Սինգապուր (գետ)

Սինգապուր
Բնութագիր
Երկարություն	3 կմ
Գետաբերանի տեղակայում	Մարինա ծովածոց
Կոորդինատներ
Երկրամաս	Կենտրոնական շրջան (Սինգապուր) և Singapore River?

Սինգապուր գետ, գետ Սինգապուրում, հոսում է անմիջապես Ալեքսանդրա ճանապարհի երկայնքով և թափվում է Մարինա ջրամբարը, որը գտնվում է Սինգապուրի հարավային մասում։ Սինգապուր գետի անմիջական վերին ջրբաժանը մտնում է Սինգապուր գետի պլանավորման տարածքի մեջ, չնայած ջրբաժանի արևմտյան մասը դասակարգվում է Ռիվր Վելլի (Գետի հովիտ) պլանավորման տարածքի ներքո։

Սինգապուր գետի պլանավորման տարածքը գտնվում է Սինգապուրի Կենտրոնական շրջանի կենտրոնական տարածքում, ինչպես սահմանված է Քաղաքային վերակառուցման մարմնի կողմից։ Պլանավորման տարածքը սահմանակցում է Գետի հովտին և թանգարանին, Աուտրամի տարածքին՝ հարավում, Տանգլինի և Բուկիտ Մերահի պլանավորման տարածքներին՝ արևմուտքում և Կենտրոնական շրջանին՝ արևելքում։

2008 թվականից ի վեր Սինգապուր գետը համարվում է քաղցրահամ՝ Մարինա Սաութում Մարինա պատվարի կառուցումից հետո։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինգապուր գետի երկարությունը ակունքից՝ Կիմ Սեն կամրջից մինչև Մարինա Բեյ, մոտ 3.2 կմ է․^[1] այն ձգվում է ավելի քան 2 կմ իր սկզբնաղբյուրից այն կողմ՝ որպես Ալեքսանդրա ջրանցք և հասնում Քամնուելֆ պողոտա (Commonwealth Avenue)^[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինգապուր գետի գետաբերանը Սինգապուրի հին նավահանգիստն էր, պաշտպանված հարավային կղզիներով։ Պատմականորեն Սինգապուր քաղաքն ի սկզբանե զարգացել է նավահանգստի շուրջը, հետևաբար գետաբերանը դարձել էր առևտրի և ֆինանսների կենտրոնը։

Գետի հին քարտեզները ցույց են տալիս, որ այն սկիզբ է առնում Բուկիտ Լարանգանից (ներկայումս Ֆորտ Քենինգ Հիլլ)։

Ծանրաբեռնված երթևեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկսած 1819 թվականից երթևեկությունը Սինգապուր գետի վրա բավականին ծանրաբեռնված էր՝ արագ ընթացող քաղաքաբնակեցման (ուրբանիզացիա) և ընդլայնվող առևտրի պատճառով^[3]։ Միևնույն ժամանակ այն հանգեցրեց ջրի աղտոտվածության, որն առաջանում էր գետի ափերին գտնվող աղբի, կոյուղու և արդյունաբերության այլ ենթամթերքների արտանետման հետևանքով։ Սինգապուր գետի և Կալանգ ավազանի ջրի աղտոտման պատճառներից էին խոզերի և բադերի ֆերմաների թափոնները, կոյուղի չունեցող տարածքները, փողոցային առևտրականները և բանջարեղենի մեծածախ վաճառք իրականացնողները։ Սինգապուր գետի երկայնքով ընթանում էին նաև մի շարք գործողություններ, ինչպիսիք են տրանսպորտը, նավաշինությունը և նավերի վերանորոգումը։

1977 թվականին Սինգապուր գետի և Կալանգ ավազանի երկայնքով երթևեկում էին մոտ 750 բեռնանավակներ։ Այդ բեռնանավակներից արտանետվող թափոնները, նավթի արտահոսքը և կեղտաջրերը մեծացրին գետերի աղտոտումը։ 1977 թվականին վարչապետ Լի Կուան Յուն կոչ արեց մաքրել Սինգապուրի գետերը, որոնց մեջ էին Սինգապուր գետը և Կալանգ գետը։ Մաքրման աշխատանքների համար կառավարությունն այն ժամանակ ծախսեց 300 միլիոն դոլար՝ ներառյալ մոտ 4000 գաղթականների տեղափոխում, փողոցային առևտրականների և բանջարեղեն վաճառողների հետ միասին, որոնց ամենօրյա աղբը արտանետվում էր գետ։ Գաղթականներին տրամադրվեցին հանրակացարաններ, իսկ վաճառականներին հորդորեցին տեղափոխվել սահմանված վաճառակետեր։ Կառավարությունն այնուհետև ամբողջությամբ հանեց գարշահոտ ցեխն ափերից և գետի հատակից՝ մաքրելով բեկորներն ու մնացյալ աղբը^[4]։

