Պոպովա Սապկա(Մակեդոներեն ՝ Պոպովա գլխարկ, ալբաներեն ՝ Կոդրա Diellit, նշանակում է" քահանայի գլխարկ"), լեռնագագաթ և լեռնադահուկային հանգստավայր Հյուսիսային Մակեդոնիայի հյուսիս - արևմուտքում։ Այն միջին չափի է, գտնվում է Տետովո քաղաքից 18 կմ արևմուտք, Ալբանիայի հետ սահմանի մոտ և Սախ լեռներում։ Հիմնադրվել է 1947 թվականին^[1]։

Լեռնադահուկային հանգստավայրի տարածքը 35 կմ2 է, հանգստավայրն ունի երկու հյուրանոց, որոնք գտնվում են ծովի մակարդակից 1707-ից 1780 մետր բարձրության վրա։ Հանգստավայրում կան ևս հինգ հյուրանոցներ, առողջարանային ավան ՝ մոտ 300 տներով, ապաստան և մակեդոնական բանակի բազա^[2]։ Լեռնադահուկային հանգստավայրը սկսվում է ծովի մակարդակից 1690 մետր բարձրության վրա և ներառում է մի քանի սառցադաշտային լճեր^[3]։

Կայարան կարելի է հասնել ճանապարհով և Տետովո տանող ճոպանուղով։ Այստեղ կա նաև վեց ճոպանուղի և երեք դահուկային վերելակ։ Արահետները ժամում սպասարկում են 8000 դահուկորդ, և տարեկան միջինը 135 օր ձյուն է տեղում^[4]։

Ըստ լեգենդի Պոպովա Սապկա անունը գալիս է հեռավոր անցյալից.առաքելությամբ ճանապարհորդող քահանան նահատակվել է այս տարածքում, իսկ նրա մարմինը մնացել է անտառային գազանների կողմից հոշոտման։ Հայտնաբերվել է միայն նրա գլխարկը, ուստի տարածքը սկսեց կոչվել քահանայի գլխարկ։ Հանգստավայրում գտնվում է " Սուրբ Նաում Օխրիդսկի]" վանքը, որի շինարարությունը սկսվել է 1992 թվականին, իսկ բացվել և օծվել է 1995 թվականին։

2001 թվականին ալբանացի ինքնավարների և մակեդոնական բանակի միջև զինված հակամարտության ժամանակ Պոպովա Սապկան մեծապես տուժել է ռազմական գործողությունների արդյունքում, որոնց վնասը գնահատվում է ավելի քան 10 միլիոն եվրո։ Հակամարտությունը, մասնավորապես, հանգեցրել է Տետովոյին կայանի հետ կապող ճոպանուղու ոչնչացմանը։ Վերջինս ամբողջությամբ չի բացել իր թռիչքուղիները մինչև 2005 թվականը։ Բացի այդ, հակամարտության հետևանքով տարածաշրջանում մնացել են հակահետևակային ականներ և դրանք վնասազերծվել են վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի միջոցների հաշվին։

Զարգացման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը Պոպովա Սապկայի միակ օբյեկտը Լեռնային տնակն էր, որն հանդիսավոր կերպով շահագործման հանձնվեց 1934 թվականի նոյեմբերի 11-ին, որի մասին 1940 թվականի նորությունների հոդվածում նշվում է, որ այն կարող է տեղավորել մոտ 130 մարդ, էլեկտրականություն չունի, բայց միացված է Տետովոյի հետ հեռախոսային գծին, իսկ գիշերակացը կարժենա 5-6 դինար լեռնագնացության ընկերության անդամների համար, 10-25 դինար բոլորի համար (Կախված նրանից, թե կացարանը կլինի առանձին կամ խմբակային)։ Լրիվ պանսիոնն արժեր 32 դինար։ Տետովոյից տեղափոխությունը տևում էր 3 ժամ, այն էլ՝ վարձակալված ձիով, 10-20 դինարով դեպի Լիսեց գյուղ, մնացած ճանապարհը պետք էր ոտքով քայլել։

Պոպովա Սապկա հանգստավայրում կառուցվել են «Պոպովա Սապկա», «Տետեքս», «Սլավիա», «Բորա» և այլ առողջարաններ։ Պոպովա Սապկայի անմիջական հարևանությամբ են գտնվում Ժելակ, Լեսնիցա և Չերիպաշինա բնակավայրերը։

Գտնվում է քաղաքից 18 կմ արևմուտք։ Հյուսիս-արևելյան լանջերը շատ ձյուն են պահում մինչև ուշ գարուն։ Մշակվում են 20 կմ լեռնադահուկային լանջեր, 35 կմ հարմար է դահուկավազքի համար։ Զբոսաշրջության զարգացման ավելի լուրջ քայլեր արվեցին 1960-ականների սկզբին, երբ սկսում է ձևավոևվել տարածքի ՝ որպես զբոսաշրջային կենտրոնի զարգացման հայեցակարգը։

Սպորտային միջոցառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պոպովա Սապկայում անցկացվում է "Շարպլանինի գավաթ"ավանդական միջոցառումը ։

Ամռանը տեղի է ունենում "Սախի ջրեր" լեռնային հեծանվային մարաթոնը, որը սկսվում է Պոպովա Սապկայում և ավարտվում Մավրովոյի Բունեց քաղաքում։

Անցկացվում է ավանդական միջազգային լեռնադահուկային մարաթոն "Սթիվ Իլիեսկի-Կարագյուլեի հուշամրցաշար" անունով։ "Պոպովա Սապկա" լեռնադահուկային կենտրոնն ունի 35 կմ դահուկային արահետներ, երեք համասեռ արահետներ ՝ FIS ստանդարտներին համապատասխան, 9 ուղիներով՝ 2 երկտեղանոց դահուկներով սահելու համար։ Դահուկային արահետները հատկապես գրավիչ են բացօթյա դահուկավազքի սիրահարների համար։