Սկզբում նրանք եկան...

«Սկզբում նրանք եկան...», մեջբերում գերմանացի պաստոր Մարտին Նիմյոլլերի ելույթներից, որով նա փորձել է բացատրել գերմանացի մտավորականների անգործությունը և նացիստներին չհակադրվելը։

1945 թվականի նոյեմբերին Նիմյոլլերն այցելել է Դախաուի նախկին համակենտրոնացման ճամբար, որտեղ բանտարկված է եղել 1941 թվականից մինչև 1945 թվականի ապրիլ։ Նրա օրագրային գրառումը ցույց է տալիս, որ այս այցը խթան է դարձել ապագա հայտնի մեջբերման համար։ Գոյություն ունեն այդ քաղվածքի մի քանի տարբերակներ, որոնք փոքր-ինչ տարբերվում են միմյանցից;։ Ամենայն հավանականությամբ, այն առաջին անգամ հնչել է 1946 թվականին։ Տպագիր տեսքով այն առաջին անգամ հրապարակվել է 1955 թվականին^[1]։

Գոյություն ունեն քաղվածքի բազմաթիվ ալյուզիաներ, օրինակ՝ Ֆլորիդայի նահանգապետ Ռիք Սքոթի ելույթը ԱՄՆ նախագահի թեկնածու Միթ Ռոմնիին աջակցելու համար^[2]։

Տարբերակներ

Քաղվածքի հիմնական տարբերակն է^[3].

Երբ նացիստները բռնում էին կոմունիստներին, ես լռում էի. ես կոմունիստ չէի։
Երբ նրանք նստեցնում էին սոցիալ-դեմոկրատներին, ես լռում էի. ես սոցիալ-դեմոկրատ չէի։
Երբ նրանք բռնում էին արհմիության անդամներին, ես լռում էի. ես արհմիության անդամ չէի։
Երբ նրանք եկան իմ ետևից, ոչ մեկը չէր մնացել, որ պաշտպաներ ինձ։

Բնօրինակ տեքստ (գերմ.)

Als die Nazis die Kommunisten holten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Kommunist.
Als sie die Sozialdemokraten einsperrten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Sozialdemokrat.
Als sie die Gewerkschafter holten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Gewerkschafter.

Als sie mich holten, gab es keinen mehr, der protestieren konnte.

Քաղվածքն ունի մի շարք տարբերակներ^[1], որոնք սկսել են տարածվել 1950-ականներին^[4], օրինակ՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում հայտնի է հետևյալ տարբերակը, որը Միացյալ Նահանգների Հոլոքոստի հիշատակի թանգարանը մեջբերում է որպես քաղվածքի բազմաթիվ չափածո տարբերակներից մեկը^[5]^[6]^[7].

Սկզբում նրանք եկան սոցիալիստների հետևից, և ես լռեցի, որովհետև ես սոցիալիստ չէի։
Այնուհետև նրանք եկան արհմիության անդամների հետևից, և ես լռեցի, քանի որ ես արհմիության անդամ չէի։
Այնուհետև նրանք եկան հրեաների հետևից, և ես լռեցի, քանի որ ես հրեա չէի։
Այնուհետև նրանք եկան իմ հետևից, և ոչ ոք չէր մնացել, որ խոսեր ինձ համար։

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)

First they came for the Socialists, and I did not speak out - Because I was not a Socialist.
Then they came for the Trade Unionists, and I did not speak out - Because I was not a Trade Unionist.
Then they came for the Jews, and I did not speak out - Because I was not a Jew.
Then they came for me - and there was no one left to speak for me.

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Harold Marcuse. «Niemöller, origin of famous quotation «First they came for the Communists…»» (անգլերեն). history.ucsb.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 18-ին.
↑ «Scott defends capitalism with "First they came" Holocaust quote» (անգլերեն). Naked Politics. 2012-01-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 24-ին.
↑ Quellen: Martin Niemöller Stiftung; So hat Niemöller es geschrieben. Es wurde sehr häufig abgewandelt Արխիվացված 2013-05-31 Wikiwix(գերմ.)
↑ Marcuse, Harold. «Martin Niemöller's famous confession: "First they came for the Communists ... "». University of California at Santa Barbara.
↑ «Martin Niemöller: «First they came for the Socialists…»» (անգլերեն). United States Holocaust Memorial Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 18-ին.
↑ «Martin Niemöller: "First they came for the Socialists..."». Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 25-ին.
↑ «Martin Niemöller: "First they came for the Socialists..."». Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 25-ին. This is a different and older article which contains more complete photographs than the new version.

Գրականություն

Leo Stein, Norman Vincent Peale. Hitler Came for Niemoeller: The Nazi War Against Religion. — Pelican Publishing, 2003. — 336 p. — ISBN 9781455605873
Baldwin, James (1971 թ․ հունվարի 7). «Open Letter to my Sister, Angela Davis». New York Review of Books. Quotation: "If they come for me in the morning, they will come for you in the night."
Davis, Angela Y. (1971). If They Come in the Morning: Voices of Resistance. The Third Press. ISBN 9780893880224.
Stein, Leo (2003), They Came for Niemoeller: The Nazi War Against Religion, Gretna, Louisiana: Pelican Publishing Co, ISBN 1-58980-063-X, Վերցված է 22 August 2012-ինFirst published 1942 by Fleming H. Revell Co.{{citation}}: CS1 սպաս․ postscript (link)

[Marcuse-1] 1,0 ^1,1 Harold Marcuse. «Niemöller, origin of famous quotation «First they came for the Communists…»» (անգլերեն). history.ucsb.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 18-ին.

[2] «Scott defends capitalism with "First they came" Holocaust quote» (անգլերեն). Naked Politics. 2012-01-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 24-ին.

[3] Quellen: Martin Niemöller Stiftung; So hat Niemöller es geschrieben. Es wurde sehr häufig abgewandelt Արխիվացված 2013-05-31 Wikiwix(գերմ.)

[quotation-4] Marcuse, Harold. «Martin Niemöller's famous confession: "First they came for the Communists ... "». University of California at Santa Barbara.

[5] «Martin Niemöller: «First they came for the Socialists…»» (անգլերեն). United States Holocaust Memorial Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 18-ին.

[6] «Martin Niemöller: "First they came for the Socialists..."». Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 25-ին.

[7] «Martin Niemöller: "First they came for the Socialists..."». Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 25-ին. This is a different and older article which contains more complete photographs than the new version.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]