Սինգապուր գետն այսօր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լայնածավալ մաքրման աշխատանքների շնորհիվ Սինգապուր գետը մեծապես վերափոխվել է՝ ծանրաբեռնված և աղտոտված գետից դառնալով մաքուր ջրային տարածք ծովային կենդանիների համար։ Սինգապուր գետում վարանների և ջրասամույրների վերաբնակեցումը վերագրվում է գետի մաքրմանը^[5]^[6]։

Չնայած Սինգապուր գետը սկզբնապես՝ նախքան հողերի խոշոր մելիորացիան, լցվում էր Սինգապուրի նեղուց և նրա հարավային կղզիներ՝ այն այժմ թափվում է Մարինա ծովածոց՝ ջրային տարածք, որը մասամբ ներառված է մելիորացիայի աշխատանքներում։

Սինգապուրի նավահանգիստն այժմ գտնվում է կղզու արևմուտքում՝ օգտագործելով հարավ-արևմտյան ափի մեծ մասը, և Սինգապուր մեկնող մարդատար նավերն այժմ սովորաբար հանգրվանում են Սինգապուրի նավարկության կենտրոնում՝ Հարբրֆրոնտում (Harbourfront): Այսպիսով, Սինգապուր գետի տնտեսական դերը փոխվել է առևտրայինից՝ իր հարակից տարածքը դարձնելով ավելի շատ զբոսաշրջային և գեղագիտական գոտի։ Այժմ գետով կարելի է երթևեկել՝ օգտվելով ջրային տաքսիներից^[7]։

Այն բանից հետո, երբ Սինգապուր գետի դեպի ծով ելքը պատնեշվեց՝ քաղցրահամ ջրի նոր ջրամբար ստեղծելու համար, գետը դարձավ Մարինա ջրամբարի մի մասը։ Պատնեշը հայտնի է Մարինա ամբարտակ անունով^[8]։

Քանդակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինգապուր գետի երկայնքով կարող ենք տսնել մի շարք քանդակներ^[9]։ Նրանցից շատերը պատկերում են Սինգապուրի վաղ շրջանում գետի մոտ ապրող և աշխատող մարդկանց կյանքը։

Հռչակավոր քանդակների շարքում են^[10]՝

«Առաջին սերունդ», հեղինակ Չոնգ Ֆահ Չոնգ
«Ձկնորսություն Սինգապուր գետում», հեղինակ Չերն Լիան Շան
«Գետի վաճառականները», հեղինակ Աու Թի Հոնգ
«Մեծ կայսրություն», հեղինակ Մալքոլմ Կոհ
«Չեթիարներից մինչև ֆինանսիստներ», հեղինակ Չերն Լիան Շան
Սինգապուրյան կատուներ, հեղինակները տարբեր են

Կամուրջներ և թունելներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1819 թվականին Սինգապուր գետի վրա կառուցվեց առաջին փայտյա նավամատույցը և կամուրջը, իսկ հետո 2015 թվականին գետի վրա կառուցվեց 14 կամուրջ (կամ 17, չնայած Մարինա ջրամբարը, որտեղ այժմ գտնվում է գետաբերանը, համարվում է Սինգապուր գետը)։ Մինչ 1819 թվականը գետն անցանելի էր միայն նավակների և լաստանավերի համար։ Ոորոշ կամուրջներ ոչնչացվեցին և վերակառուցվեցին կամ փոփոխվեց դրանց նշանակությունը։

Սինգապուրի առաջին կամուրջը կառուցվել է Սինգապուր գետի վրա 1819 թվականին, որտեղ այժմ գտնվում է Էլգին կամուրջը։ Ինչ-որ ժամանակ եղել են երկու Էլգինի կամուրջներ։ Առաջին երկաթե Էլգին կամուրջը կառուցվել է 1862 թվականին և կոչվել Լորդ Էլգինի անունով։ Ավելի ուշ այն քանդվեց և փոխարինվեց ներկայիս Էլգին կամրջով 1926 թվականին^[11]։ Գետի մյուս կամուրջներից են Քոլմանի կամուրջը (1840 թ.), Կիմ Սենգի կամուրջը (1862 թ.), Քավենա կամուրջը (1869 թ.) և Ռիդ կամուրջը (1889 թ.): Վերջերս կառուցվածների թվում են Հիլիքս (2010), Բեյֆրոնթ (2010) և Ջուբլի (2015) կամուրջները։

