Jump to content

Պիզայի բուսաբանական այգի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պիզայի բուսաբանական այգի
Տեսակբուսաբանական այգի, գիտության թանգարան, Tuscan museum of regional importance?, բնագիտական թանգարան, արխիվ և museum of a public entity?
Երկիր Իտալիա[1][2]
ՎարչատարածքՊիզա[1][3]
Հիմնվել է1543[2]
Մակերես400 քառակուսի մետր (2018)[4] և 350 քառակուսի մետր (2015)[5]
Այցելուներ16 000 մարդ (2020)[3], 53 599 մարդ (2019)[6], 65 000 մարդ (2018)[4], 39 790 մարդ (2021)[7], 99 282 մարդ (2023)[8], 85 000 մարդ (2022)[9] և 112 271 մարդ (2024)[10]
ՍեփականատերՊիզայի համալսարան
ԱնդամակցությունQ89490648?[2]
Պիզայի բուսաբանական այգիը գտնվում է Իտալիաում
Պիզայի բուսաբանական այգի
Պիզայի բուսաբանական այգիը գտնվում է Երկիրում
Պիզայի բուսաբանական այգի

Պիզայի բուսաբանական այգի (իտալ.՝ Orto botanico di Pisa կամ Պիզայի համալսարանի բուսաբանական այգի, իտալ.՝ Orto Botanico dell'Università di Pisa), աշխարհի հնագույն բուսաբանական այգիներից մեկը։ Գործում է Պիզայի համալսարանի կազմում։ Գտնվում է Իտալիայի Պիզա քաղաքի Լուկա Գինի 5 հասցեում։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այգին հիմնադրվել է 1544 թվականին Տոսկանայի դուքս Կոզիմո I-ի աջակցությամբ իտալացի բուսաբան Լուկա Գինիի կողմից «Giardino dell'Arzinale» անվանումով որպես Եվրոպայում առաջին համալսարանական բուսաբանական այգի։

Լուկա Գինին մի քանի բուսաբանների հետ աշխատել է այգում, այդ թվում Լուիջի Անգվիլարայի։ Համարվում է աշխարհի ամենահին բուսաբանական այգին, սակայն այս փաստը վիճարկում է Պադովայի բուսաբանական այգու հետ (հիմնադրվել է մեկ տարի ուշ), քանի որ Պիզայի բուսաբանական այգին մի քանի անգամ փոխել է իր գտնվելու վայրը։ 1563 թվականին իր նախնական գետափնյա տարածքից (այժմ՝ Մեդիչիների զինանոց) Անդրեա Չեզալպինոյի ղեկավարության օրոք տեղափոխվել է Պիզայի հյուսիս՝ Սանտա Մարտա մենաստանի տարածք, 1591 թվականին՝ Լորենցո Մացանգի օրոք, տեղափոխվել է իր երրորդ և ներկայիս տեղայնք։

Վաղ ժամանակներից ի վեր այգին ունեցել է բնական նմուշների հավաքածու (այժմ՝ Պիզայի բնագիտական թանգարան, իտալ.՝ Pisa's Museo di Storia Naturale), գրադարան (այժմ՝ համալսարանի գրադարանի մաս), այգու տնօրենների դիմանկարների հավաքածու, ներառում է նաև Իտալիայում կառուցված ամենավաղ երկաթյա շրջանակված ջերմատներից մեկը։

Այգին բաժանված է հատվածների՝ բուսաբանական դպրոց, այգիներ, լճակներ, ջերմոցներ և տարբեր շենքեր։ Խոշոր հավաքածուները ներառում են բույսերի պարտեզներ և դենդրարիում, ինչպես նաև 1591-1595 թվականներին կառուցված հին բուսաբանության ինստիտուտը, որի շենքի ճակատային հատվածը պատված է խեցիներով[11]։

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Պիզայի բուսաբանական այգու հին ինստիտուտը
    Պիզայի բուսաբանական այգու հին ինստիտուտը
  • Պիզայի բուսաբանական այգու դպրոց
    Պիզայի բուսաբանական այգու դպրոց
  • Պաոլո Սավիի արձանը
    Պաոլո Սավիի արձանը

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 dati.beniculturali.it — 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Sistema Cultura — 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2022.
  4. ↑ 4,0 4,1 Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2020.
  5. ↑ Italian National Institute of Statistics թանգարանների և նմանատիպ հաստատությունների վերաբերյալ ԻԱՎԻ-ի 2015 թվականի հետազոտություն — 2017.
  6. ↑ Italian National Institute of Statistics Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2021.
  7. ↑ Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2023.
  8. ↑ Մամուլ
  9. ↑ Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2024.
  10. ↑ https://www.sma.unipi.it/2025/01/ancora-numeri-in-crescita-nei-musei-sma/
  11. ↑ «L'Orto Botanico si rinnova». www.pisainformaflash.it. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Garbari F. et al., Giardino dei Semplici. L'Orto botanico di Pisa dal XVI al XX secolo, Pisa 1991.

Արտաքին աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիզայի բուսաբանական այգի» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պիզայի_բուսաբանական_այգի&oldid=9409879» էջից