Մարտինաս Վայնիլայտիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարտինաս Վայնիլայտիս
Ծնվել էհունվարի 26, 1933(1933-01-26)
ԾննդավայրMergežeris, Varėna District Municipality, Լիտվա
Վախճանվել էհունիսի 20, 2006(2006-06-20) (73 տարեկան)
Վախճանի վայրMergežeris, Varėna District Municipality, Alytus County, Լիտվա
Մասնագիտությունբանաստեղծ և մանկագիր
Լեզուլիտվերեն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Լիտվա
ԿրթությունԼիտվայի երաժշտության և թատրոնի ակադեմիա

Մարտինաս Վայնիլայտիս (իտալ.՝ Martynas Vainilaitis, հունվարի 26, 1933(1933-01-26), Mergežeris, Varėna District Municipality, Լիտվա - հունիսի 20, 2006(2006-06-20), Mergežeris, Varėna District Municipality, Alytus County, Լիտվա), լիտվացի մանկագիր, գրող և թարգմանիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է գյուղացու ընտանիքում։ 1957 թվականին ավարտել է Լիտվայի թատերական և երաժշտական ակադեմիան։ Մի քանի տարի աշխատել է որպես դերասան Կապսուկսկոյի (այժմ` Մարիամպոլե) դրամատիկական թատրոնում։ 1955-1957 թվականներին աշխատել է «Žvaigždutė» («Աստղիկ») ամսագրում, իսկ 1958 թվականին աշխատել է «Moksleivis» («Ուսանող») ամսագրում, 1959-1960 թվականներին` «Lietuvos pionierius» («Լիտվացի պիոներ») պարբերականում, իսկ 1965-1966 թվականներին աշխատել է հանրապետական գրադարանում։ 1965 թվականից դարձել է պրոֆեսիոնալ գրող։ 1973-1995 թվականներին եղել է «Genys» («Փայտփորիկ») ամսագրի գլխավոր խմբագրի տեղակալ[1]։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսանող եղած ժամանակ պարբերաբար սկսել է բանաստեղծություններ տպագրել։ 1960 թվականին հրատարակվել է նրա առաջին` «Vyturiai palydi plūgą» («Արտույտները թռչում են գութանից») բանաստեղծական ժողովածուն։ Դա նրա առաջին և միակ գիրքն էր երիտասարդների համար։ 1963 թվականին հայտնվել է առաջին «Pupų pėdas» («Լոբու փունջ») բանաստեղծությունների ժողովածուն։ 1976 թվականին արժանացել է պետական մրցանակի` «Mano volungėlė» («Իմ պիրոլ») գրքի համար։ Հետագայում նա նաև բազմիցս արժանացել է հեղինակավոր մրցանակների։ Բանաստեղծի երկու գրքերը ճանաչվել են տարվա լավագույնը` մանկական հրատարակչությունների կողմից։ 2003 թվականին Լիտվայի նախագահ Ռոլանդաս Պաքսասը Մարտինաս Վայնիլայտիսին պարգևատրել է Վիտաուտաս մեծի շքանշանի սպայական խաչով։ Բանաստեղծի բանաստեղծությունները թարգմանվել են ռուսերեն և ուկրաիներեն[2]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1976 թվական` ԼԽՍՀ պետական մրցանակ
  • 1983 թվական` ԼԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր աշխատակից
  • 1987 թվական` Կոստաս Կուբլինսկասի մրցանակ
  • 1998 թվական` Մայրաքաղաքային մրցանակ
  • 1998 թվական` Վիտաուտաս Թամուլայտիսի մրցանակ
  • 2003 թվական` Վիտովտ Մեծի շքանշանի սպայական խաչ
  • 2004 թվական` Մանկական գրականության մրցանակ[3]

Գործերի ցուցակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Vyturiai palydi plūgą (Ճնճղուկները թռչում են գութանի հետևից) 1960
  • Pupų pėdas (Լոբու փունջ), 1963
  • Varnėnų skudučiai (Սարյակների շվիները), 1967
  • Ežio namas (Ոզնու տունը), 1967
  • Mano volungėlė (Իմ պիրոլ), 1975
  • Milžinas ir pelė (Հսկան ու մուկը), 1987
  • Bruknelė (Հապալասենի), 1991
  • Skruzdėlytė po kanopa (Մրջյունները սմբակների տակ), 1994
  • Žydras povas povinėja (Երկնագույն կոկիկ սիրամարգը), 1995
  • Miško Monas (Անտառային կախարդը), 1997
  • Kaulo bobos apžavai (Խարույկի նկոջ հմայքները), 1999
  • Sidabrinė kultuvėlė (Փոքրիկ արծաթե կոփիչ), 2002
  • Ežiukai Devyžiukai (Ականջնկերով ոզնիները), 2000
  • Pelėdos giesmė (Բվի երգը), 2001
  • Karaliaus žentas (Արքայական փեսան), 2003
  • Nykštukas Kilipštukas (Թզուկը), 2004[3]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Писатели. Мартинас Вайнилайтис». booksfromlithuania.lt. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 18-ին.
  2. «LIETUVOS RESPUBLIKOS PREZIDENTAS DEKRETAS». lrs.lt (լիտվերեն). 2003 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 18-ին.
  3. 3,0 3,1 «Martynas Vainilaitis». rubinaitis.lnb.lt (լիտվերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 18-ին.

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Martynas Vainilaitis // Tarybų Lietuvos enciklopedija. T. 4: Simno — Žvorūnė. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1988, — 419 p. (լիտվ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]