Jump to content

Ուջամաա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ուջամաա, սոցիալական և տնտեսական զարգացման Տանզանիայի հայեցակարգ, աֆրիկյան սոցիալիստական գաղափարախոսություն՝ պետության՝ որպես ժողովրդի հավաքական կամքի արտահայտիչի հատուկ դերով, որը հիմք հանդիսացավ Ջուլիուս Նյերերի սոցիալական և տնտեսական զարգացման քաղաքականության համար Տանզանիայում՝ 1961 թվականին Բրիտանիայից Տանզանիայի անկախանալուց հետո[1]:

Ավելի լայն իմաստով, ուջամաան կարող է նշանակել «կոոպերատիվ տնտեսագիտություն»՝ տեղաբնակ մարդիկ, որոնք համագործակցում են միմյանց հետ՝ ապահովելու կենսապայմանները, կամ սեփական խանութները և այլ բիզնեսներ կառուցելու, պահպանելու և դրանից շահույթ ստանալու համար»[2]։

Գաղափարախոսություն

Նյերերին օգտագործել է ուջամաան որպես ազգային զարգացման ծրագրի հիմք: Նա Ուջամաայի հայեցակարգը թարգմանեց սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական հավասարության ինստիտուցիոնալացման՝ կենտրոնական ժողովրդավարության ստեղծման միջոցով. այդ թվում՝ վերագրված կարգավիճակի հիման վրա խտրականության վերացումը և տնտեսության առանցքային ոլորտների ազգայնացումը[3]։

Ջուլիուս Նյերերի ղեկավարությունը Տանզանիայում գրավեց միջազգային ուշադրությունը և արժանացավ համաշխարհային հարգանքի գործնական քաղաքականության հիմքում էթիկական սկզբունքների վրա նրա հետևողական շեշտադրման շնորհիվ: Նյերերի օրոք Տանզանիան մեծ հաջողություններ է գրանցել սոցիալական զարգացման կենսական ոլորտներում. մանկական մահացությունը զգալիորեն կրճատվել է։ Կյանքի տեւողությունը 1960 թվականին 37-ից հասել է 52-ի 1984 թվականին. տարրական դպրոցում ընդգրկվածությունը բարձրացել է տարիքային խմբի 25%-ից (կանանց միայն 16%-ը) 1960-ին մինչև 72% (կանանց 85%-ը) 1985-ին (չնայած բնակչության արագ աճող թվին), մեծահասակների գրագիտության մակարդակը 1960 թվականին 17%-ից հասել է 63%-ի մինչև 1975 թվականը (շատ ավելի բարձր, քան աֆրիկյան այլ երկրներում) և շարունակել է աճել[4]: Այնուամենայնիվ, Ուջամաան նվազեցրեց արտադրությունը՝ կասկածի տակ դնելով նախագծի տնտեսական աճ առաջարկելու կարողությունը[5]:

Անկախության մեկ տարվա ընթացքում Նյերերը ներկայացրեց Կանխարգելիչ կալանքի օրենքը՝ ընդդիմությանը ջախջախելու համար[6]:

1967 թվականին ազգայնացումները վերափոխեցին կառավարությունը երկրի ամենամեծ գործատուի։ Գնողունակությունը նվազել է[7], և, ըստ Համաշխարհային բանկի հետազոտողների, բարձր հարկերն ու բյուրոկրատիան ստեղծել են այնպիսի միջավայր, որտեղ գործարարները դիմում են կաշառակերության և կոռուպցիայի[7]: 1973 թվականին «Վիջիջի» գործողության շրջանակներում վարվեց հարկադիր գյուղացիության քաղաքականություն՝ կոլեկտիվ գյուղատնտեսությունը խթանելու նպատակով[8]:

Անկախ Տանզանիայի քաղաքական ենթակառուցվածք

1961 թվականի անկախության հռչակումից հետո ստեղծված Տանզանիայի քաղաքական ենթակառուցվածքը քննադատական պատասխան էր գաղութատիրական արժեքներին: Բրիտանացիները պահում էին ժամանակակից Տանզանիայի մայրցամաքային մասը որպես մանդատային տարածք (որպես նախկին գերմանական գաղութ) Ազգերի լիգայի ներքո Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո։ Մայրցամաքային տարածքը հայտնի դարձավ որպես Տանգանիկա տարածք, և հետագայում միավորվեց ինքնավար Զանզիբար կղզու հետ (այն ժամանակ Մեծ Բրիտանիայի պրոտեկտորատ) ձևավորելով ժամանակակից Տանզանիա պետությունը անկախությունից հետո 1964 թվականին: Գաղութային վարչակազմը, մասսայական կառավարումը վստահված էր «հայրենի դատարաններին»՝ տեղական գյուղապետի կամ տեղական ցեղապետի հսկողության ներքո («ջումբե» համակարգ)։ Սկսած մոտ 1960 թվականից՝ տեղական ներկայացուցչական ղեկավար կազմակերպություններից շատերը սկսեցին պատասխանատու դառնալ տարածքում վարչական պարտավորությունների համար: Իշխանության այս տեղայնացված ձևերը բարելավեցին գյուղերի ներկայացուցչության հաճախելիությունը: Գյուղերի ներկայացվածությունը և ամսական ժողովներին հաճախելը այս ընթացքում աճել է մինչև 75%[9]:

