Սևագիր:Փչացած հեռախոս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մանկական խաղեր Ժանրեր
Երեք կամ ավելի Խաղացողներ
Ոչ ոք Կարգավորման ժամանակը
Օգտագործողը որոշված է Խաղի ժամանակ
Միջին Պատահական հնարավորություն
Խոսել, լսել Պահանջվող հմտություններ

«Փչացած հեռախոս» (կոտրված հեռախոս, խուլ հեռախոս), սրահային խաղ, գործածվում է նաև որպես հոգե- վերապատրաստման հոգեուսուցման գործիքներից մեկը։ Խաղի էությունը` բանավոր հաղորդագրության նպատակային փոխանցման կազմակերպումն է` բաղկացած, որքան հնարավոր է շատ մարդկանցից և բացահայտելու դրա սկզբնական բովանդակության աղավաղումները։

Փոխաբերական իմաստով, "փչացած հեռախոս" , երբեմն անվանում են ցանկացած իրավիճակ , երբ տեղեկատվության չմտածված աղավաղումը տեղի է ունենում ուրիշի խոսքերի, տեքստի, դեպքերի հիշողությամբ վերապատմելու ընթացքում։

Չինական շշուկներ ( Commonwealth English ) կամ հեռախոս ( ամերիկյան անգլերեն )[1] միջազգային հանրաճանաչ մանկական խաղ է ։[2]

Խաղի տարբերակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնականում խաղը վարվում է հետևյալ կերպ։

  • Կարճ հաղորդագրությունների շղթայական փոխանցում ։ Խաղի մասնակիցները միասին գտնվում են նույն տարածքում, կանգնում են շարք` մեկը մյուսի հետևից։ Խաղավարը ցածր ձայնով կամ շշուկով , այնպես, որ մյուսները չլսեն , առջևի մասնակցի ականջին շշնջում է նախապես պատրաստված , սովորաբար թղթի վրա գրված, կարճ արտահայտություն կամ դժվարությամբ արտասանվող բառ։ Առաջին մասնակիցը նմանապես պետք է շշնջալով կրկնի  լսած երկրորդ մասնակցի ականջին, երկրորդը ` երրորդի ականջին, և, այսպես, մինչև շղթայի վերջը` վերջին մասնակիցը։ Կրկնել կամ լրացուցիչ հարցնել չի կարելի։ Վերջին մասնակիցը բարձր արտասանում է այն, ինչ լսել է, որից հետո խաղավարը բարձրաձայն կարդում է այն , ինչ գրված էր թղթին և ասվել է առաջին մասնակցին։ Որպես կանոն, երկար շղթայի և խաղավարի կողմից ընտրված անսովոր կամ դժվար արտաբերվող բառի կամ  արտահայտության դեպքում, շղթայի վերջում սովորաբար հնչում է ոչ այն, ինչ ասվել էր սկզբում։ Եթե անհրաժեշտ է, մասնակիցները կարող են քննարկել արդյունքները, ասել, որ , թե յուրաքանչյուրն ի՞նչ է լսել և արտասանել, և, ո՞ր հատվածում են սխալվել։
  • Ցուցումների փոխանցում :Խաղավարը կատարողի համար սահմանում է ցուցումներ։ Կատարողը պիտի արտաբերի այն ամենը, ինչ նախատեսված է իրեն կատարել (տարբեր հեշտ գործողություններ, օրինակ, մասնակիցների խմբին շարել այբբենական կարգով, հետո ձեռք բարձրացնեն նրանք, ում ազգանվան մեջ կա կոնկրետ տառ)։ Մասնակիցները շարքում են` ցուցումները փոխանցելու նպատակով։ Խաղավարը կատարողին է փոխանցում նկարագրությունը` արգելելով կրկնել կամ կատարել ճշգրտումներ։ Խաղի մեջ բանակցում են կատարողի գործողությունները և այն փոփոխությունները, որոնք նա մտցրել է նախնական տարբերակի համեմատ։
  • Փոքր համահունչ պատմության փոխանցում ։ Խաղավարը նախապես պատրաստում է ոչ մեծ պատմություն որևէ չեզոք և բոլորին հասկանալի թեմայով, որպեսզի դրա բովանդակությունը հիմնականում հասկանալի  լինի առաջին ընթերցումից և հիշվի առանց դժվարության (սովորաբար, ոչ ավել, քան տպագիր կես էջ տեքստ)։ Մասնակիցները, բացի երկուսից, դուրս են գալիս տարածքից։ Տպագիր տեքստը տրվում է առաջին մասնակցին։ Նա տպագիր տեքստը կարդում է երկրորդի համար։ Հետո հրավիրում են երրորդ մասնակցին և երկրորդ մասնակիցը ջանում է մանրամասն պատմել երրորդ մասնակցին տեքստի բովանդակությունը։ Հետո երրորդ մասնակիցը պատմում է չորրորդ մասնակցին և, այդպես շարունակ, մինչև շղթայի վերջը։ Պատմելուց հետո մասնակիցը սպասում է քիչ հեռու` չշփվելով նրանց հետ, ովքեր դեռ չեն լսել տեքստը։ Լսողը կարող է ճշտել, խնդրել ճշգրտումներ կամ խնդրել կրկնել որոշ մանրամասներ։ Վերջին մասնակիցը կրկնում է պատմությունը։ Ավարտից հետո մասնակիցներին ծանոթանում են նախնական տեքստի բովանդակության հետ։
  • Խաղը հաճախ խաղում են երեխաների կողմից որպես խնջույքի խաղ կամ խաղահրապարակում։ Այն հաճախ օգտագործվում է որպես կուտակային սխալի փոխաբերություն, հատկապես այն անճշտությունները, երբ տարածվում են լուրեր կամ բամբասանքներ[1], կամ, ավելի ընդհանուր առմամբ, բնորոշ մարդկային հիշողության անվստահության համար։

Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ Բրիտանիայի և Ավստրալիայի օգտագործումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ Բրիտանիայում, Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում խաղը սովորաբար կոչվում է «չինական շշուկներ»; Մեծ Բրիտանիայում սա փաստագրված է 1964 թվականից[3][4]

Խաղը չինացու անունով անվանակոչելու համար տարբեր պատճառներ են առաջարկվել, սակայն կոնկրետ բացատրություն չկա։[5] Առաջարկվող պատճառներից մեկը 18-րդ և 19-րդ դարերում չինական մշակույթով անգլիական տարածված հրապուրումն է, ներառյալ այն, ինչ այժմ հայտնի է որպես արևելագետ ։  Հետագա տեսությունն այն է, որ խաղը բխում է ենթադրյալ շփոթված հաղորդագրություններից, որոնք ստեղծվել են, երբ հաղորդագրությունը բանավոր կերպով փոխանցվում էր աշտարակից աշտարակ Չինական Մեծ պատի երկայնքով ։

Տերմինի օգտագործումը պաշտպանվել է որպես նման այլ արտահայտությունների, ինչպիսիք են « Ինձ համար ամեն ինչ հունարեն է » և « կրկնակի հոլանդերենը »։[6]

Պատմաբանները, ովքեր կենտրոնանում են չինական բառի արևմտյան օգտագործման վրա՝ որպես «շփոթություն» և «անհասկանալիություն» նշանակող, նայում են 17-րդ դարում եվրոպացիների և չինացիների միջև եղած ամենավաղ շփումներին՝ վերագրելով այն եվրոպացիների՝ Չինաստանի մշակույթն ու մշակույթը հասկանալու ենթադրյալ անկարողությանը։ աշխարհայացքը։[7] Այս տեսակետում «չինական շշուկներ» արտահայտությունը օգտագործելը համարվում է որպես չինարեն լեզվի անհասկանալի համոզմունքի վկայություն։[8] Սանտա Բարբարայի Կալիֆոռնիայի համալսարանի անգլերենի պրոֆեսոր Յունտե Հուանգն ասել է. «Ցույց տալով ոչ ճշգրիտ փոխանցված տեղեկատվությունը, «չինական շշուկներ» արտահայտությունն իր հետ բերում է պարանոյայի զգացում, որն առաջացել է լրտեսությունից, հակալրտեսությունից, կարմիր վախից և այլն։ պատերազմական խաղեր՝ իրական կամ երևակայական, սառը կամ տաք»։[9]

