Վահան Հարությունյան (արվեստաբան)

Վահան Հարությունյան;
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1918 կամ 1918
Ծննդավայր	Ալեքսանդրապոլ, Ալեքսանդրապոլի գավառ
Մահացել է	ապրիլի 5, 1990 կամ 1990
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Կրթություն	Երևանի ուսուցչական ինստիտուտ; Լենինգրադի Ռեպինի անվան ինստիտուտ
Գիտական աստիճան	արվեստագիտության թեկնածու
Մասնագիտություն	արվեստագետ
Անդամություն	Հայաստանի նկարիչների միություն

Վահան Նազարեթի Հարությունյան (նոյեմբերի 7, 1918(1918-11-07) կամ 1918^[1], Ալեքսանդրապոլ, Ալեքսանդրապոլի գավառ - ապրիլի 5, 1990(1990-04-05) կամ 1990^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ արվեստաբան, արվեստագիտության թեկնածու, պրոֆեսոր, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1985), Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միության անդամ^[2]։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1918 թվականի նոյեմբերի 7-ին Ալեքսանդրապոլում (Գյումրի)։ Ավարտել է Երևանի ուսուցչական ինստիտուտը (1938) և Լենինգրադի Ռեպինի անվան ինստիտուտի արվեստաբանության ֆակուլտետը (1942)։ 1943-1954 թվականներին աշխատել է Հայաստանի պետական պատկերասրահում, 1951 թվականից՝ տնօրեն, 1945-1951 թվականներին Երևանի գեղարվեստի ինստիտուտում, 1955-1961 թվականներին «Սովետական արվեստ» հանդեսում, 1960 թվականին Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում, 1970-1990 թվականներին տարբեր տարիների եղել է արվեստի ամբիոնի վարիչ, 1987 թվականից՝ պրոֆեսոր։ Բազմաթիվ գիտական հոդվածների, մենագրությունների, պիեսների և սցենարների հեղինակ է։ Ռուսերենից կատարել է մի շարք պիեսների և դասագրքերի թարգմանություններ^[2]^[3]։

Գործունեություն

Գիտական ուսումնասիրությունները նվիրված են հայ արվեստի, հատկապես՝ հայ կերպարվեստի նոր շրջանի պատմությանը, խնդիրներին, գործիչներին, հայ արվեստագիտական տերմինաբանությանը, հայ-ռուսական արվեստների փոխհարաբերությունների պատմությանը։ ՀԽՍՀ-ում առաջինն է ձեռնարկել սփյուռքահայ կերպարվեստի պատմության գիտական ուսումնասիրությունը, տպագրել հոդվածներ սփյուռքահայ արվեստագետների մասին։ 1958 թ. «Սովետահայ կերպարվեստը 1920-1925 թվականներին» մենագրության համար նրան շնորհվել է արվեստագիտության թեկնածուի աստիճան։ Մենագրություններից են «Վարդգես Սուրենյանց», Երևան, 1960, «Արձանագործ Տիգրան Դավթյան», Երևան, 1968, "Հայկական ԽՍՀ կերպարվեստը," Լենինգրադ, 1972, «Արա Սարգսյան», Երևան, 1975, «Գառզու», Երևան, 1987։ Նորովի գրել է Տիգրան Չուխաջյանի «Զեմիրե» և «Կարինե» (Լեբլեբիջի) օպերաների լիբրետոները։ Մի շարք հանրահայտ և սիրված երգերի տեքստերի հեղինակ է, որոնցից են՝ Իմ Երևան, Սիրո երգ («Առաջին սիրո երգը» կինոնկարից) Սերենադ (Երևանի սիրուն աղջիկ) Քարավան, Տավիղ, Ղափամա և ալն^[2]^[4]։

«Սովետահայ կերպարվեստը 1920-1925 թթ.» Երևան, 1958 (մենագրություն)
«Վարդգես Սուրենյանց» Երևան, 1961 (մենագրություն)
«Արձանագործ Տիգրան Դավթյան» Երևան, 1968 (մենագրություն)
«Արա Սարգսյան» Երևան, 1975 (մենագրություն)
«Գառզու» Երևան, 1987 (մենագրություն)
«Վարդգես Սուրենյանց» Երևան, 1960 (մենագրություն)
«Տաթևիկ Սազանդարյան» Երևան, 1959
«Հայկական ՍՍՀ կերպարվեստը» Լենինգրադ, 1972 (մենագրություն)
«Հայ կերպարվեստի տերմինաբանական հարցերը» 1955
«Լենինյան մոնումենտալ պրոպագանդան Հայաստանում» 1957
«Մեր Ժամանակակիցը», «Լիտերատուրնայա Արմենիա» 1958
«Միասնական, բայց ոչ միատար» «Սովետական արվեստ» 1966
«Հայ նկարիչների անդրանիկ միավորումը»,«Սովետական արվեստ» 1956

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 «Zarkfoundation - Վահան Հարությունյան». zarkfoundation.com.
↑ «Վահան Հարությունյան». armradioarchive.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 30-ին.
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

[_0d788aa9fd133943-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[zarkfoundation-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 «Zarkfoundation - Վահան Հարությունյան». zarkfoundation.com.

[3] «Վահան Հարությունյան». armradioarchive.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 30-ին.

[4] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

[1]

[2]

[3]

[4]