Մատերիա (ֆիզիկա)

Մատերիա (լատին․՝ māteria, թարգմանաբար՝ «նյութ»), ֆիզիկայի հիմնական հասկացություններից մեկը, ընդհանուր տերմին, ժամանակի և տարածության պարունակության բազմություն, որն ազդում է նրա հատկությունների վրա։ Հանդիսանում է ֆիզիկայի ուսումնասիրման առարկա, որտեղ դիտարվում է որպես գիտակցությունից անկախ օբյեկտիվ իրականություն։

Մատերիայի հասկացությունը ֆիզիկայի տարբեր բաժիններում

Մատերիայի սահմանումը ընդլայնվում էր գիտության տարբեր ոլորտների զարգացմանը զուգընթաց։ Հնում՝ դա օբյեկտներ էին, որոնց կարելի էր նկարագրել դասական հատկություններով (զանգված, ջերմաստիճան, բաժանելիություն և այլն)։ Նյուտոնի պատկերացումներում ժամանակը և տարածությունը ուսումնասիրվում էին առանձին։ Օպտիկայի, հատուկ և ընդհանուր հարաբերականության տեսության հասկացությունները կապվեցին գրավիտացիայի և ալիքների հետ։

Քվանտային ֆիզիկան, աստղաֆիզիկան և մեծ էներգիաների ֆիզիկան արտահայտում են այն ժամանակակից իմաստով և զբաղվում են մատերիայի նոր տեսակների ուսումնասիրմամբ։

Մատերիայի հիմնական տեսակները։

• Նյութ։
  • Համասեռ նյութ ՝բաղկացած է ադրոնների բազմությունից։
    • Բարիոնային նյութ (բարիոնային մատերիա) ՝բարիոններից բաղկացած նյութ։
      • Դասական պատկերացման նյութ՝ կազմված է հաիմնականում ֆերմիոններից։ Այդ մատերիայի տեսակը զբաղեցնում է Արեգակնային համակարգության մեծ մասը և մոտակա աստղային համակարգերը։
  • Հականյութ՝կազմված է հակամասնիկներից։
  • Նեյտրոնային նյութ՝ կաղմված է հիմնականում նեյտրոններից ևզուրկ է ատոմային կառուցվածքից։ Նեյտրոնային աստղերի հիմնական բաղադրիչը, ավելի մեծ խտւթյամբ, քան սովորական նյութը և ավելի նոսր ,քան քվարկ-գլյունային պլազման։

Դաշտը՝ ի տարբերություն նյութի, չունի ներքին դատարկություններ, օժտված է բացարձակ խտությամբ։

• Դաշտ (դասական իմաստով)։
  • Էլեկտրամագնիսակն դաշտ։
  • Գրավիտացիոն դաշտ։
• Քվանտային դաշտեր (տարբեր ծագման)։
• Ֆիզիկական անորոշ ծագման նյութական օբյեկտներ։
  • Մութ մատերիա.
  • Մութ էներգիա.

Այս օբյեկտները ներմուծվել են աստղաֆիզիկական և տիեզերական որոշ երևույթների բացատրման համար։

Տես նաև

• Մատերիա (փիլիսոփայություն)
• Տարրական մասնիկ
• Զանգված
• Էներգիա
• Հականյութ
• Հիմնարար փոխազդեցություն