Տեխասի ժողովրդին և աշխարհի բոլոր ամերիկացիներին

Ուիլյամ Բարեթ Թրևիսի «Տեխասի ժողովրդին և աշխարհի բոլոր ամերիկացիներին» նամակի առաջին էջը:

Նամակի երկրորդ էջը

«Տեխասի ժողովրդին և աշխարհի բոլոր ամերիկացիներին» (անգլ.՝ To the People of Texas & All Americans in the World), բաց նամակ, որը 1836 թվականի փետրվարի 24-ին գրել է Ալամոյի համար մղված պայքարում Տեխասի ուժերի հրամանատար Ուիլյամ Բարեթ Թրևիսը` ուղղված Մեքսիկայի Տեխասի նորաբնակիչներին։

Փետրվարի 23-ին Սան Անտոնիոյում Ալամոյի առաքելությունը պաշարել են գեներալ Անտոնիո Լոպես դե Սանտա Աննայի ղեկավարած Մեքսիկական զորքերը։ Անհանգստանալով, որ իր փոքրաթիվ կայազորը չի կարողանա դիմակայել պաշարմանը, Թրևիսը գրել է այս նամակը՝ հույս ունենալով օգնություն ստանալ սրտացավ բնակիչներին։ Նամակն ի սկզբանե հանձնվել է սուրհանդակ Ալբերտ Մարտինին, որն այն փոխանցել է Գոնսալեսին։ Մարտինը մի քանի եզրակացություն է ավելացրել նամակի տեքստին, որպեսզի խրախուսի մարդկանց Ալամո ժամանել` օգնության համար, այնուհետև այն հանձնել է Լանչելոտ Սմիթերին։ Սմիթերը, իր հերթին, նամակում ներառել է իր լրացումը և նամակը հասցրել իր վերջնական նպատակակետին՝ Սան Ֆելիպե դե Օսթին։ Տեղի հրատարակիչները տպել են նամակի մոտ 700 օրինակ, այն տպագրվել է նաև Տեխասի երկու խոշորագույն թերթերում և, ի վերջո, տպագրվել է Միացյալ Նահանգների և Եվրոպայի բազմաթիվ հրատարակություններում։ Մասնակիորեն նամակի շնորհվի, Տեխասից և Միացյալ Նահանգներից մարդիկ սկսել են հավաքվել Գոնսալեսում։ Նրանցից 32-ից 90-ը հասել է Ալամո մինչև դրա անկումը, մնացածները կազմել են բանակի կորիզը, որը Սան Խասինտոյի ճակատամարտում հաղթել է Սանտա Աննային։

Տեխասի հեղափոխության ավարտից հետո նամակի բնօրինակը Թրևիսի ընտանիքին Ալաբամա է հասցվել, իսկ 1893 թվականին նրա ժառանգներից մեկը Տեխասի նահանգին 85 դոլարով վաճառել է նամակ։ Մի քանի տասնյակ տարի այն Տեխասի գրադարանում դրված էր բաց ցուցադրության. ներկայումս բնօրինակը գտնվում է պաշտպանության տակ, իսկ ցուցադրության ներկայացված է նամակի պատճենը, որը տեղադրված է Թրևիսի դիմանկարի տակ։

Գրելու նախադրյալներ

1824 թվականի մեքսիկական Սահմանադրությունը մեղմացրել է երկրի միգրացիոն քաղաքականությունը՝ թույլ տալով օտարերկրացիներին բնակվել մի շարք տարածաշրջանների սահմաններում, ինչպես, օրինակ, Մեքսիկական Տեխասում։ 1834 թվականի մարդահամարով Տեխասի բնակչությունը կազմված էր 7800 մեքսիկացիներից և 30 000 անգլախոս բնակիչներից, որոնք հիմնականում ԱՄՆ-ից էին։ Ներգաղթյալների թվում է եղել ծագումով Ալաբամայից Ուիլյամ Բարեթ Թրևիսը, որը մինչ այդ աշխատել է որպես ուսուցիչ, թերթի հրատարակիչ և իրավաբան։ Ընթերցանության ուսուցիչ լինելով` Թրևիսը շատ էր կարդում։ Նրա գրական ճաշակները հիմնականում հակված էին ռոմանտիկ արկածների և պատմության ժանրերին, մասնավորապես` Վալտեր Սքոթի, Բենջամին Դիզրայելիի վեպերին և Հերոդոտոսի «Պատմությանը»։ Հետագայում որոշ պատմաբաններ կապ են գտել նրա կարդացած գրքերի և մելամաղձոտ պահվածքի մեջ։