Այլընտրանքային անուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ խաղը տարածված է երեխաների շրջանում ամբողջ աշխարհում, այն նաև հայտնի է տարբեր անվանումներով՝ կախված տեղանքից, օրինակ՝ ռուսական սկանդալ[10], շշուկով ներքև, կոտրված հեռախոս, օպերատոր, խաղողի վազ, բամբասանք, գաղտնի հաղորդագրություն, մեսենջեր խաղ, և փոխանցեք հաղորդագրությունը, ի թիվս այլոց։[1] Թուրքիայում այս խաղը կոչվում է kulaktan kulağa, որը նշանակում է (մեկ) ականջից (մյուս) ականջ ։ Ֆրանսիայում այն կոչվում է téléphone arabe (արաբերեն հեռախոս) կամ téléphone sans fil (անլար հեռախոս)։[11] Գերմանիայում խաղը հայտնի է որպես Stille Post (Լուռ փոստ)։ Մալայզիայում այս խաղը սովորաբար անվանում են telefon rosak, Իսրայելում՝ telefon shavur (טלפון שבור), Ֆինլանդիայում rikkinäinen puhelin, իսկ Հունաստանում՝ spazmeno tilefono (σπασμένο τηλέφωνο), որոնք բոլորը թարգմանվում են որպես «կոտրված հեռախոս»։ Լեհաստանում այն կոչվում է głuchy telefon, որը նշանակում է խուլ հեռախոս ։ Մեդիչի ժամանակաշրջանի Ֆլորենցիայում այն կոչվում էր «ականջի խաղ»։[12]

Խաղը անգլերենում հայտնի է նաև ռուսերեն սկանդալ, ռուսական բամբասանք և ռուսերեն հեռախոս անուններով։

Հյուսիսային Ամերիկայում խաղը հայտնի է հեռախոս անունով։[13] Այլընտրանքային անունները, որոնք օգտագործվում են Միացյալ Նահանգներում, ներառում են Broken Telephone, Gossip և Rumors[14]:

Խաղ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաղը հաղթող չունի. ժամանցը գալիս է սկզբնական և վերջնական հաղորդագրությունների համեմատությունից։ Միջանկյալ հաղորդագրությունները կարող են նաև համեմատվել. որոշ հաղորդագրություններ անճանաչելի կդառնան ընդամենը մի քանի քայլից հետո։

Զվարճանք տրամադրելուց բացի, խաղը կարող է դաստիարակչական նշանակություն ունենալ։ Այն ցույց է տալիս, թե որքան հեշտությամբ տեղեկատվությունը կարող է կոռումպացվել անուղղակի հաղորդակցության արդյունքում։ Խաղը օգտագործվել է դպրոցներում՝ բամբասանքի տարածումը և դրա հնարավոր վնասակար հետևանքները մոդելավորելու համար։[15] Այն կարող է օգտագործվել նաև փոքր երեխաներին սովորեցնելու չափավորել իրենց ձայնի բարձրությունը[16] և ինչպես ուշադիր լսել։[17] այս դեպքում խաղը հաջողված է, եթե հաղորդագրությունը փոխանցվում է ճշգրիտ՝ յուրաքանչյուր երեխայի շշուկով, քան բղավելով։ Այն կարող է օգտագործվել նաև օտար լեզվի տարեց կամ չափահաս սովորողների համար, որտեղ ըմբռնելի խոսելու և հասկանալու խնդիրն ավելի դժվար է ցածր ձայնի պատճառով, և, հետևաբար, պահանջվում է ավելի լավ տիրապետել արտասանության նուրբ կետերին։[18]

Տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինական շշուկների մի տարբերակ կոչվում է Rumors: Խաղի այս տարբերակում, երբ խաղացողները փոխանցում են հաղորդագրությունը, նրանք միտումնավոր փոխում են արտահայտության մեկ կամ երկու բառ (հաճախ՝ ավելի հումորային, քան նախորդ հաղորդագրությունը)։ Միջանկյալ հաղորդագրությունները կարելի է համեմատել։ Կա երկրորդ ածանցյալ տարբերակ, որը ոչ պակաս տարածված է, քան Rumors-ը, որը հայտնի է որպես Mahjong Secrets (Մեծ Բրիտանիա) կամ Broken Telephone (ԱՄՆ), որտեղ նպատակն է ստանալ հաղորդագրություն շշուկով խոսողից և շշուկով փոխանցել հաջորդ մասնակցին առաջին բառը կամ արտահայտությունը։ դա գալիս է մտքում լսվածի հետ կապված։ Վերջում բոլոր մասնակիցների ներկայությամբ վերջնական արտահայտությունը համեմատվում է առաջինի հետ։

Eat Poop You Cat խաղը, որը սկսվում է «Միայն լավը երիտասարդ է մահանում» և ավարտվում «Երեք վիկինգները այցելում են Քրիստոսին»:

Գրիչ-թուղթ «Telefon Pictionary» խաղը (նաև հայտնի է որպես Eat Poop You Cat[19] ) խաղում է ենթագրերը հերթափոխով գրելով և նկարազարդելով, թուղթը ծալվում է այնպես, որ յուրաքանչյուր խաղացող կարող է տեսնել միայն նախորդ մասնակցի ներդրումը։[20] Խաղն առաջին անգամ իրականացվել է առցանց Broken Picture Telephone- ի կողմից 2007 թվականի սկզբին[21] Broken Picture Telephone- ի հաջողությունից հետո[22] սեղանի խաղերի կոմերցիոն տարբերակները Telestrations[19] և Cranium Scribblish- ը թողարկվեցին երկու տարի անց՝ 2009 թվականին։ Drawception-ը և այլ կայքեր, նույնպես ժամանել են 2009 թ.

Թարգմանական ռելեը տարբերակ է, որտեղ առաջին խաղացողը պատրաստում է տեքստ տվյալ լեզվով, հասկանալու հիմնական ուղեցույցի հետ միասին, որը ներառում է բառապաշար, միջգծային փայլ, հնարավոր է քերականական մորֆեմների ցանկ, դժվար բառերի իմաստի մեկնաբանություններ։ և այլն (ամեն ինչ, բացի իրական թարգմանությունից)։ Տեքստը փոխանցվում է հետևյալ խաղացողին, ով փորձում է իմաստավորել այն և նետում է այն իր ընտրած լեզվով, այնուհետև կրկնում է ընթացակարգը և այլն։ Յուրաքանչյուր խաղացող գիտի միայն իր անմիջական նախորդի կատարած թարգմանությունը, բայց սովորաբար ռելե վարպետը կամ տիրուհին հավաքում է դրանք բոլորը։ Ռելեն ավարտվում է, երբ վերջին խաղացողը թարգմանությունը վերադարձնում է սկզբնական խաղացողին։

Չինական շշուկների մեկ այլ տարբերակ ցուցադրվում է Էլենի Խաղերի խաղում՝ Say Whaaat? . Այնուամենայնիվ, տարբերությունն այն է, որ չորս խաղացողները ականջակալներ են կրելու. հետևաբար խաղացողները պետք է կարդան իրենց շուրթերը

Օգտագործումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • • Ժամանցային ֊ Սովորաբար ընտրում են խաղի առաջին տարբերակը, որպես ամենապարզ և արագ տարբերակ։ Որպես հաղորդագրություն հատուկ ընտրվում է դժվար արտաբերվող բառ, արտահայտություն, որը կարող է հնարավորինս շատ աղավաղումների  տարբերակների բերել։ Ուշադրություն, մասնակիցներին ֆիքսում են զավեշտական բաղադրիչներով խաղում` աստիճանաբար արտահայտելով բառերն ու արտահայտությունները, երբ յուրաքանչյուրի անհատական աղավաղումը մեծ չէ, բայց ընդհանուրի մեջ դրանք կտրուկ տարբերվում են իսկական տեքստից ( նախնականից)։:
  • Որպես հոգեբանական թրեյնինգ
    • Որպես խմբի համախմբման, հանրային զգացման զարգացման, ընկերության։ Խաղը (1 կամ 2 տարբերակը ) օգտագործվում է որպես ընդհանուր նպատակի հասնելու կոլեկտիվ գործունեություն, որն, ինքնըստինքյան համախմբում է մասնակիցներին, բացի այդ, ցուցադրում է համաձայնեցված գործունեության կարևորությունը և առանձին մարդկանց ազդեցությունը ամբողջ թիմի աշխատանքի արդյունքի վրա։ Հնարավոր է նպատակ է դրվել հասնել հաղորդակցության առանց աղավաղումների` ընդհանուր ամենակարճ ժամանակում (օրինակ, խմբերի մրցակցության տեսքով` ով ամենաարագը կտա չաղավաղված տեքստ)։
    • Խաղի հրահանգների փոխանցման տարբերակը կարող է օգտագործվել որպես առաջնորդների վերապատրաստման տարր՝ ցույց տալու համար միանշանակ, ճշգրիտ լեզվի կարևորությունը առաջատար մարդկանց մեջ։ Որպես խաղի նպատակ՝ խնդիր կարող է դրվել հասնել միջնորդների շղթայի միջոցով ստացված հրահանգների ճշգրիտ կատարմանը։
    • Խաղի վերջին 2 տարբերակներն օգտագործվում է  տեղեկատվության բազմանգամյա փոխանցումների դեպքում ` աղավաղումների մեխանիզմի ցուցադրման նպատակով , ինչպես նաև, մարդկանց անձնական յուրահատկությունների  ազդեցությունը` տեղեկատվության աղավաղմանը նպաստելու գործում։ Ոչ հազվադեպ են նմանատիպ խաղերը ամենայն մանրամասնությամբ աուդիո և տեսաձայնագրում կատարում, որպեսզի, ավարտից հետո , ամբողջ խմբին ցուցադրվի հաղորդագրության փոխանցման բոլոր էտապները և յուրաքանչյուր էտապում քննարկել , ի՞նչ է կոնկրետ կորսվել , ի՞նչ է ավելացել, ի՞նչ է պահպանվել և ինչպիսի՞ հնարավոր պատճառներ կան տեղի ունեցածի համար։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Blackmore, Susan J. (2000). The Meme Machine. Oxford University Press. էջ x. ISBN 0-19-286212-X. «The form and timing of the tic undoubtedly mutated over the generations, as in the childhood game of Chinese Whispers (Americans call it Telephone)»
  2. ↑ «Oxford English Dictionary». Oxford University Press. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 14-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  3. ↑ Martin, Gary. «Phrase Finder: Chinese Whispers». Phrase Finder. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 27-ին.
  4. ↑ Strahan, Lachlan (1992 թ․ հունիս). «'THE LUCK OF A CHINAMAN': IMAGES OF THE CHINESE IN POPULAR AUSTRALIAN SAYINGS» (PDF). East Asian History. Institute of Advanced Studies Australian National University (3): 71. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 26-ին.
  5. ↑ Chu, Ben (2013). Chinese Whispers Why Everything You've Heard About China is Wrong. Orion. էջ Introduction. ISBN 9780297868460. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 27-ին.
  6. ↑ {{cite news}}: Empty citation (օգնություն)
  7. ↑ Dale, Corinne H. (2004). Chinese Aesthetics and Literature: A Reader. New York: State University of New York Press. էջեր 15–25. ISBN 0-7914-6022-3.
  8. ↑ Ballaster, Rosalind (2005). Fabulous Orients: fictions of the East in England, 1662–1785. Oxford University Press. էջեր 202–3. ISBN 0-19-926733-2. «The supposedly sinophobic name points to what is claimed to be a centuries-old tradition in Europe of representing spoken Chinese as an incomprehensible and unpronounceable combination of sounds.»
