարիերան սկսվել է 1924 թվականին, երբ նա առաջին անգամ անհաջող մասնակցեց ընտրություններին։ 1937 թվականից եղել Է Լեյբորիստական կուսակցության ղեկավարության կազմում, 1946-1947 թվականներին եղել է նրա նախագահը։

Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Նոել-Բեյքերը ակտիվ մասնակցություն ունեցավ Ազգերի Լիգայի ձևավորման գործում՝ աշխատելով որպես լորդ Ռոբերտ Սեսիլի օգնական, իսկ ավելի ուշ՝ լիգայի առաջին գլխավոր քարտուղար սըր Էրիկ Դրամոնդի օգնական։ 1924-1929 թվականներին եղել է Լոնդոնի համալսարանի Միջազգային հարաբերությունների պրոֆեսոր, 1933-1934 թվականներին եղել է Յեյլի համալսարանի դասախոս։

Նրա քաղաքական կարիերան Լեյբորիստական կուսակցությունում սկսվել է 1924 թվականին։ նա ընտրվել է որպես Քովենթրի խորհրդարանի անդամ 1929 թվականին և ծառայել է որպես արտաքին գործերի նախարար Արթուր Հենդերսոնի անձնական խորհրդարանական քարտուղար։ Նոել-Բեյքերը կորցրեց իր տեղը 1931 թվականին, բայց մնաց Հենդերսոնի օգնականը, ով 1932-1933 թվականներին դարձավ Ժնևի զինաթափման համաժողովի նախագահ։ Նա կրկին առաջադրվեց Քովենթրիի խորհրդարանում 1935 թվականին, բայց անհաջող։ 1936 թվականի հուլիսին նա հաղթեց Դերբիի լրացուցիչ ընտրություններում։ Երբ 1950 թվականին Այս շրջանը բաժանվեց, այն տեղափոխվեց Դերբի Սաութ։

Նոել-Բեյքերը 1937 թվականին դարձավ Լեյբորիստական կուսակցության Ազգային գործադիր կոմիտեի անդամ։ 1938 թվականի հունիսի 21-ին Նոել-Բեյքերը, որպես Դերբիի պատգամավոր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին, Համայնքների պալատում դեմ արտահայտվեց Գերմանիայի օդային ռմբակոծություններին՝ բարոյական նկատառումներով։

1945 թվականի կառավարությունում եղել է առանց պորտֆելի նախարար։ 1945-1946 թվականներին եղել է արտաքին գործերի պետական նախարար։ Կառավարությունում պատասխանատու էր 1948 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղերի անցկացման համար։ 1950 թվականին տեղափոխվել է վառելիքի և էներգետիկայի նախարար։ Ակտիվորեն հանդես է եկել միջուկային զենքի, միլիտարիզմի դեմ։

Կանգնած էր «Amnesty International» կազմակերպության ստեղծման ակունքներում[13]։

Ըստ դավանանքի՝ քվակեր էր[14]։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Lundy D. R. The Peerage
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Olympedia — 2006.
  5. 5,0 5,1 5,2 https://olympics.com/en/athletes/philip-john-noel-baker
  6. https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1959/noel-baker/facts/
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Kindred Britain
  8. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1959/
  9. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  10. «Philip Noel-Baker; The Nobel Peace Prize 1959». Nobelprize.org. The Nobel Foundation. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  11. "Olympic Games trivia for pedants" Արխիվացված 9 Օգոստոս 2012 Wayback Machine, Canberra Times, 2 August 2012.
  12. 12,0 12,1 Philip Noel-Baker(անգլ.) // Wikipedia. — 2020-10-31.
  13. «Электронная библиотека «Наука и техника»». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  14. «A website about the Nobel Peace Prize». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 4-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպ Նոել-Բեյքեր» հոդվածին։