Ուիլյամ Բարեթ Թրևիս

1831 թվականի մայիսին Թրևիսը իրավաբանական գրասենյակ է բացել Տեխասի Անագուակ քաղաքում։ Դրանից գրեթե անմիջապես հետո նա և նրա գործընկեր Պատրիկ Ջեքը հակամարտություն են ունեցել տեղի զինվորական հրամանատար Խուան Դևիս Բրեդբյորնի հետ։ Նրանց հետագա գործողությունները 1832 թվականի մայիսին Անագուանյան անկարգությունների պատճառ են դարձել։ Ըստ պատմաբան Ուիլյամ Դևիսի, Բրեդբյորնը «գերագնահատել և հերոսներ է ստեղծել տեղական երկու ապստամբներից, որոնց գործողությունները նույնիսկ իրենց ժողովրդի համար ուժ չունեին»։ Բրեդբյորն ստիպված է եղել հեռանալ պաշտոնից և Տեխասից։

Անագուակային անկարգությունները համընկել են մեքսիկական քաղաքացիական պատերազմի հետ։ Տեխասի բնակիչները միացել են դաշնայնացման կողմնակիցներին՝ հանդես գալով Նահանգների կառավարությունների դերի ուժեղացման օգտին՝ ի հակակշիռ կենտրոնացված կառավարության, որը քաղաքականություն է հաստատել ազգային մակարդակով։ Ֆեդերալիստները հաղթանակ են տարել և նախագահ են ընտրել գեներալ Անտոնիո Լոպես դե Սանտա-Աննային։ 1835 թվականին Սանտա Աննան սկսել է իր ձեռքը վերցնել իշխանությունը, ի պատասխան ֆեդերալիստները զինված ապստամբություն են բարձրացրել մեքսիկական մի քանի նահանգներում։ Թրևիսը, որը ցենտրալիզմի հակառակորդն էր, ղեկավարել է Անագուակի վրա հարձակումը և ստիպել է մեքսիկական կայազորին հանձնվել։ Շատ տեխասցիներ կարծում էին, որ Թրևիսի գործողություններն անխոհեմ էին, և նա ստիպված էր ներողություն խնդրել։ Սակայն չնայած այն բանին, որ մեքսիկական կառավարությունը Թրևիսի ձերբակալման օրդեր Է արձակել, տեղական իշխանությունները չեն կատարել այն։

Տեխասցիները սկսել են ավելի շատ կորցնել կապը Սանտա Աննայի կառավարության հետ, որն իրեն բռնապետ է հաստատել։ Հոկտեմբերին սկսվել է Տեխասի հեղափոխությունը, և պատվիրակները ժամանակավոր կառավարություն են նշանակել։ Թրևիսն ստացել է նոր կանոնավոր բանակի փոխգնդապետի կոչում, նրան առաջարկել են գլխավորել հեծելազորային էսկադրոնը։ Նա մասնակցել է Բեհարի պաշարմանը, որտեղ նա իրեն դրսևորել է որպես «իմպուլսիվ, երբեմն` չարաճճի սպա»։

1835 թվականի վերջին տեխասցիները դուրս են մղել բոլոր մեքսիկական զինված ուժերը Տեխասից։ Ենթադրելով, որ պատերազմն ավարտվել է, շատ տեխասցիներ հեռացել են բանակից և վերադարձել տուն։ 1836 թվականի հունվարին փաստացի լուծարվել է ժամանակավոր կառավարությունը, օրենսդիր մարմինը անվստահություն է հայտնել նահանգապետ Հենրի Սմիթին, ով ի պատասխան լուծարել է այն։ Տեխասում ոչ ոք չէր կարող վստահ լինել, թե ով է իսկապես իշխանության ղեկին։

