Պաֆլագոնիա

Պաֆլագոնիա
Տեսակ	պատմական շրջան և շրջան
Երկիր	Թուրքիա
Աշխարհագրական տեղադրություն	Անատոլիա

Պափլագոնիա կամ Պաֆլագոնիա (հուն․՝ ἡ Παφλαγονία, լատին․՝ Paphlagonia), պատմական մարզ Փոքր Ասիայում, Սև ծովի հարավային ափին (այժմ՝ Թուրքիայի Սինոպ և Քասթամոնու վիլայեթների տարածքում)։

Արևելքում սահմանակից էր Պոնտոսին, հարավումում՝ Դաղատիային, արևմուտքում՝ Բիթանիային (Բութանիա)։ Պաֆլագոնիայի ծովափնյա մասերում հույն գաղութաբնակները հիմնել են քաղաքներ (ամենանշանավորը` Սինոպ)։ Ներքին շրջաններում տիրապետում էր ասորական ծագում ունեցող գյուղական բնակչությունը։

Մ․ թ․ ա․ 4-րդ դարի Պաֆլագոնիաին տիրել են Լիդիան, ապա Պարսկաստանը, մ․թ․ա․ 4-րդ դ․ վերջին 3-րդ դ. սկզբին՝ Ալեքսանդր Մակեդոնացին և նրա հաջորդները։ Մ․թ․ա․ 281 թվականից Պաֆլագոնիայի ներքին շրջանները կառավարել են տեղական կառավարիչները։ Մ․թ․ա․ 107 թվականին Պաֆլագոնիան, ըստ կտակի, անցել է Միհրդատ 4 Եվպատորին։ Միհրդատյան 3-րդ պատերազմից (մ․թ․ա․ 74-63) հետո Պաֆլագոնիայի ծովափնյա շրջանները մտել են Հռոմի Պոնտոս և Բիթանիա պրովինցիայի մեջ (Լուկուլլոսի Հայաստան կատարած արշավանքի ժամանակ հռոմեացիներին դաշնակցել է, ի թիվս այլոց, նաև Պաֆլագոնիայի զորքը)։

Պաֆլագոնիայի ներքին մարզերը մ․թ․ա․ 6-5-ին միացվել են Դաղատիա պրովինցիային։ Դիոկղետիանոսի ժամանակ Պաֆլագոնիան դարձել է (մ․թ․ 3-րդ դ.) ինքնուրույն պրովինցիա։ 395 թ. մտել է Բյուզանդիայի կազմի մեջ։

Գրականություն

Kiepert H. Lehrbuch der alten Geographie. — I., 1877.
Kiepert H. Atlas antiquus. — 1877.
Hamilton W. J. Researches in Asia minor, Pontus and Armenia.
Hommel. Geographie und Geschichte des alten Orients. (Iw. v. Müller, «Handb. der Klass. Altertumswissenschaft» III, 1897).
Oberhummer E. Geographie und Topographie von Griechenland und den griechischen Colonien. (Iw. v. Müller, «Handb. etc.», III, 2, 1897).
Ramsay W. M. The historical geography of Asia minor., 1890.
Meyer E. Geschichte des Königreiches Pontos. — 1879.
Rambaud. L’empire grec au X siècle., 1870.
Heyd W. Geschichte des Levantehandels im Mittelalter. — Штутгардт, 1879.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաֆլագոնիա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 222)։