Jump to content

Մասնակից:Tatev99/Ավազարկղ55

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Clearing House Automated Transfer System-ը կամ «CHATS»-ը ակնթարթային համախառն հաշվարկների (RTGS) համակարգ է Հոնկոնգում միջոցների փոխանցման համար: Այն շահագործվում է «Hong Kong Interbank Clearing Limited»-ի կողմից։ Այն մասնավոր ընկերություն է, որը համատեղ պատկանում է Հոնկոնգի դրամավարկային մարմնին (HKMA) և Հոնկոնգի բանկերի ասոցիացիային: «CHATS»-ն իրականացնում է գործարքներ չորս հիմնական արժույթներով՝ Հոնկոնգի դոլար (HKD), ռենմինբի (CNY), եվրո (EUR) և ԱՄՆ դոլար (ԱՄՆ դոլար)[1]։ 2005 թվականին միայն Հոնկոնգի դոլարով գործարքների միջին օրական արժեքը կազմել է 467 միլիարդ հոնկոնգյան դոլար: Այս ցուցանիշը նշանակալի է, եթե հաշվի առնենք, որ այն կազմում է Հոնկոնգի տարեկան Համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) մոտավորապես մեկ երրորդը այդ տարվա համար: Գործարքների ընդհանուր արժեքը այդ տարի 84 անգամ գերազանցել է Հոնկոնգի ՀՆԱ-ն[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչ «CHATS»-ի ներդրումը որպես ակնթարթային համախառն հաշվարկների (RTGS) համակարգ, Հոնկոնգում միջբանկային հաշվարկները գործում էին բազմաշերտ գործընթացի միջոցով, որը հաշվարկվում էր օրական զուտ հիմունքներով: Մոտ 170 բանկ հաշվառվել է տասը քլիրինգային բանկերի հետ։ Այս տասը բանկերն իրենց հերթին հաշվարկներ են կատարել «Hongkong Bank»-ի հետ, որն այնուհետև հաշվարկվել է Հոնկոնգի դրամավարկային մարմնի (HKMA) հետ մեկ առ մեկ սկզբունքով: «Hongkong Bank»-ը այս համակարգում հանդես է եկել որպես կենտրոնական հաշվետվության կենտրոն: Այն իր հաշվապահական գործարքները մշակում էր զուտ հիմունքներով, ինչը նշանակում է, որ հաշվարկվել են ընդհանուր դեբետներն ու կրեդիտները, և միայն զուտ գումարը մարվել է մասնակից բանկերի միջև: Այնուամենայնիվ, այս համակարգը չէր համապատասխանում G10-ի վճարումների և Միջազգային հաշվարկների բանկի կողմից սահմանված միջազգային չափանիշներին: Ի պատասխան՝ «HKMA»-ն նախաձեռնեց վեցամսյա տեխնիկատնտեսական հիմնավորում, որը որոշեց զարգացնել «CHATS»-ը որպես «RTGS» համակարգ[3]։

Երկու տարվա մշակումից հետո Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ը գործարկվեց 1996 թվականի դեկտեմբերի 9-ին[4]։ ԱՄՆ դոլարով և եվրոյով «CHATS»-ը գործարկվեց համապատասխանաբար 2000 թվականի օգոստոսի 21-ին և 2003 թվականի ապրիլի 28-ին[5][6]։ Բացի այդ, 2007 թվականի հուլիսին ներդրվեց Տարածաշրջանային «CHATS» վճարային ծառայությունները: Այս ծառայությունը նպատակ ուներ կապել բոլոր մասնակիցներին՝ օգտագործելով «CHATS»-ի տարբեր տարբերակները՝ հնարավորություն տալով անխափան գործարքներ կատարել՝ կապված արժույթի փոխանակման հետ տարածաշրջանում[7]։

Հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«CHATS»-ը վճարային գործարքները կարգավորում է ակնթարթորեն և անհատապես: Սպասման ժամանակ չկա, և յուրաքանչյուր գործարք կարգավորվում է ինքնուրույն՝ առանց մյուսների հետ խմբավորվելու: Սա ապահովում է վճարումների անհապաղ և վերջնական կարգավորում։ «CHATS»-ը գործում է որպես մեկ մակարդակի համակարգ, որտեղ բոլոր մասնակիցները գործում են անմիջապես մեկ կենտրոնական քլիրինգային տանը: Սա հեշտացնում է կարգավորման գործընթացը և բարձրացնում արդյունավետությունը: Երբ վճարումը կարգավորվում է «CHATS»-ում, այն համարվում է վերջնական և անվերադարձ, եթե մասնակցի հաշվարկային հաշիվը քլիրինգային տանը բավարար միջոցներ ունի: Սա ապահովում է որոշակիություն և անվտանգություն գործարքներում: Եթե մասնակցի հաշվին բավարար միջոցներ չկան վճարումը մարելու համար, գործարքը հերթագրվում է, այլ ոչ թե ուղղակիորեն մերժվում: Սա թույլ է տալիս բանկերին արդյունավետ կառավարել իրացվելիության սահմանափակումները: Բանկերն ունեն իրենց հերթերում վճարումները փոփոխելու, չեղարկելու կամ վերադասավորելու ճկունություն, ինչը նրանց հնարավորություն է տալիս արդյունավետորեն կառավարել իրենց գործարքների հոսքը։ Բանկերը կարող են կնքել հետգնման և վաճառքի պայմանագրեր (ռեպո): Սա թույլ է տալիս բանկերին ծածկել իրենց վճարային պարտավորությունները՝ առանց իրենց հաշվարկային հաշիվներում մեծ մնացորդներ պահպանելու, որոնք սովորաբար տոկոսներ չեն կազմում: Մեկօրյա ռեպոները, որոնք չեղյալ չեն հայտարարվել աշխատանքային օրվա վերջում, դասակարգվում են որպես մեկ գիշերվա փոխառություններ[3][4]։

«RTGS» համակարգի գործառույթներին մուտք գործելու համար բանկերը պետք է միանան SWIFT ցանցին՝ վճարման հրահանգներ սկսելու/ստանալու համար։ Բանկերն օգտագործում են նաև «Electronic Maintenance Banking Terminal»-ը (eMBT), որը տրամադրվում է «Hong Kong Interbank Clearing Limited»-ի (HKICL) կողմից՝ վճարման հրահանգների հետ կապված վարչական գործառույթներ կատարելու համար[4]։

Հոնկոնգի դոլար (HKD) CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«HKMA»-ն, որը Հոնկոնգի կենտրոնական բանկային հաստատությունն է, հանդես է գալիս որպես Հոնկոնգյան դոլարի (HKD) «CHATS»-ի հաշվառման կենտրոն։ Սա նշանակում է, որ բոլոր լիցենզավորված բանկերը Հոնկոնգում վարում են հոնկոնգյան դոլարի հաշվարկային հաշիվներ «HKMA»-ում: Բացի այդ, 2000 թվականի հունիսից սահմանափակ արտոնագրված բանկերին, որոնք «պարզապես բիզնես կարիք ունեն», որոշակի պայմաններով թույլատրվում է նաև հաշվարկային հաշիվներ բացել «HKMA»-ում[4]։ Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ի գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 5,499,494: Սա վկայում է համակարգի միջոցով մշակվող ֆինանսական գործունեության զգալի ծավալի մասին[8]։ 2007 թվականին Հոնկոնգյան դոլարով «CHATS»-ի միջոցով իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտավորապես 217 տրիլիոն հոնկոնգյան դոլար[9]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «HKD CHATS»-ին մասնակցում էր 156 բանկ[10]։

ԱՄՆ դոլար CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի տարբերություն «HKD CHATS»-ի, ԱՄՆ դոլարով (ԱՄՆ) «CHATS»-ի քլիրինգային տունը Հոնկոնգի և Շանհայի բանկային կորպորացիան (HSBC) առևտրային բանկն է: Բացի այդ ԱՄՆ դոլարի «CHATS»-ի մասնակից բանկերն ունեն ներօրվա իրացվելիություն ստանալու բազմաթիվ տարբերակներ: Բացի ներօրյա ռեպոներից, նրանք կարող են օգտվել Էյչ-Էս-Բի-Սի-ի կողմից տրամադրված օվերդրաֆտի հնարավորությունից: Այս մեխանիզմներն ապահովում են, որ բանկերը ունենան բավարար իրացվելիություն՝ իրենց վճարային պարտավորությունները արդյունավետորեն մարելու համար: Հոնկոնգի բանկերը հնարավորություն ունեն ընտրելու մասնակցեն ԱՄՆ դոլարի «CHATS»-երին, թե ոչ: Նրանք կարող են ընտրել դառնալ ուղղակի մասնակից՝ «HSBC»-ում ԱՄՆ դոլարով հաշվարկային հաշիվներ վարելով կամ միանալ որպես անուղղակի մասնակիցներ՝ գործարքներ կատարելով ուղղակի մասնակիցների միջոցով: Բացի այդ, գոյություն ունի անդամակցության կատեգորիա, որը կոչվում է անուղղակի «CHATS» օգտատերեր, որտեղ նրա բանկերը նաև իրականացնում են իրենց վճարային գործարքները ուղղակի մասնակիցների միջոցով[5][11]։ ԱՄՆ դոլարով «CHATS»-ով գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 2,121,058[12]։ Նույն տարում իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտ 2127 մլրդ ԱՄՆ դոլար[13]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «USD CHATS»-ն ունի 100 անմիջական մասնակից բանկ, 24 անուղղակի մասնակից անդամ բանկ, 87 անուղղակի «CHATS» օգտատերերի անդամ բանկ և Երրորդ կողմի ութ անդամ բանկ[11]։