Այն բանից հետո, երբ Տեխասի կառավարությունում ճգնաժամ է ծագել, լուրեր են տարածվել այն մասին, որ Սանտա Աննան անձամբ կգլխավորի ներխուժումը Տեխաս՝ ապստամբությունը ճնշելու համար։ Չնայած այդ լուրերին՝ Տեխասի բանակը շարունակում էր նվազել։ Տեխասի բնակիչները բաժանվել են նրանց, ովքեր շարունակել են պայքարել անկախության համար, և նրանց, ովքեր կողմ են եղել Մեքսիկայի` ֆեդերալ կառավարությանը վերադառնալուն։ Շփոթության պատճառով տեխասցիներից շատերը մնացել են տանը կամ բանակից տուն են վերադարձել։ Սան Անտոնիո դե Բեհարի (այժմ Սան Անտոնիո) Ալամոյի առաքելությունում մնացել է կայազորը, որը բաղկացած էր 100-ից պակաս մարդուց։ Նրա հրամանատար Ջեյմս Նեյլը մտավախություն ուներ, որ իր ոչ մեծ խումբը չի կարողանա դիմակայել Մեքսիկական զորքերի ներխուժմանը։ Ի պատասխան ամրապնդման մասին Նեյլի մշտական հարցումներին նահանգապետ Սմիթը Ալամո է ուղարկել Թրևիսի հրամանատարությամբ 30 մարդու, որոնք այնտեղ էին ժամանել փետրվարի 3-ին։

Նամակի շարադրանք

Թրևիսը Ալամոյի հրամանատարությունն ընդունել է փետրվարի 11-ին, երբ Նեյլն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել։ Փետրվարի 23-ին Սանտա Աննան Բեհար էր ժամանել մոտ մեկուկես հազարանոց Մեքսիկական բանակի գլխավորությամբ, 150 տեխասցի զինվորներ պատրաստ չէին իրադարձությունների նման զարգացմանը։ Երբ մեքսիկացիներն սկսել են հարձակվել Ալամոյի վրա, տեխասցիներն անասուններին արագորեն քշել են դաշտ և սնունդ խնդրել մոտակա տներից։ Սան Անտոնիո դե Բեհարի շատ բնակիչներ իմանալով մեքսիկական բանակի մոտենալու մասին` լքել են իրենց տները։ Մեքսիկայի բանակը սկսել է Ալամոյի պաշարումը և արյան կարմիր դրոշ բարձրացրել, ինչը նշանակում էր, որ ողորմություն չի լինի։ Թրևիսը պատասխանել է համազարկով Ալամոյի խոշորագույն թնդանոթից։

Պաշարման առաջին գիշերը բավական հանգիստ էր, իսկ հաջորդ օրը մեքսիկական հրետանին սկսել է գնդակոծել Ալամոն։ Մեքսիկացի գնդապետ Խուան Ալմոնտեն իր օրագրում գրել է, որ ռմբակոծության հետևանքով շարքից դուրս են եկել Ալամոյի երկու հրանոթներ, այդ թվում՝ զանգվածային 18 ֆունտանոց զենք։ Սակայն տեխասցիները զենքն արագ վերադարձրել են մարտական վիճակի։ Դրանից կարճ ժամանակ անց Թրևիսը, օգնություն խնդրելով, բաց նամակ է գրել՝ ուղղված «Տեխասի ժողովրդին և աշխարհի բոլոր ամերիկացիներին»։

Տեխասի ժողովրդին և աշխարհի բոլոր ամերիկացիներին․

Համաքաղաքացիներ և հայրենակիցներ, ինձ պաշարել են հազար և ավելի մեքսիկացիներ Սանտա Աննայի հրամանատարության ներքո, ես 24 ժամվա ընթացքում ենթարկվում եմ անընդհատ ռմբակոծության և թնդանոթի և ոչ մի անձ չեմ կորցրել։ Թշնամին պահանջում է հանձնվել սեփական կամքով, ես պատասխանեցի այս պահանջին թնդանոթի կրակոցով, և մեր դրոշը դեռ հպարտորեն ծածանվում է պատերի միջով։ Ես երբեք չեմ հանձնվի և չեմ նահանջի։ Այժմ ես կոչ եմ անում ձեզ հանուն ազատության, հայրենասիրության և այն ամենի, ինչը թանկ է ամերիկյան բնույթի համար, հնարավորինս արագ գալ օգնության՝ թշնամին ստանում է ամեն օր ամրապնդումներ և, անկասկած, թվաքանակով կհասնի երեք կամ չորս հազարի՝ չորս կամ հինգ օր հետո։ Եթե այս կոչն անտեսվի, ես հաստատակամորեն մտադիր եմ պաշտպանվել այնքան ժամանակ, որքան հնարավոր է, և կմեռնեմ որպես զինվոր, որը չի մոռանում, որ պարտք ունի իր պատվի և իր երկրի առջև։ Հաղթանակ կամ մահ։

