Յոհան Մագնուս
| Յոհան Մագնուս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 19, 1488[1][2] |
| Ծննդավայր | Linköping Cathedral Congregation, Շվեդիա[1] |
| Մահացել է | մարտի 22, 1544[1][2] (56 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Հռոմ, Պապական մարզ[1] |
| Քաղաքացիություն |  Շվեդիա |
| Ազգություն | շվեդ |
| Կրոն | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի[3] |
| Մասնագիտություն | պատմաբան, կաթոլիկ քահանա, աստվածաբան և կաթոլիկ եպիսկոպոս |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Roman Catholic archbishop of Uppsala? |
 Johannes Magnus Վիքիպահեստում | |
Յոհան Մագնուս (լատին․՝ Johannes Magnus, շվեդ.՝ Johan Månsson, մարտի 19, 1488[1][2], Linköping Cathedral Congregation, Շվեդիա[1] - մարտի 22, 1544[1][2], Հռոմ, Պապական մարզ[1]), շվեդ կաթոլիկ արքեպիսկոպոս, պատմաբան, աստվածաբան։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յոհան Մագնուսը ծնվել է Լինկյոպինգում, Մանս Պեդերսոնի և նրա կնոջ՝ Քրիստինա Կրուզեի որդին է։ Ավելի ուշ նրա պնդումները, որ սերում է Սթոր անունով ազնվական ընտանիքից, ստուգված չեն[4]։ Յոհան Մագնուսը ընտրվեց Գուստավ Վասա I -ի կողմից որպես արքեպիսկոպոս, 1523 թվականին։ Երբ նա պատրաստվում էր գնալ Հռոմ ձեռնադրվելու, նա ստացավ պապական ցուլ Հռոմի պապից; Նախկին արքեպիսկոպոս Գուստավ Տրոլեն, ով այդ ժամանակ գտնվում էր արտասահմանյան աքսորի մեջ, պետք է ազատվեր։ «Պապական ցուլը» հռչակում էր Տրոլի ազատագրումը անօրինական[5]։
Այնուամենայնիվ, Գուստավ Վասան հրաժարվեց ազատագրել Տրոլին։ Փոխարենը նա հրաժարվեց Iպապական ցուլից և որոշեց ընդունել Մագնուսին առանց պապական ցուլի։ Շատ չանցած,այնուամենայնիվ, Յոհան Մագնուսը ապստամբեց՝ հայտարարելով իր դժգոհությունը Լյութերական ուսմունքներից, որոնք տարածում էին Օլաուս և Լաուրենտիուս Պետրի եղբայրները՝ Գուստավ Վասայի հսկողության ներքո։ Ավելի ուշ թագավորը 1526 թվականին նրան ուղարկեց Ռուսաստան՝ որպես դիվանագետ:Այդ ժամանակ Յոհաննես Մագնուսը չէր ցանկանում տուն վերադառնալ՝ գիտակցելով, որ նա անցանկալի է։ 1531 թվականին Գուստավ Վասան նշանակեց նոր արքեպիսկոպոս՝ Լաուրենտիուս Պետրիին, և Հոհան Մագնուսը հասկանում էր, որ որպես արքեպիսկոպոս, իր ժամանակն ավարտվել է[5]։ Նրա եղբայրը՝ Օլաուս Մագնուսը, այդ ժամանակ մեկնել էր Հռոմ՝ Գուստավ Տրոլեի հարցը Պապին բացատրելու։ 1533 թվականին Պապը ավարտեց Տրոլեի հարցի հետաքննությունը և որոշեց, որ Մագնուսը ամենահարմար հետևորդն է, և Մագնուսը մեկնեց Հռոմ՝ ձեռնադրվելու։ Այնուամենայնիվ, քանի որ Շվեդիան այլևս ուղղություն չէր վերցնում Վատիկանից, երկու եղբայրներն էլ մնացին Իտալիայում մինչև իրենց կյանքը։However, as Sweden now no longer took direction from the Vatican, both brothers remained in Italy for the remainder of their lives. Մագնուսն իր ժամանակն անցկացրեց Վենետիկում և Հռոմում, որտեղ գրեց երկու պատմական աշխատություն Շվեդիայի մասին (շվեդ.՝ Gothorum Sueonumque regibus Historia և Metropolitanæ ecclesiæ Upsaliensis), որոնք պարունակում են կարևոր պատմական տեղեկություն և լցված են հուսալի հիմքեր չունեցող հեքիաթներով։ Յոհան Մագնուսը մահացել է 1544 թվականին Հռոմում[5]։
Պատմական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Բոլոր գոթերի և շվեդների արքայական պատմությունը» (շվեդ.՝ Historia de omnibus Gothorum Sueonumque regibus) շվեդական պատմական աշխատություն է, որը հետմահու տպագրվել է Հռոմում 1554 թվականին Յոհանի եղբայր Օլաուս Մագնուսի կողմից։ Օլաուսն այն ուղարկեց Շվեդիա՝ նվիրելով Գուստավի որդիներին՝ դուքս Էրիկին, Ջոնին, Մագնուսին և Չարլզին։ Հետագայում այն մի քանի անգամ վերահրատարակվել է։ Առաջին անգամ աշխատությունը թարգմանվել է շվեդերեն Շրոդերուսի կողմից 1620 թվականին։ Այն անվստահելի աղբյուր է Շվեդիայի վաղ պատմության համար:Յոհան Մագնուսը նշում է, որ Մագոգը՝ Յաֆեթի որդին, եղել է Շվեդիայի առաջին թագավորը։ Առաջին 16 հատորները վերցված են մ.թ. 1000 -ի ժամանակաշրջանից՝ ավելի վաղ գրողների և նրանց սեփական գեղարվեստական գրականության հեքիաթների տարօրինակ խառնուրդից, որը, բխում է Երիտասարդ Ֆուտարքի Ուփսալայում գտնվող գրառումներից, որոնք, ըստ նրա, ծառայել են գոթերին որպես այբուբեն Քրիստոսից մոտ երկու հազարամյակ առաջ։ Յոհան Մագնուսը ստեղծել է շվեդացի թագավորների ցանկ[6]։ Նա նաև Չարլզ Սվերկերսոնից առաջ հորինել է Չարլզ վեց թագավորների անունները։ Սա է պատճառը, որ Գուստավ I Վասայի որդիները կարողացան իրենց անվանել Էրիկ XIV և Չարլզ IX: Աշխատանքը չափազանց հայրենասիրական է և ենթադրում է, որ Դանիան բնակեցված է եղել Շվեդիայից աքսորված դատապարտյալներով, ինչը կտրուկ հերքվում է դանիական դատարանի կողմից։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Johannes Magnus (շվեդերեն) — 1917.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ Catholic-Hierarchy.org — USA: 1990.
- ↑ Sten Lindroth (1984), «Johannes Magnus», Svenskt biografiskt lexikon, vol. 24, էջ 220
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Salvadori, Pierre-Ange (2021). Le Nord de la Renaissance: La carte, l'humanisme suédois et la genèse de l'Arctique. Paris: Classiques Garnier. doi:10.15122/isbn.978-2-406-10702-6.
- ↑ «Erik». Nordisk Familjebok. Runeberg.org. 1907.
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- F.F.V. Söderberg (1910), «Johannes Magnus», Nordisk familjebok (շվեդերեն)
- Herman Hofberg; Frithiof Heurlin; Viktor Millqvist; Olof Rubenson (1906), «Magnus, Johannes», Svenskt biografiskt handlexikon (շվեդերեն), vol. II, էջ 115
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոհան Մագնուս» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
