Տիպազա

**Համաշխարհային ժառանգություն**
	Տիպազա
Tipaza*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն
Երկիր	Ալժիր
Տիպ	Մշակութային
Չափանիշներ	iii, iv
Ցանկ	ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս**	Աֆրիկա
	Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում	1982 (6 նստաշրջան)
Համար	193
	* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում; ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
	Համաշխարհային ժառանգություն

Տիպազա (արաբ․՝ تيپازة‎‎‎‎), Ալժիրի Տիպազա վիլայեթի մայրաքաղաքն է, որտեղ խոսում են բերբերերեն լեզվով։ Երբ այն եղել է Հռոմեական կայսրության մի մասը, նրան կոչել են Տիպասա։ Այս ժամանակակից քաղաքը հիմնադրվել է 1857 թվականին և այն հիմնականում ուշագրավ է իր հնագույն ավերակներով և ավազոտ ափամերձ տարածքներով։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագույն պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիպասան եղել է հին Փյունիկյան առևտրային կենտրոն, որը նվաճվել է Հին հռոմեացիների կողմից։ Այնուհետև Մավրետանիայի թագավորության նվաճումների ժամանակ Կլավդիոս կայսրը այն դարձրել է ռազմական գաղութ^[1]։

Ապա այն դարձել է մունիցիպում (քաղաք) և կոչվել Քոլոնիա Աելիա Տիպասենսիս։ Ըստ Ստեֆանի Գսելի 4-րդ դարում ունեցել է 20,000 բնակչություն։

Քաղաքը ծառայել է որպես կարևոր քրիստոնեական կենտրոն հռոմեական կառավարության վերջին ժամանակաշրջանում, և այնտեղ կային երեք բազիլիկներ։

Տիպասան ավերվել է Վանդալների կողմից 430 թվականին, սակայն մեկ դար անց այն վերակառուցվել է բյուզանդացիների կողմից։ 7-րդ դարի վերջում քաղաքը կործանվեց Օմայյան ուժերի կողմից և վերածվեց ավերակների^[2]։

19-րդ դարում տեղանքը կրկին բնակեցվեց։ Այժմ այն շուրջ 30,000 բնակչություն ունեցող քաղաք է։ Քաղաքը ժամանակակից Ալժիրի կարևոր զբոսաշրջային վայր է, հիմնականում Տիպասայի ավերակների պատճառով։

Ժամանակակից դարաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիպազայի մոտակայքում, Տիպազայի երկարատև հաղորդիչը Ալժիրի հեռարձակման ընկերությունից հեռարձակում է Channel 3-ի ռադիոհաղորդումներըը ֆրանսերեն լեզվով։ 252 կՀց երկար հաճախականությունը կարող է լավ ընդունվել Եվրոպայի շատ մասերում։

Քաղաքը և նրա շրջակայքը արևմտյան Ալժիրի բերբերերեն խոսող Chenoua մարդկանց խոշորագույն կենտրոն է։