1961 թվականի դեկտեմբերի 9-ին բրիտանական տիրապետությունից անկախանալուց հետո ստեղծվեց Տանգանիկայի ինքնիշխան պետությունը, որը կարիք ուներ նոր քաղաքական կարգի (միայն ավելի ուշ միավորվեց Զանզիբարի հետ՝ ձևավորելով ժամանակակից Տանզանիան 1964 թվականին): Անկախությանը ընդառաջ՝ Տանգանիկա Աֆրիկյան ազգային միությունը (TANU) կուսակցություն էր, որը գլխավորում էր Յուլիուս Նյերերը: TANU-ն կարողացավ ստեղծել գյուղական կազմակերպված քաղաքական կառույց, որը հեշտացնում էր տեղայնացումը քաղաքական ներկայացուցչության մեջ: Սա թույլ տվեց TANU-ին կուսակցական աջակցությունը 100,000-ից հասցնել 1,000,000-ի ընդամենը հինգ տարվա ընթացքում[10]:

TANU-ն կարողացավ ինտեգրել տարբեր աշխատանքային և գյուղատնտեսական կոոպերատիվներ իրենց կուսակցության մեջ՝ ապահովելու շուտով անկախ պետություն դառնալու հարցում բանվոր դասակարգի բնակչության ներկայացվածությունը: Կուսակցության առաջնորդները կապի մեջ էին մնում տեղի գյուղերի ղեկավարների հետ (առավել հաճախ՝ գյուղի ավագները)՝ այցելելով «Սաֆարիս» հայտնի ուղևորությունները և քննարկելով համայնքին հատուկ հարցեր (գաղութային վարչակազմից ժառանգված պրակտիկա)։ Երբ սահմանները հաստատվեցին, ընտրվեցին անհատներ, որոնք ներկայացնում էին շրջանը: Ինչպես ենթադրում է Գերիթ Հյուիզերը, այս ընտրված պաշտոնյաները հայտնի էին որպես «Բջիջների սահմանային հանձնաժողովներ»[11]։


Գրականություն

  • A collection of essays on Ujamaa villages, by Kayombo, E. O. [and others] University of Dar es Salaam. [Dar es Salaam] 1971.
  • Paul Collier: Labour and Poverty in Rural Tanzania. Ujamaa and Rural Development in the United Republic of Tanzania. New York: Oxford University Press, 1986, 0198285310
  • Nyerere, Julius K. Ujamaa. English Ujamaa--essays on socialism. Dar es Salaam, Oxford University Press, 1968.
  • Building Ujamaa villages in Tanzania. Edited by J. H. Proctor. Dar es Salaam, Tanzania Pub. House, 1971.
  • Huizer, Gerrit. The Ujamaa village programme in Tanzania: new forms of rural development. The Hague, Institute of Social Studies, 1971.
  • Hydén, Göran (1980). Beyond ujamaa in Tanzania: underdevelopment and an uncaptured peasantry. Berkeley: University of California Press. ISBN 0520039971.
  • Kijanga, Peter A. S. Ujamaa and the role of the church in Tanzania. Arusha, Tanzania : Evangelical Lutheran Church in Tanzania, c1978.
  • Jennings, Michael. Surrogates of the state : NGOs, development, and Ujamaa in Tanzania Bloomfield, CT : Kumarian Press, 2008.
  • McHenry, Dean E. (1979). Tanzania's ujamaa villages: the implementation of a rural development strategy. Research series - Institute of International Studies, University of California, Berkeley; no. 39. Berkeley: Institute of International Studies, University of California. ISBN 0877251398.
  • Putterman, Louis G. Peasants, collectives, and choice : economic theory and Tanzania's villages. Greenwich, Conn. : JAI Press, c1986.
  • Ujamaa villages : a collection of original manuscripts, 1969-70. Dar es Salaam : [s.n.], 1970.
  • Vail, David J. Technology for Ujamaa Village development in Tanzania Syracuse, N. Y. : Maxwell School of Citizenship and Public Affairs, Syracuse University, 1975.

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Delehanty, Sean (2020). «From Modernization to Villagization: The World Bank and Ujamaa». Diplomatic History (անգլերեն). 44 (2): 289–314. doi:10.1093/dh/dhz074.
  2. ↑ «Julius Nyerere, African socialist». 2005.
  3. ↑ Pratt, Cranford (1999). «Julius Nyerere: Reflections on the Legacy of his Socialism». Canadian Journal of African Studies. 33 (1): 137–52. doi:10.2307/486390. JSTOR 486390.
  4. ↑ Colin Legum, G. R. V. Mmari (1995). Mwalimu: the influence of Nyerere. Britain-Tanzania Society. ISBN 9780852553862.
  5. ↑ Martin Plaut, "Africa's bright future", BBC News Magazine, 2 November 2012.
  6. ↑ Legum, Colin; Mmari, G. R. V. (1994). Mwalimu: The Influence of Nyerere. Britain-Tanzania Society. ISBN 9780852553862.
  7. ↑ 7,0 7,1 Rick Stapenhurst, Sahr John Kpundeh. Curbing corruption: toward a model for building national integrity. Pp. 153-156.
  8. ↑ Lange, Siri. (2008) Land Tenure and Mining In Tanzania. Bergen: Chr. Michelson Institute, p. 2.
  9. ↑ Huizer, Gerrit (June 1973). «Theujamaa village program in tanzania: new forms of rural development». Studies in Comparative International Development. 8 (2): 189. doi:10.1007/bf02810000. ISSN 0039-3606. S2CID 79510406.
  10. ↑ Huizer, Gerrit (June 1973). «Theujamaa village program in tanzania: new forms of rural development». Studies in Comparative International Development. 8 (2): 186. doi:10.1007/bf02810000. ISSN 0039-3606. S2CID 79510406.
  11. ↑ Huizer, Gerrit (June 1973). «Theujamaa village program in tanzania: new forms of rural development». Studies in Comparative International Development. 8 (2): 187. doi:10.1007/bf02810000. ISSN 0039-3606. S2CID 79510406.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ուջամաա&oldid=9944229» էջից