Պերոտին
| Պերոտին | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | ֆր.՝ Pérotin[1] |
| Ծնվել է | մոտ 1160 Փարիզ |
| Երկիր |  Ֆրանսիայի թագավորություն[1] |
| Մահացել է | մոտ 1230 Ֆրանսիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր և երաժշտագետ |
| Գործիքներ | երգեհոն |
Պերոտին (ֆր.՝ Pérotin լատիներեն՝ Perotinus Magnus, մոտ 1160, Փարիզ - մոտ 1230, Ֆրանսիայի թագավորություն), XII-XIII դարերի ֆրանսիացի կոմպոզիտոր, Նոտր Դամ դպրոցի ամենամեծ ներկայացուցիչը։
Կյանք և գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պերոտինը ղեկավարել է Փարիզի Աստվածամոր տաճարի երգչախումբը և նրա շուրջը զարգացած կոմպոզիտորների դպրոցը[2]։ Հեղինակ է բազմաթիվ երաժշտական կոմպոզիցիայի ժանրի և տեխնիկայի, ինչպես նաև մասշտաբային չորս մասից բաղկացած (քառապատիկ) Բոլորը տեսան լատիներեն՝ Viderunt omnes և Իշխողները լատիներեն՝ Sederunt principes կոմպոզիցիաների։ Նա ղեկավարել է Փարիզի Աստվածամոր տաճարի երգչախումբը և նրա շուրջը զարգացած կոմպոզիտորների դպրոցը[3]։ Հեղինակ է բազմաթիվ օրգանումների[Ն 1], այդ թվում ՝ մասշտաբային չորս մասից բաղկացած (քառապատիկ) «Viderunt omnes» և «Sederunt principes»:
Կոմպոզիցիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պերոտինը զարգացրել է պոլիֆոնիկ երգեցողության սեռը, հարստացրել է պոլիֆոնիան հյուսված և ռիթմիկ կերպով։ Գրել է երկու, երեք և չորս մասից բաղկացած ստեղծագործություններ Գրիգորյան մոնոդիայի պաշտոնական հիմքի վրա[Ն 2]:
Փոխարինելու համար Լեոնինի երաժշտության մեջ գերակշռող երկու մասերը՝ Պերոտինը գործնականում կիրառել է 3 և 4 ձայնանոց կոմպոզիցիաներ, որոնք առանձնանում էին մեղեդային գեղեցկությամբ և այդ ժամանակվա զարմանալի գունային պայծառությամբ[4]։ Ինչպես ասել էր սովետական ականավոր երաժշտագետ Կ. Ռոզենշիլդը, «Պերոտինի անհայտացումները ուշ միջնադարի էքստազի բանաստեղծություններն են»։
Բացի օրգանումները, Պերոտինին վստահորեն վերագրում են նաև 2 կոնդուկտներ՝[Ն 3] մոնոֆոնիկ Աղոթք լատիներեն՝ Beata viscera և երկբաժանի Մինչ գերագույնի կնիքը լատիներեն՝ Dum sigillum summi Patris, ինչպես նաև երեք մասից բաղկացած ալելույա ժանրը։ Ժամանակակից երաժշտագետները Պերոտինին են վերագրում անանուն կերպով պահպանված մի շարք աշխատանքներ, որոնք հիմնված էին դրանց ոճի և կոմպոզիցիոն տեխնիկայի վերլուծության վրա։
Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Օրգանում՝ ստուգաբանական իմաստով ցանկացած գործիք, միջնադարում երաժշտական կոմպոզիցիայի ժանր և տեխնիկա է, պատմականորեն եվրոպական բազմաձայն երաժշտության ամենավաղ ձևը։
- ↑ Գրիգորյան վանկարկում անգլ.՝ Gregorian chan cantus planus հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու պատարագային մոնոդիկա։
- ↑ Կոնդուկտը միջնադարյան երգ է լատիներենով ՝ հիմնականում հոգևոր (քրիստոնեական) թեմայով։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ «Pérotin»։ Grove Music Online (անգլերեն)։ doi:10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000040465#omo-9781561592630-e-0000040465։ Վերցված է 2021-03-12
- ↑ Wright Craig, Wright Professor Craig (1989-11-09)։ «Music and Ceremony at Notre Dame of Paris, 500-1550» (անգլերեն)։ CUP Archive։ Վերցված է 2021-03-12
- ↑ «Perotin»։ www.encyclopedia.com։ Վերցված է 2021-03-12
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Magnus Liber Organi (Various) — IMSLP»։ imslp.org։ Վերցված է 2021-03-12