«Էնդեմիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: ` → ՝ oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Latimeria.jpg|մինի|աջից|Լատիմերիա (''Latimeria chalumnae'') էնդեմիկ ձկնատեսակ, որը հանդիպում է միայն [[Մադագասկար]]ի և Կոմորյան կղզիների ափամերձ շրջաններում]] |
[[Պատկեր:Latimeria.jpg|մինի|աջից|Լատիմերիա (''Latimeria chalumnae'') էնդեմիկ ձկնատեսակ, որը հանդիպում է միայն [[Մադագասկար]]ի և Կոմորյան կղզիների ափամերձ շրջաններում]] |
||
'''Էնդեմիկ''', էնդեմ ([[հուն.]]՝ ''endemos'' - տեղական), տեղական տեսակներ կամ այլ կարգաբանական միավորներ, |
'''Էնդեմիկ''', էնդեմ ([[հուն.]]՝ ''endemos'' - տեղական), բույսերի ու կենդանիների տեղական տեսակներ կամ այլ կարգաբանական միավորներ, որոնք տարածված են աշխարհագրական համեմատաբար ոչ մեծ տարածքում՝ [[մայրցամաք]]ում, [[կղզի]]ներում, [[լեռ]]ներում և ոչ մի այլ վայրում չեն հանդիպում։ |
||
Էնդեմիկները որևէ բուսական կամ կենդանական աշխարհի յուրահատուկ բաղադրիչներն են: Էնդեմիկներիի առաջացմանն ու զարգացմանը նպաստում են աշխարհագրական մեկուսացումը, կլիմայական պայմանները, կենսածին գործոնները ([[մակաբուծություն]], մրցակցություն և այլն): Տեսակի (կամ ենթատեսակի) համար էնդեմիկությունը կարող է լինել խիստ սահմանափակ՝ մինչև մի քանի կմ² տարածքում: Առավել հաճախ էնդեմիկները հանդիպում են [[կղզի]]ներում, լեռնային շրջաններում և մեկուսացած [[ջրամբար]]ներում: |
|||
Տարբերում են հնաբնաշխարհիկներ՝ մնացուկային անհետացող տեսակներ, և նորբնաշխարհիկներ՝ զարգացող նոր ձևեր և տեսակներ, որոնք առաջացել են վերջին շրջանում՝ մեկուսացած տարածքներում: |
|||
[[ՀՀ]] հարուստ է [[էնդեմիկ բույսեր]]ով և [[էնդեմիկ կենդանիներ]]ով։ |
|||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
Տող 41. | Տող 48. | ||
}} |
}} |
||
{{ՀԲ}} |
|||
[[Կատեգորիա:Կենսաբանություն]] |
[[Կատեգորիա:Կենսաբանություն]] |
||
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]] |
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]] |
19:17, 26 Մայիսի 2014-ի տարբերակ
Էնդեմիկ, էնդեմ (հուն.՝ endemos - տեղական), բույսերի ու կենդանիների տեղական տեսակներ կամ այլ կարգաբանական միավորներ, որոնք տարածված են աշխարհագրական համեմատաբար ոչ մեծ տարածքում՝ մայրցամաքում, կղզիներում, լեռներում և ոչ մի այլ վայրում չեն հանդիպում։
Էնդեմիկները որևէ բուսական կամ կենդանական աշխարհի յուրահատուկ բաղադրիչներն են: Էնդեմիկներիի առաջացմանն ու զարգացմանը նպաստում են աշխարհագրական մեկուսացումը, կլիմայական պայմանները, կենսածին գործոնները (մակաբուծություն, մրցակցություն և այլն): Տեսակի (կամ ենթատեսակի) համար էնդեմիկությունը կարող է լինել խիստ սահմանափակ՝ մինչև մի քանի կմ² տարածքում: Առավել հաճախ էնդեմիկները հանդիպում են կղզիներում, լեռնային շրջաններում և մեկուսացած ջրամբարներում:
Տարբերում են հնաբնաշխարհիկներ՝ մնացուկային անհետացող տեսակներ, և նորբնաշխարհիկներ՝ զարգացող նոր ձևեր և տեսակներ, որոնք առաջացել են վերջին շրջանում՝ մեկուսացած տարածքներում:
ՀՀ հարուստ է էնդեմիկ բույսերով և էնդեմիկ կենդանիներով։
Գրականություն
- Juan J. Morrone (1994). «On the Identification of Areas of Endemism» (PDF). Systematic Biology. 43 (3): 438–441. doi:10.1093/sysbio/43.3.438.
- CDL Orme, RG Davies, M Burgess, F Eigenbrod; և այլք: (18 August 2005). «Global hotspots of species richness are not congruent with endemism or threat». Nature. 436 (7053): 1016–9. doi:10.1038/nature03850. PMID 16107848.
{{cite journal}}
: Explicit use of et al. in:|author=
(օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - JT Kerr (1997). «Species Richness, Endemism, and the Choice of Areas for Conservation» (PDF). Conservation Biology. 11 (55): 1094–1100. doi:10.1046/j.1523-1739.1997.96089.x. JSTOR 2387391.
{{cite journal}}
: Unknown parameter|month=
ignored (օգնություն)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |