Յաանովյան եկեղեցի

Յաանովյան եկեղեցի;
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի
Երկիր	Էստոնիա
Տեղագրություն	Նարվա
Դավանանք	քրիստոնեություն

Յաանովյան եկեղեցի (էստ․՝ Narva Jaani kirik), չպահպանված պաշտամունքային կառույց Նարվայում։ Եղել է քաղաքի խորհրդանիշներից մեկը 7-րդ դարի կեսերից մինչև 20-րդ դարի կեսերը^[1]։

Գտնվել է քաղաքի պատմական մասում՝ Վիրու փողոց, 18 հասցեում^[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եկեղեցու շենքը 1641-1652 թվականներին շվեդական համայնքի համար կառուցել են տեղացի վարպետներ Էլիաս Մուրը և Հանս Սքիները, իսկ 1644 թվականից շինարարությանը մանսակցել են նաև Զաքարիա Հոֆմանը և Մաթիաս Դաուսը։ 1659 թվականին խոշոր քաղաքային հրդեհի պատճառով եկեղեցին զրկվել է տանիքից և զանգակատնից և վերականգնվել մոտ երեք տարի։ 1690 թվականին վերակառուցվել է ներսից և դրսից։ 1691 թվականին եկեղեցուն կից բացվել է անկելանոց տարեց ծխականների համար։

1704 թվականին ռուս կայսր Պետրոս I-ը գրավել է Նարվան։ Եկեղեցում տեղադրվել է իկոնոստաս և այն վերածվել է ռուս ուղղափառ եկեղեցու տաճարի՝ կոչվելով Ալեքսանդր Նևսկու անունով։ Որպես ուղղափառ եկեղեցի գործել է մինչև 1708 թվականի հունիսի 29-ին Փրչի Պայծառակերպության տաճարի օծումը և փակվել։ Պատարագներ այնտեղ անցկացվել են միայն Ս. իշխան Ալեքսանդր Նևսկու օրը^[3]։ 1708 թվականին քաղաքից արտաքսված գերմանացիներին ժամանակի ընթացքում (1718 թվականին) թույլատրվել է վերադառնալ նախկին բնակության վայր։

1733 թվականին Աննա Յոհանովնայի գահակալությունից հետո շենքը հանձնվել է գերմանական համայնքին՝ նրանից վերցրած Դյոմսկի տաճարի փոխարեն։ Վերանորոգումից հետո քահանա Կասպար Մաթիաս Ռոդդենն այն օծել է 1734 թվականին Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի անունով (Սուրբ Հովհաննեսի եկեղեցի)։ Եկեղեցին բազմիցս այրվել է (1747 և 1774 թվականներին), բազմիցս վերականգնվել է (1789 և 1849-1850 թվականներին), վնասվել հրետանային գնդակոծություններից Էստոնիայի անկախության պատերազմի ժամանակ (1919)։

Եկեղեցու շենքը քանդվել է 1944 թվականին՝ ռազմական գործողությունների ընթացքում։ 1950-ական թվականներին քանդվել են նաև նրա ավերակները։