Եվրո CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Euro CHATS»-ը, գործում է նույն սկզբունքով, ինչպես «USD CHATS»-ը և օգտագործում է առևտրային բանկը որպես իր քլիրինգային տուն: Այս դեպքում քլիրինգային տունը «Standard Chartered Hong Kong»-ն է: «Euro CHATS»-ի մասնակից բանկերը հնարավորություն ունեն ստանալ ներօրային իրացվելիություն «Standard Chartered Bank»-ի կողմից տրամադրվող օվերդրաֆտի միջոցով: Այս մեխանիզմը երաշխավորում է, որ բանկերն ունենան անհրաժեշտ իրացվելիություն՝ եվրոյով արտահայտված վճարային պարտավորությունները արդյունավետորեն մարելու համար: «USD CHATS»-ի նման, Հոնկոնգում բանկերը պարտավորված չեն մասնակցել «Euro CHATS»-ին: Նրանք ընտրության հնարավորություն ունեն՝ միանալ որպես ուղղակի մասնակիցներ՝ ունենալով հաշիվներ «Standard Chartered Hong Kong»-ում, կամ որպես անուղղակի մասնակիցներ՝ գործարքներ իրականացնելով ուղղակի մասնակիցների միջոցով[6]։ «Euro CHATS»-ով գործարքների ծավալը 2007 թվականին, չմշակված գործարքների քանակով, կազմել է 18169[14]։ Նույն տարում իրականացված բոլոր գործարքների ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտ 280 մլրդ եվրո[15]։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 28-ի դրությամբ «Euro CHATS»-ն ունի 37 ուղղակի անդամ բանկ և 18 անուղղակի անդամ բանկ[16]։

Ռենմինբի CHATS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«CHATS»-ն օգտագործում է «Bank of China»-ն (Հոնկոնգ) որպես իր քլիրինգային տուն ռենմինբիի վճարումները իրականացնելու համար։ «Bank of China»-ն պահպանում է հաշվարկային հաշիվ Չինաստանի ազգային առաջադեմ վճարային համակարգում (CNAPS): «CHATS»-ը Չինաստանի ազգային վճարային համակարգն է, որը շահագործվում է Չինաստանի Ժողովրդական բանկի կողմից (PBOC), որը հեշտացնում է միջբանկային RMB գործարքները մայրցամաքային Չինաստանում: «CHATS»-ում հաշվարկային հաշիվ ունենալով՝ «Bank of China»-ն (Հոնկոնգ) կարող է անխափան կերպով կարգավորել RMB-ի գործարքները «CHATS»-ի միջոցով և արդյունավետորեն ընդլայնել չինական վճարային համակարգի հասանելիությունը Հոնկոնգ:

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Financial Services» (PDF). Information Services Department, Hong Kong SAR. November 2007. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  2. «RTGS Payment Systems». Hong Kong Trade Development Council. 2006-07-06. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  3. 3,0 3,1 Norman T.L. Chan, Deputy Chief Executive of Hong Kong Monetary Authority (1997-06-11). «Hong Kong - CHATS». Hong Kong Monetary Authority. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Real Time Gross Settlement System». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Վերցված է 2016-01-22-ին.
  5. 5,0 5,1 «USD Clearing System in Hong Kong». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 18 September 2008-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  6. 6,0 6,1 «Euro Clearing System in Hong Kong». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 18 September 2008-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  7. «News in 2007». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից 18 September 2008-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  8. «Statistics of HKD Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 12 April 2007-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  9. «Statistics of HKD Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 26 April 2010-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  10. «List of HKD Clearing Members as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 4 March 2016-ին. Վերցված է 2016-01-13-ին.
  11. 11,0 11,1 «List of USD Clearing Participants as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 4 March 2016-ին. Վերցված է 2016-01-13-ին.
  12. «Statistics of USD Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 12 April 2007-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  13. «Statistics of USD Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 26 April 2010-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  14. «Statistics of Euro Clearing Transaction Volume». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 11 April 2007-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  15. «Statistics of Euro Clearing Transaction Value». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 12 April 2007-ին. Վերցված է 2008-09-15-ին.
  16. «List of Euro Clearing Participants as of 28 December 2015». Hong Kong Interbank Clearing Limited. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 19 September 2015-ին. Վերցված է 2016-01-13-ին.