Ուիլյամ Բարեթ Թրևիս

փոխգնդապետ հրամանատար

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)  

To the People of Texas & All Americans in the World:

Fellow citizens & compatriots — I am besieged, by a thousand or more of the Mexicans under Santa Anna—I have sustained a continual Bombardment & cannonade for 24 hours & have not lost a man. The enemy has demanded a surrender at discretion, otherwise, the garrison are to be put to the sword, if the fort is taken — I have answered the demand with a cannon shot, & our flag still waves proudly from the walls. I shall never surrender or retreat. Then, I call on you in the name of Liberty, of patriotism & everything dear to the American character, to come to our aid, with all dispatch — The enemy is receiving reinforcements daily & will no doubt increase to three or four thousand in four or five days. If this call is neglected, I am determined to sustain myself as long as possible & die like a soldier who never forgets what is due to his own honor & that of his country — Victory or Death.

William Barret Travis

Lt. Col. comdt

P.S. The Lord is on our side—When the enemy appeared in sight we had not three bushels of corn—We have since found in deserted houses 80 or 90 bushels & got into the walls 20 or 30 head of Beeves.

Travis

«Ես երբեք չեմ հանձնվի և չեմ նահանջի» արտահայտությունը ընդգծվել է մեկ անգամ, իսկ «հաղթանակ կամ մահ» արտահայտությունը՝ երեք անգամ։

Նամակի տարածում

Թե՛ Ալբերտ Մարտինը, և թե՛ Լանչելոտ Սմիթերը նամակի հետևի վրա լրացումներ են գրել: Փաստաթղթի սկանավորված պատճենի վրա երևում են երկու գրառում

Թրևիսը նամակը վստահել է Կուրիեր Ալբերտ Մարտինին, որը գիշերով ձիով 110 կմ անցել է դեպի մոտակա Գոնսալես քաղաք։ Ուղևորության ընթացքում Մարտինը նամակին ավելացրել է երկու գրառում։ Մարտինի հիմնական մտահոգությունն այն էր, որ մեքսիկացիներն արդեն հարձակվել էին «Ալամոյի» վրա, քանի որ նա ամրոցը լքելուց հետո լսել է թնդանոթի կրակոցներ։ Հետևաբար, նա ավարտել իր առաջին հետգրությունը «Շտապե՛ք բոլոր նրանք, ովքեր կարող են դա անել» արտահայտությամբ (անգլ.՝ «Hurry on all the men you can in haste»)։ Երկրորդ հետգրությունը դժվար է կարդալ, քանի որ մի քանի բառ ջնջվել է։ Այնուամենայնիվ, նամակի էությունը դրանից չի փոխվել, և Մարտինը մտադրվել է օժանդակություն ստանալ և որքան հնարավոր է շուտ վերադառնալ ամրոց։

Մարտինը նամակը հանձնել է Լանսելոտ Սմիթերսին, և երբ մեքսիկական բանակը ժամանել է Բեհար, Սմիթերսն առանց հապաղելու սկսել է Գոնսալեսում ամրապնդում նախապատրաստել։ Սմիթերսն իր տեքստն ավելացրել է Մարտինի հետգրությունների տակ, որպեսզի մարդկանց ոգեշնչի հավաքվել Գոնսալեսում` այդտեղից Ալամո գնալու համար։

Գոնսալեսից մեկնելուց առաջ Սմիթերը քաղաքի ալկալդին՝ Էնդրյու Պոնտոնին հանձնել է հետևյալ նամակը.

