Ոտք
| Ոտք | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | chiral organism subdivision type? և class of anatomical entity? |
| Ենթադաս | free limb?[1] և particular anatomical entity? |
| Մասն է | body?, Քայլող մեքենա և lower limb? |
| Կազմված է | ազդր, սրունք, ոտնաթաթ, Ծնկային հոդ և ankle? |
| Անատոմիական տեղայնացում | lower limb? |
| Միանում է | torso? |
| Foundational Model of Anatomy | 24879 |
| Terminologia Anatomica 98 | A01.1.00.031 |
| Նկարագրված է | Բրոքհաուզի և Եֆրոնի փոքր հանրագիտական բառարան, Կենդանի վելիկոռուսերենի բացատրական բառարանում, Նոր հանրագիտարանային բառարան, 1911-1916 և Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան |
 Legs Վիքիպահեստում | |
Ոտք, մարմնի մաս (վերջավորություն), որն իրենից ներկայացնում է կրող և լոկոմոտիվային անատոմիական կառուցվածք, որը սովորաբար սյունաձև ձև ունի[2]։ Շարժման ընթացքում ոտքերը գործում են որպես «ձգվող ուղղակեցվածքներ»։ Բոլոր հոդերի շարժումների համադրությունը կարող է մոդելավորվել որպես միասնական գծային տարր, որը կարող է փոխել երկարությունը և պտտել «կոնքա-ազդրային» հոդի շուրջ։
Որպես կենդանիների անատոմիական կառուցվածք, այն օգտագործվում է շարժման համար։ Դիստալ վերջը հաճախ փոփոխվում է ուժի բաշխման համար (օրինակ, ոտնաթաթերը)։ Կենդանիների մեծ մասը զույգ քանակով ոտքեր ունի։ Մարդն երկու ոտք ունի; ֆիլոգենետիկորեն մարդկային ոտքն առաջանում է երկկենցաղների հետևի վերջույթներից, որոնք, իրենց հերթին, առաջացել են ձկների լողաթևերից։
Տերմինաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ունիպեդալիզմ՝ 1 ոտք, օրինակ, մոլյուսկները
- Բիպեդ՝ 2 ոտք, օրինակ, մարդիկ և թռչունները
- Տրիպեդալիզմ՝ 3 ոտք, ինչ սովորաբար չի լինում առողջ կենդանիների մոտ
- Կուադրոպեդալիզմ՝ 4 ոտք, օրինակ, շները և ձիերը
Շատ տաքսոններ բնութագրվում են ոտքերի քանակով[3][4]․
- Հոդվածոտանիները 4, 6 (միջատներ), 8, 12 կամ 14 ոտքեր ունեն։
- Քառաոտանիները չորս ոտք ունեն։
Բաղադրիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ոտքը մեծ անատոմիայի (անգլ.՝ gross anatomy) կառուցվածք է, ինչը նշանակում է, որ այն բավականաչափ մեծ է, որպեսզի այն հնարավոր լինի տեսնել առանց կողմնակի օգնության։ Բաղադրիչները կախված են կենդանուց։ Մարդու և այլ կաթնասունների դեպքում, ոտքը ներառում ոսկորներ, մկաններ, ջիլեր, արյունատար անոթներ, նյարդեր և մաշկ։ Միջատների դեպքում ոտքը իր մեջ է ներառում այդ բաների մեծ մասը, բացառությամբ այն բանի, որ միջատները էկզոսկելետ ունեն, որը փոխարինում է ինչպես ոսկորները, այնպես էլ մաշկը[5]։
Երբեմն վերջը ոտքով, կամ ոտքով, համարվում է մի մասը ոտքով; այլ դեպքերում այն համարվում է առանձին. Նմանապես, հիփ համատեղ կամ այլ վայր, որտեղ ոտքը կցվում է հիմնական մարմնին, կարելի է համարել առանձին կամ ոտքի մի մասը։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Նիկոլայ Կնիպովիչ (1890–1907)։ «Ոտք՝ կենդանիների շարժման մարմնի մաս»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ անատոմիայի հիմնարար մոդել
- ↑ «Studies in the Mechanics of the Tetrapod Skeleton»։ Biologists.org։ Արխիվացված է օրիգինալից հուլիսի 9, 2008-ին։ Վերցված է սեպտեմբերի 21, 2010
- ↑ «Leg»։ Medical Subject Headings (MeSH)։ National Library of Medicine։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-12-22-ին։ Վերցված է 2009-04-18
- ↑ «Leg»։ Dorland's Medical Dictionary for Healthcare Consumers։ Mercksource։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-10-14-ին։ Վերցված է 2009-04-18
- ↑ Kardong Kenneth V. (2009)։ Vertebrates: Comparative anatomy, function, evolution (5th ed.)։ McGraw-Hill։ էջ 340։ ISBN 978-0-07-304058-5