Ոտք
Ոտք, մարմնի մաս (վերջավորություն), որն իրենից ներկայացնում է կրող և լոկոմոտիվային անատոմիական կառուցվածք, որը սովորաբար սյունաձև ձև ունի[1]։ Շարժման ընթացքում ոտքերը գործում են որպես «ձգվող ուղղակեցվածքներ»: Բոլոր հոդերի շարժումների համադրությունը կարող է մոդելավորվել որպես միասնական գծային տարր, որը կարող է փոխել երկարությունը և պտտել «կոնքա-ազդրային» հոդի շուրջ:
Որպես կենդանիների անատոմիական կառուցվածք, այն օգտագործվում է շարժման համար։ Դիստալ վերջը հաճախ փոփոխվում է ուժի բաշխման համար (օրինակ, ոտնաթաթերը): Կենդանիների մեծ մասը զույգ քանակով ոտքեր ունի: Մարդն երկու ոտք ունի; ֆիլոգենետիկորեն մարդկային ոտքն առաջանում է երկկենցաղների հետևի վերջույթներից, որոնք, իրենց հերթին, առաջացել են ձկների լողաթևերից։
Տերմինաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ունիպեդալիզմ՝ 1 ոտք, օրինակ, մոլյուսկները
- Բիպեդ՝ 2 ոտք, օրինակ, մարդիկ և թռչունները
- Տրիպեդալիզմ՝ 3 ոտք, ինչ սովորաբար չի լինում առողջ կենդանիների մոտ
- Կուադրոպեդալիզմ՝ 4 ոտք, օրինակ, շները և ձիերը
Շատ տաքսոններ բնութագրվում են ոտքերի քանակով[2][3]․
- Հոդվածոտանիները 4, 6 (միջատներ), 8, 12 կամ 14 ոտքեր ունեն։
- Քառաոտանիները չորս ոտք ունեն։
Բաղադրիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ոտքը մեծ անատոմիայի (անգլ.՝ gross anatomy) կառուցվածք է, ինչը նշանակում է, որ այն բավականաչափ մեծ է, որպեսզի այն հնարավոր լինի տեսնել առանց կողմնակի օգնության: Բաղադրիչները կախված են կենդանուց։ Մարդու և այլ կաթնասունների դեպքում, ոտքը ներառում ոսկորներ, մկաններ, ջիլեր, արյունատար անոթներ, նյարդեր և մաշկ։ Միջատների դեպքում ոտքը իր մեջ է ներառում այդ բաների մեծ մասը, բացառությամբ այն բանի, որ միջատները էկզոսկելետ ունեն, որը փոխարինում է ինչպես ոսկորները, այնպես էլ մաշկը[4]:
Երբեմն վերջը ոտքով, կամ ոտքով, համարվում է մի մասը ոտքով; այլ դեպքերում այն համարվում է առանձին. Նմանապես, հիփ համատեղ կամ այլ վայր, որտեղ ոտքը կցվում է հիմնական մարմնին, կարելի է համարել առանձին կամ ոտքի մի մասը:
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Նիկոլայ Կնիպովիչ (1890–1907)։ «Ոտք՝ կենդանիների շարժման մարմնի մաս»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Studies in the Mechanics of the Tetrapod Skeleton»։ Biologists.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 9 July 2008-ին։ Վերցված է 21 September 2010
- ↑ «Leg»։ Medical Subject Headings (MeSH)։ National Library of Medicine։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-12-22-ին։ Վերցված է 2009-04-18
- ↑ «Leg»։ Dorland's Medical Dictionary for Healthcare Consumers։ Mercksource։ Վերցված է 2009-04-18(չաշխատող հղում)
- ↑ Kardong Kenneth V. (2009)։ Vertebrates: Comparative anatomy, function, evolution (5th ed.)։ McGraw-Hill։ էջ 340։ ISBN 978-0-07-304058-5