Տեխասի բոլոր բնակիչներին։ Մի խոսքով, այժմ Բուխարում կա 2.000 մեքսիկացի զինվոր, իսկ Ալամոյում՝ 150 ամերիկացի։ Նրանց առաջնորդում է Սեսման, , և լավագույնը, որ կարելի է սպասել, այն է, որ նրանք մտադիր չեն որևէ գթասրտության։ Եթե յուրաքանչյուր տղամարդ չի կարող տղամարդ լինել, ապա Ալամոյի բոլոր մարդիկ կսպանվեն։

Պահուստը նրանց կհերիքի ոչ ավել, քան 8 կամ 10 օր։ Նրանք ասացին, որ կկռվեն և կմեռնեն երկրի համար։
Ուիլյամ Բարեթ Թրևիս [հեղինակի ուղղագրություն]
Լ․ Սմիթերս

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)  

To All the Inhabitants of Texas:
In a few words there is 2000 Mexican soldiers in Bexar, and 150 Americans in the Alamo. Sesma is at the head of them, and from best accounts that can be obtained, they intend to show no quarter. If every man cannot turn out to a man every man in the Alamo will be murdered.

They have not more than 8 or 10 days provisions. They say they will defend it or die on the ground. Provisions, ammunition and Men, or suffer your men to be murdered in the Fort. If you do not turn out Texas is gone. I left Bexar on the 23rd at 4 P.M. By order of
W.V. Travis [sic]
L. Smithers

Պոնտոնը այս նամակի պատճենն ուղարկել է Նակոդոչեսի զգոնության և անվտանգության հանձնաժողովի հրամանատար, գնդապետ Հենրի Ռոջերին, ով պահպանել է նամակը և իր մեկնաբանություններով պատճենը ուղարկել Տեխասի զգոնության և անվտանգության հանձնաժողովի նախագահ դոկտոր Ջոն Սիբիլին։

Սմիթերսը արագ է գործել և Թրևիսի նամակը հասցրել Սան Ֆելիպե դե Օսթինին ավելի քան 40 ժամվա ընթացքում։ Հապճեպ հանդիպման ընթացքում քաղաքի ղեկավարները մի շարք որոշումներ են կայացրել՝ աջակցելու Ալամոյի պաշտպաններին։ Հանդիպումից հետո տպագրվել են Թրևիսի նամակի վերարտադրությամբ թռուցիկներ։ Թռուցիկների 200 պատճենների տարածումից հետո թերթային հրատարակիչներ Ջոզեֆ Բեյքերը և Թոմաս Բորդենը թերթերում արել են առնվազն չորս տարբեր վերարտադրություն՝ ավելի քան 500 լրացուցիչ պատճենների թողարկմամբ։ Վերջին թերթի տարբերակում ներառվել է նահանգապետ Հենրի Սմիթի ուղերձը, որում նա կոչ է արել նորաբնակներին «օգնության հասնել ձեր հայրենակիցներին և թույլ չտալ նրանց սպանությունները վարձկանների թշնամիների կողմից...կոչն ուղղված է բոլոր նրանց, ովքեր կարող են զենք կրել, անհապաղ հավաքվել, այլապես տասնհինգ օր անց Տեխասի սիրտը պատերազմի վայր կլինի»։ Մարտի 2-ին նամակը տպագրվել է Texas Republican թերթում։ Այն նաև երեք օր անց հայտնվել է Տեխասի մեկ այլ խոշոր` Telegraph and Texas Register թերթում։ Արդյունքում նամակը վերատպվել է ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի բազմաթիվ պարբերականներում։

Տեխասում նամակի արձագանք

Դևիդ Բերնետը հնարավոր է Տեխասի Հանրապետության նախագահ չդառնար, եթե չարդարացներ Թրևիսի նամակը։

Այս նամակն այն մի քանի նամակներից մեկն էր, որոնք Թրևիսն ուղարկել էր Ալամոյի պաշարման ժամանակ։ Նրանց բոլորին դիմադրելը դժվար էր․ մեքսիկական բանակը ներխուժել էր Տեխաս, Ալամոն շրջապատված էր, տեխասցիներին պետք էր ավելի շատ մարդ և զինամթերք` պաշտպանության համար։ Սակայն Տեխասի կառավարությունից օգնություն չէր սպասվում։ Այս իրավիճակը ցույց է տալիս ժամանակավոր կառավարության գործողությունների ամբողջական անարդյունավետությունը և 1836 թվականի կոնվենցիայի պատվիրակների կողմից որոշվել է ստեղծել նոր կառավարություն։ Պատվիրակների մեծ մասը հավատում էր, որ Թրևիսը չափազանցնում է այն խնդիրները, որոնց նա բախվել է։

