Շպրինգերլե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շպրինգերլե
Ենթատեսակթխվածքաբլիթ
Առաջացման երկիր Գերմանիա
 Springerle Վիքիպահեստում

Շպրինգերլե (գերմ.՝ Springerle), քանդակված պատկերով գերմանական թխվածքաբլիթ, որը պատրաստվում է կաղապարը խմորի վրա դաջելով, պատկերները խմորի վրա չորանում են նախքան թխելը, ինչի շնորհիվ մակերեսի պատկերը պահպանվում է։ Թեև կաղապարների պատմական ձևերից երևում է, որ դրանք թխել են կրոնական տոների առիթների համար, այժմ դրանք առավել հաճախ կապված են Սուրբծննդյան տոնի հետ[1]։

«Շպրինգերլե» անունը բառացիորեն թարգմանվում է որպես «փոքրիկ ցատկող» կամ «փոքրիկ ձի», բայց դրա ճշգրիտ ծագումն անհայտ է[1]։ Այն կարող է առնչվել կաղապարի վրայի ցատկող ձիու կամ թխվելու ընթացքում բարձրացող խմորի հետ։ Թխվածքաբլիթի ծագումը գալիս է 14-րդ դարից Գերմանիայի հարավարևմտյան և շրջակա տարածքներից, հիմնականում Շվաբիայից[1][2]։

Թխելու գործընթաց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շպրինգերլեի հիմնական բաղադրիչներն են ձու, սպիտակ (ցորենի) ալյուր, բուսաշաքար։ Թխվածքաբլիթներն ավանդաբար անիսոնային համ ունեն, չնայած անիսոնը սովորաբար խմորին չեն խառնում, այլ անիսոնի սերմերը ցանում են թխված թերթերի վրա[1]։

Ավանդական շպրինգերլեի բաղադրատոմսերում օգտագործում է բուրումնավետ աղ (ամոնիումի կարբոնատ կամ հացթուխի ամոնիում) որպես թթվեցնող նյութ։ Քանի որ բուրումնավետ աղը գտնելը դժվար է, ժամանակակից շատ բաղադրատոմսերում օգտագործվում է հացթուխի փոշի, որպես թթվեցնող նյութ։ Բուրումնավետ աղով պատրաստված շպրինգերլեն ավելի թեթև է, քան հացթուխի փոշով թխվածը։ Բուրումնավետ աղը նաև փխրուն տեսք է տալիս։ Թթվեցնող նյութի հաշվին թխվելու ընթացքում թխվածքաբլիթը կրկնակի բարձր է ստացվում։

Շպրինգերլե պատրաստելու համար սառը, կոշտ խմորը բարակեցվում է և սեղմվում կաղապարով կամ հատուկ փորագրված գրտնակով։ Խմորը կաղապարից հանվում է և թողնում են, որ չորանա մոտ 24 ժամ, նախքան ցածր ջերմաստիճանով թխելն անիսոնային փոշով պատված թերթերի վրա։

Շպրինգերլեի համար նախատեսված ժամանակակից գրտնակ

Թխված բլիթները կոշտ են և փաթեթավորվում են և պատրաստ են լինում երկու-չորս շաբաթվա ընթացքում։ Այս ընթացքում դրանք փափկում են[1]։

Շպրինգերլեի պատրաստման այլ եղանակ է խմորի չչորացնելը։ Բոլոր բաղադրիչները խառնելուց հետո կարելի է օգտագործելով սովորական գրտնակ (պատված ալյուրով) և խմորը բարակացնել մինչև կես դյույմ հաստությամբ։ Ալյուրը տարածվում է խմորի վերևի մասում, ինչպես նաև շպրինգերլեի համար նախատեսված գրտնակի վրա։ Գրտնակը կարելի է ձեռքին խփել, որպեսզի ալյուրն անջատվի։ Օգտագործում են նաև դանակ փոքր, ուղղանկյուն բլիթները կտրելու համար (հաճախ 2x1 դյույմ) և դրանք տեղադրում փայտե տախտակի վրա` գիշերը չորանալու համար (կամ առնվազն տասներկու ժամ)։ Երբ այս գործընթացը կրկնվում է, խմորն ավելի փխրուն է դառնում ավելացված ալյուրի պատճառով և չի կպչում կաղապարին։ Ուստի, կարևոր է, որ խմորը գրտնակվի փոքր խմբաքանակներով (ոչ թե միանգամից) խոնավությունը պահպանելու համար և որպեսզի բլիթները միասին մնան։ Անիսոնի սերմը ցանում են փխրեցրած թերթիկների վրա, նախքան դրանք ջեռոցում դնելը (մոտ տասը րոպեն սովորաբար բավարար է, բայց թխելու ժամանակը կախված է նաև հաստությունից)։ 1-2 թեյի գդալ անիսոնի խառնուրդը համի համար կարելի է ավելացնել նաև խմորին, և բլիթների քանակությունը կախված է խմորի հաստությունից։ 4 ձվով և 3-4 բաժակ ալյուրով սովորական բաղադրատոմսից կարելի է ստանալ 60-144 բլիթ՝ կախված խմորի հաստությունիցբ և թխողի փորձից։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Springerle (Hudgins S.) // The Oxford Companion to Sugar and Sweets / Goldstein D.. — Oxford University Press, 2015. — 920 p. — ISBN 978-0-19-931362-4.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Darra Goldstein, ed. (Apr 2015). The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford University Press.
  2. Anikó, Samu-Kuschatka. «History of Springerle». andallthekingsmen.bizhosting.com. And All The King's Men. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.