  9. ↑ Huang, Yunte (Spring 2015). «Chinese Whispers». Verge: Studies in Global Asias. 1 (1): 66–69. doi:10.5749/vergstudglobasia.1.1.0066. JSTOR 10.5749/vergstudglobasia.1.1.0066. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 25-ին.
  10. ↑ Gryski, Camilla (1998). Let's Play: Traditional Games of Childhood, p.36. Kids Can. 1550744976.
  11. ↑ «Le téléphone arabe : règle du jeu, origine, variantes et idées de phrase». Jeux et Compagnie (ֆրանսերեն). 2011 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 20-ին. «Arabic telephone, or the wireless telephone, consists of having a sentence created by the first player and then recited aloud by the last player after circulating rapidly by word of mouth through a line of players. The interest of the game is to compare the final version of the sentence with its initial version. Indeed, with the possible errors of articulation, pronunciation, confusions between words and sounds, the final sentence can be completely different from the initial one.»
  12. ↑ Murphy, Caroline P. (2008). Murder of a Medici Princess. Oxford University Press, USA. էջ 157. ISBN 9780199839896. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 25-ին.
  13. ↑ Jonsson, Emelie; Carroll, Joseph; Clasen, Mathias (2020). Evolutionary Perspectives on Imaginative Culture. էջ 284. ISBN 9783030461904. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 25-ին.
  14. ↑ Hitchcock, Robert K.; Lovis, William A. (2011 թ․ դեկտեմբերի 31). Information and Its Role in Hunter-Gatherer Bands. Cotsen Institute of Archaeology Press. էջ 11. ISBN 9781938770203. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 25-ին.
  15. ↑ Jackman, John; Wendy Wren (1999). «Skills Unit 8: the Chinese princess». Nelson English Bk. 2 Teachers' Resource Book. Nelson Thornes. ISBN 0-17-424605-6. «Play 'Chinese Whispers' to demonstrate how word-of-mouth messages or stories quickly become distorted»
  16. ↑ Collins, Margaret (2001). Because We're Worth It: Enhancing Self-esteem in Young Children. Sage. էջ 55. ISBN 1-873942-09-5. «Explain that speaking quietly can be more effective in communication than shouting, although clarity is important. You could play "Chinese Whispers" to illustrate this!»
  17. ↑ Barrs, Kathie (1994). music works: music education in the classroom with children from five to nine years. Belair. էջ 48. ISBN 0-947882-28-6. «Listening skills:...Play Chinese Whispers»
  18. ↑ For example, see Hill, op. cit.; or Morris, Peter; Alan Wesson (2000). Lernpunkt Deutsch.: students' book. Nelson Thornes. էջ viii. ISBN 0-17-440267-8. «Simple games for practising vocabulary and/or numbers: ... Chinese Whispers: ...the final word is compared with the first to see how similar (or not!) it is.»
  19. ↑ 19,0 19,1 «Eat Poop You Cat: A silly, fun, and free party game». annarbor.com. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 17-ին.
  20. ↑ Jones, Myfanwy (2010 թ․ նոյեմբերի 4). Parlour Games for Modern Families. Penguin Adult. ISBN 9781846143472 – via Google Books.
  21. ↑ «Nektan Slots Games & Other Communication Games - Broken Picture Telephone». webcache.googleusercontent.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  22. ↑ «Best of Casual Gameplay 2009 - Simple Idea Results (browser games), Jay is games». jayisgames.com. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատեգորիա:Խաղեր

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սևագիր:Փչացած_հեռախոս&oldid=9807155» էջից