Տեխասի շատ բնակիչներ չէին կիսում այդ հարցի վերաբերյալ ժողովի տեսլականը։ Այն բանից հետո, երբ նամակը տարածվել էր Տեխասում, շատ բնակիչներ լքել են իրենց տները, որպեսզի հավաքվեն Գոնսալեսում, ուր պետք է ժամաներ գնդապետ Ջեյմս Ֆենինը Տեխասի զինված ուժերի մնացորդների հետ։ Փետրվարի 27-ին 32 հոգուց բաղկացած խմբերից մեկը, չսպասելով մյուսներին, շարժվել է դեպի Ալամո։ Ըստ պատմաբան Թոմաս Ռիկս Լինդլիի հետազոտությունների մարտի 4-ին Ալամո է հասել 50-60 հոգանոց լրացուցիչ օգնող ուժեր։

Մարտի 6-ին գրեթե բոլոր տեխասցիները, որոնք պաշտպանում էին Ալամոյին, սպանվել են մեքսիկացիների հարձակումից հետո, հավանաբար Թրևիսը առաջին զոհերից մեկն էր։ Տեղյակ չլինելով Ալամոյի անկումից` օժանդակ ուժերի ժամանումը շարունակվում էր։ Պարտության մասին լուրը Գոնսալեսին հասել է մարտի 11-ին, երբ այնտեղ արդեն ավելի քան 400 մարդ կար։ Մեկ օր առաջ Գոնսալես է ժամանել Տեխասի բանակի նոր հրամանատար, գեներալ Սեմ Հյուսթոնը։ Լսելով Ալամոյի անկման մասին՝ Հյուսթոնն իր վրա է վերցրել հավաքված կամավորների կառավարումը։ Հաջորդ ամիս նա շտապելէ կազմակերպել մի բանակ, որը Սան Հասինտոյի ճակատամարտում ջախջախել է Սանտա Աննային՝ վերջ դնելով Տեխասի հեղափոխությանը։

Նամակը ազդեցություն է ունեցել նաև Տեխասի հռչակված հանրապետության ժամանակավոր նախագահի՝ Դեյվիդ Բերնետի ընտրության վրա։ Նամակի պատճենով թռուցիկներից մեկը կարդալուց հետո Բերնետը գնացել է Ալամո Թրևիսի մոտ։ 1836 թվականի կոնվենցիայի ընթացքում օժանդակություն հավաքելու համար Վաշինգտոնում գտնվող Բրազոս քաղաքում կանգ առնելուց հետո Բուրնետը հետաքրքրվել է նրանց քննարկումներով և մնացել հանդիպման ժամանակ որպես հանդիսատես։ Մարտի 2-ին Կոնվենցիան անկախություն է հռչակել Մեքսիկայից, սակայն պատվիրակները վախենում էին նոր երկրի ղեկավարության անվտանգության համար։ Խոսելով պատվիրակներից շատերի հետ՝ Բերնետը ցանկություն է հայտնել ծառայել նոր հանրապետության առաջին նախագահին, նույնիսկ եթե դա նրան դարձնի Սանտա Աննայի թիրախը։ Այն պատճառով, որ այդ պաշտոնի հիմնական հավակնորդների մեծ մասը պատերազմի հետ կապված գործերի պատճառով ներկա չի եղել ժողովին, Բերնետի թեկնածությունը նախագահության համար ներկայացվել է, և արդյունքում նա հաղթանակ է տարել միակ մրցակից Սամուել Կարոսնի նկատմամբ՝ 23-ի դեմ 29 ձայնի հարաբերակցությամբ։

Պահպանում

Տեխասի հեղափոխության ավարտից հետո Թրևիսի նամակի բնօրինակն Ալաբամայում փոխանցվել է նրա ընտանիքին Ալաբամա։ Հայտնի է, որ ռազմական գործողություններից հետո Թրևիսի կնոջը այցելել են մի քանի հայտնի տեխասցիներ, սակայն պատմաբանները դժվարանում են ասել, թե նրանցից ով է փոխանցել նամակը։ Թրևիսի դուստրը՝ Սյուզանը (որը հոր մահվան պահին 5 տարեկան էր), այնուհետև այն փոխանցել է իր սերունդներին, ի վերջո, նամակը ժառանգաբար անցել է նրա ծոռ Ջոն Դևիդսոնի մոտ։ 1891 թվականի փետրվարին Դևիդսոնը նամակը տվել է Տեխասի գյուղատնտեսության, ապահովագրության, վիճակագրության և պատմության դեպարտամենտին։ Երկու տարի անց նա Տեխասի նահանգին առաջարկել է 250 դոլարով ձեռք բերել նամակը. դա կազմում էր պատմական ձեռագրերի տարեկան ձեռքբերման համար նահանգի ունեցած գումարի կեսը։ Բանակցություններից հետո Դևիդսոնը համաձայնել է 85 դոլարով վաճառել նամակը, և 1893 թվականի մայիսի 29-ին նամակը պաշտոնապես անցել է նահանգի սեփականությանը։

Մի քանի տասնյակ տարի Տեխասի հեղափոխության այլ գտածոների և ձեռագրերի հետ նամակը ներկայացվել է համընդհանուր ցուցադրության։ Հետագայում այն տեղադրվել է Թրևիսների ընտանիքի Աստվածաշնչի և նրա կտակի պատճենի հետ։ 1909 թվականին նամակը տեղափոխվել է Տեխաս նահանգի գրադարան և այդ ժամանակվանից ի վեր միայն երկու անգամ է դուրս բերվել շենքից։ Այն 143 փաստաթղթերի թվում էր, որոնք փոխառվել էին 1936 թվականին Տեխասի հարյուրամյա ցուցահանդեսի համար պատմական ցուցահանդեսների կոմիտեի կողմից և ցուցահանդեսի համար կարճ ժամանակով դուրս էր բերվել 1986 թվականի ցուցադրության համար։ Այս պահին նամակի բնօրինակը չի ցուցադրվում, տեղում դրված է ֆաքսիմիլային պատճենը, որի վրա դրված է Թրևիսի դիմանկարը։

Հայտնի են նաև 1836 թվականի բնօրինակ թռուցիկների չորս օրինակները։ Նրանցից մեկը աճուրդի Է հանվել 2004 թվականին, որտեղ գնահատվել է 250 000 դոլար։

Արձագանքներ և քննադատություն

Այն ժամանակ, երբ հաղորդակցության միայն երկու եղանակ կար՝ խոսքն ու գրած խոսքը, Թրեվիսն օգտագործում էր մարդկանց «հուզական արտահայտման» լեզուն։ Այս ուղերձը, որն ավելի քան արտացոլում է Էգո Թրևիսին, ցույց է տալիս նրա համար նման մտածողությամբ քաղաքացիների վրա ազդելու հրատապ անհրաժեշտությունը, որպեսզի նրանք կայազորի օգնությամբ շտապեն։

Նամակը Տեխասի պատմության կարևորագույն փաստաթղթերից մեկն է համարվում, որոշ պատմաբաններ նրա մասին արտահայտվել են որպես «ամերիկյան հայրենասիրության գլուխգործոց» կամ նույնիսկ որպես «մեծագույն հռչակագրերից և մարտահրավերներից մեկն անգլերեն լեզվով»։ Հազվադեպ կարելի է հանդիպել Ալամոյի առաքելության պաշտպանության կամ Տեխասի հեղափոխության մասին գիրք, որտեղ չի տպագրվել նամակի տեքստը կամ դրա քաղվածքները։ Նամակը ամբողջությամբ հասանելի է նաև Տեխասի պատմության գրեթե բոլոր դասագրքերում տարրական և միջին դասարանների համար։ Տպագիր հրատարակություններում հետգրությունները շատ ավելի քիչ են հանդիպում։ Չնայած նամակի հետ նրանց անքակտելի կապին` նույնիսկ Տեխասի նվազագույն դպրոցական ծրագիրը ներառում է միայն նամակը։