Քոլման կամուրջ (1840/1985)
Կիմ Սեն կամուրջ (1862)
Էլգին կամուրջ (1862/1926)
Քավենա կամուրջ (1870)
Օրդ կամուրջ (1886)
Ռիդ կամուրջ (1889)
Պուլաու Սայգոնի կամուրջ (1890)
Անդերսոնի կամուրջ (1910)
Կլեմանսոյի կամուրջ (1940)
Բենջամին Շիրեսի կամուրջ (1981)
Արևելք-Արևմուտք զանգվածային արագընտաց անցումը և Հյուսիս-Հարավ անցումը Սիթի Հոլի և Ռեյֆլս Փլեյսի միջև (1987/1989)
Մերլիոն այգու օդային համայնապատկեր․ այստեղ ավարտում է Սինգապուր գետը
Չին Սուի թունելը, որը տանում է Կենտրոնական արագընթաց մայրուղին (1991)
Էսպլանադե կամուրջ (1997)
Ռոբերտսոն կամուրջ (1998)
Ջիակ Կիմ կամուրջ (1999)
Ալկաֆի կամուրջ (1999)
Հյուսիս-Հարավ անցումը Քլարկ Քիի և Դոբի Գաուի միջև (2003)
Հիլիքս կամուրջ (2010)
Բեյֆրոնթ կամուրջ (2010)
Կենտրոնական զանգվածային արագընտաց անցումը և Շրջանաձև զանգվածային արագընտաց անցումը Փրոմնեյդի և Բեյֆրոնթի միջև (2012)
Ջուբլի կամուրջ (2015)
Կենտրոնական զանգվածային արագընտաց անցումը Ֆորտ Քենինգի և Չայնաթաունի միջև (2017)
Թոմսն-Իսթ Քոսթ զանգվածային արագընտաց անցումը Գրեյթ Ուորլդի և Հեվլոքի միջև (2022)

Տեսադարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինգապուր գետի համապատկեր

Թռչնի քանդակ, հեղինակ Ֆերնանդո Բոտերո
Ստեմֆորդ Ռամֆլսի արձանը
Մեծ Կայսրություն, հեղինակ Մալքոլմ Կոհ
Առաջին Սերունդ, հեղինակ Չոնգ Ֆահ Չոն
Դելհաուսի Օբելիսկ
Գետի վաճառականները, հեղինակ Աու Տի Հոնգ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Leary, Michael E.; McCarthy, John (2013 թ․ հոկտեմբերի 30). The Routledge Companion to Urban Regeneration (անգլերեն). Routledge. էջ 132. ISBN 9781136266546.
↑ «Singapore River Cruise» (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
↑ «Singapore River». Heritage Trails. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 1-ին.
↑ migration (2014 թ․ հուլիսի 4). «5 interesting facts about the Singapore River clean-up». The Straits Times. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 9-ին.
↑ «Cheeky otters are thriving in Singapore—and adapting quickly to big city life». National Geographic. 2020 թ․ մարտի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 6-ին.
↑ Ng, Cherlynn (2022 թ․ մարտի 18). «TGIF: Monitor lizards have a family feast along Kallang River». Stomp (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 11-ին.
↑ «Singapore River». www.ura.gov.sg. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 11-ին.
↑ «PUB annual report: Birth of the barrage». PUB. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ «Sir Stamford Raffles statue and other sculptures along Singapore River to be cleaned next week». The Straits Times. Singapore. 2015 թ․ փետրվարի 3. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
↑ Ang, Benson (2016 թ․ սեպտեմբերի 18). «Sculptures by the Singapore River get a spruce up». The Straits Times. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
↑ «Singapore Slider: Then & Now | The Straits Times». Singapore Slider: Then & Now | The Straits Times (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.

Այլ աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեդիաֆայլեր Singapore River թեմայով Վիքիպահեստում:

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սինգապուր (գետ)» հոդվածին։

[1] Leary, Michael E.; McCarthy, John (2013 թ․ հոկտեմբերի 30). The Routledge Companion to Urban Regeneration (անգլերեն). Routledge. էջ 132. ISBN 9781136266546.

[2] «Singapore River Cruise» (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

[3] «Singapore River». Heritage Trails. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 1-ին.

[4] ration (2014 թ․ հուլիսի 4). «5 interesting facts about the Singapore River clean-up». The Straits Times. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 9-ին.

[5] «Cheeky otters are thriving in Singapore—and adapting quickly to big city life». National Geographic. 2020 թ․ մարտի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 6-ին.

[6] Ng, Cherlynn (2022 թ․ մարտի 18). «TGIF: Monitor lizards have a family feast along Kallang River». Stomp (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 11-ին.

[7] «Singapore River». www.ura.gov.sg. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 11-ին.

[8] «PUB annual report: Birth of the barrage». PUB. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[9] «Sir Stamford Raffles statue and other sculptures along Singapore River to be cleaned next week». The Straits Times. Singapore. 2015 թ․ փետրվարի 3. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին.

[10] Ang, Benson (2016 թ․ սեպտեմբերի 18). «Sculptures by the Singapore River get a spruce up». The Straits Times. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.

[11] «Singapore Slider: Then & Now | The Straits Times». Singapore Slider: Then & Now | The Straits Times (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]