Թրևիսը նամակը ավարտել է «հաղթանակ կամ մահ» բառերով, որոնց հետևում է նրա ստորագրությունը և կոչումը: Բառերի ընտրությունը հիշեցնում է Պատրիկ Հենրիի «Ազատություն կամ մահ!»-ը

Տեխաս ժամանելուց գրեթե անմիջապես հետո Թրևիսը փորձել է ազդել Տեխասի ռազմական քարոզչության վրա։ Նրա նամակների տոնայնությունը մեծապես տարբեր էր՝ ժամանակավոր կառավարությանն ուղղված նրա զսպված, անփույթ զեկույցներից մինչև լայն լսարանին ուղղված ավելի պերճախոս կոչեր։ Մարդկանց համոզելու համար սահմանափակ ժամանակ և հնարավորություններ ունենալով՝ Թրևիսը հաջողության է հասել, ինչը որոշ պատմաբաններ անվանել են «մարդկանց հուզական դրդում»։

Հնարավոր է, որ լսարանին համոզող ոճի ընտրության փորձը Թրևիսը ստացել է լրագրողի նախորդ աշխատանքում։ Պատմաբանների որոշ կարծիքների համաձայն՝ Թրևիսն ընտրել է նամակի այս ձևը ոչ միայն այն բանի համար, որ ցույց տա օժանդակության խիստ կարիքը, այլ նաև Տեխասի ներսում վեճերը սրելու համար, որոնք հրահրելու են բոլորին զենք վերցնել։ Նա ընտրել է «ոչ երկիմաստ» լեզու, որի արդյունքում ստացվել է «շատ ուժեղ» նամակ։

Մատենագրություն

• Joe Tom Davis. Legendary Texians. — Austin, TX: Eakin Press, 1982. — 192 p. — ISBN 0-890-15336-1
• William Davis. Lone Star Rising: The Revolutionary Birth of the Texas Republic. — New York, NY: Free Press, 2004. — 354 p. — ISBN 0-684-86510-6
• J.R. Edmondson. The Alamo Story: From Early History to Current Conflicts. — Plano, TX: Republic of Texas Press, 2000. — 439 p. — ISBN 978-0585241067
• Michael R. Green. To the People of Texas & All Americans in the World // Southwestern Historical Quarterly. — April 1988. — Т. 91. Архивировано из первоисточника 29 հունվարի 2012.
• Stephen L. Hardin. Texian Iliad: A Military History of the Texas Revolution. — Austin, TX: University of Texas Press, 1994. — 373 p. — ISBN 978-0292731028
• Thomas Ricks Lindley. Alamo Traces: New Evidence and New Conclusions. — Lanham, MD: Republic of Texas Press, 2003. — 320 p. — ISBN 1556229836
• Martha Menchaca. Recovering History, Constructing Race: The Indian, Black, and White Roots of Mexican Americans. — Austin, TX: University of Texas Press, 2001. — 375 p. — ISBN 978-0292752542
• James McEnteer. Deep in the Heart: The Texas Tendency in American Politics. — Portsmouth, NH: Praeger Publishers, 2004. — ISBN 9780275983062
• Mary Deborah Petite. 1836 Facts about the Alamo and the Texas War for Independence. — Mason City, IA: Savas Publishing Company, 1999. — 186 p. — ISBN 188281035X
• Randy Roberts, James Stuart Olson. A Line in the Sand: The Alamo in Blood and Memory. — New York: The Free Press, 2001. — 356 p. — ISBN 0684835444
• Susan Prendergast Schoelwer. Alamo Images: Changing Perceptions of a Texas Experience. — Dallas, TX: The DeGlolyer Library and Southern Methodist University Press, 1985. — 223 p. — ISBN 0870742132
• Timothy J. Todish, Terry Todish, Ted Spring. Alamo Sourcebook, 1836: A Comprehensive Guide to the Battle of the Alamo and the Texas Revolution. — Austin, TX: Eakin Press, 1998. — 215 p. — ISBN 9781571681522

Արտաքին հղումներ

• «William Barrett Travis' Letter from the Alamo, 1836» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 27-ին.