Մասնակից:Anzhel Melikbekyan/Ավազարկղ11
.jpg)
Թավա, տապակ կամ կոթավոր տապակ հարթ հատակով կաթսա է, որն օգտագործվում է կերակուրները տապակելու, եփելու և կարմրություն հաղորդելու մթերքներին։ Այն սովորաբար ունի 20-ից 30 սմ (8-ից 12 դյույմ) տրամագծով, համեմատաբար ցածր կողմերով, որոնք բռնկվում են դեպի դուրս, երկար բռնակ և առանց կափարիչի։ Ավելի մեծ կաթսաները կարող են ունենալ փոքր բռնակ հիմնական բռնակի դիմաց։ Նմանատիպ չափերի տապակ, բայց շեշտադրումներով, ուղղահայաց կողմերով և հաճախ կափարիչով կոչվում է կաթսա։ Թեև կաթսան կարող է օգտագործվել որպես տապակ, այն նախատեսված է ցածր ջերմության վրա եփելու համար։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միջագետքում օգտագործվել են պղնձե տապակներ[1] ։ Տապակները հայտնի էին նաև Հին Հունաստանում, որտեղ նրանք կոչվում էին ( հունարեն․՝ τάγηνον[2]) և Հռոմ, որտեղ նրանց անվանում էին patella կամ sartago։ Pan բառը ծագում է հին անգլերեն panna-ից[3]։ Մինչև խոհանոցի վառարանի ներդրումը 19-րդ դարի կեսերին, սովորաբար օգտագործվող թուջե տապակը, որը կոչվում էր "սարդ", ուներ բռնակ և երեք ոտքեր՝ կրակի ածուխների և մոխրի մեջ կանգնելու համար։ Հարթ հատակով կաթսաները և թավաները, առանց ոտքերի, նախագծվել են այն ժամանակ, երբ խոհանոցային վառարանները դառնում են հանրաճանաչ․19-րդ դարի դարավերւի այս ժամանակաշրջանը տեսավ հարթ թուջե կաթսայի ներդրումը։
Տապակի տեսակները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բազմակողմանի տապակը, որը համատեղում է թե՛ տապակած և թե՛ տապակը ավելի բարձր, թեք կողմեր ունեն, որոնք հաճախ մի փոքր կոր են։ Այս ուտեստը կոչվում է sauteuse (բառացիորեն թավա իգական սեռով), evasée (նշում է թեք կողմերով թավան) կամ fait-tout (բառացիորեն "ամեն ինչ անում է"): Պրոֆեսիոնալ խոհանոցներից շատերն ունեն այս պարագաներից մի քանիսը տարբեր չափերի։
"Ռեփի թավա" թավա է, որն օգտագործվում է ռեփի կարկանդակ պատրաստելու համարէ ակադական կարտոֆիլով ուստեստ։ Թավան պատրաստված է ալյումինից կամ չժանգոտվող պողպատից[4]։
Կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավանդաբար, տապակները պատրաստվում էին չուգունից, ածխածնային պողպատից կամ պղնձից, որոնք պատված էին թիթեղով, իրոնց տարբեր որակների և հատկությունների համար։ Պղնձե տապակները շատ ջերմահաղորդական են, ինչը նրանց դարձնում է օգտակար հավասարապես տապակելու համար։ Այնուամենայնիվ, դրանք նաև շատ ռեակտիվ են մթերքների մեծ մասի նկատմամբ, ուստի այսօր մեծ քանակությամբ պղնձե տապակներ վաճառվում են թիթեղյա երեսպատմամբ, որը կարող է փոխարինվել, երբ այն մաշվում է։ Չուգունից պատրաստված տապակները օգտագործվում են, քանի որ թեև դրանք հավասարապես չեն փոխանցում ջերմությունը, բայց դրանք բավականին լավ են պահում այն, ինչը դրանք օգտակար է դարձնում միսը և բանջարեղենը տապակելու համար։ Ածխածնային պողպատից պատրաստված սպասքը օգտագործվում է քանի որ ժամանակի ընթացքում այն կարող է փևավորել պոլիմերացված յուղի բարձր չկպչուն պատինա, որը կոչվում է համեմունք, որն օգտակար է սպիտակուցի պատրաստման համար, որը հակված է կպչուն, ինչպիսիք են ձուկը և ձուն։ Թեև այս բոլոր նյութերը դեռ սովորաբար օգտագործվում են պրոֆեսիոնալ խոհանոցներում, շատ ժամանակակից նյութեր դրանք փոխարինել են սպառողական շուկայում։ Մեր օրերում տապակների մեծ մասն այժմ պատրաստված է մետաղներից, ինչպիսիք են ալյումինը կամ չժանգոտվող պողպատը։ Ժամանակակից տապակների մեջ օգտագործվող նյութերը և կառուցման մեթոդը շատ տարբեր են, և որոշ բնորոշ նյութեր ներառում են․
- Ալյումին կամ անոդացված ալյումին
- Չուգուն
- Պղինձ
- Չժանգոտվող պողպատ
- Ալյումինե կամ պղնձի միջուկով պատված չժանգոտվող պողպառ
Երբեմն թավայի մակերեսին ծածկույթ են կիրառվում, որպեսզի այն չկպչի։ Մերկ չուգունից կամ ածխածնային պողպատից պատրաստված տապակները կարող են նաև չկպչող հատկություն ձեռք բերել համեմունքների և օգտագործման միջոցով։
Տարբերակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Չկպչուն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թեֆլոնը քիմիական կոշտացված ալյումինին միացնելու գործընթացը արտոնագրվել է Ֆրանսիայում 1954 թվականին Մարկ Գրեգուարի կողմից։ 1956 թվականին նա ստեղծել է ընկերություն, որը վաճառում է չկպչող ճաշատեսակներ "Tefal" ապրանքանիշով[5]։ Վաղ ծածկույթների երկարակեցությունը սկզբում թույլ էր, բայց արդատդրության բարելավումները այս ապրանքները դարձրեցին խոհանոցային ստանդարտ։ Մակերևույթը մետաղի նման կոշտ չէ, և մետաղական պարագաների (օրինակ` մածկիչները) օգտագործումը կարող է մշտապես վնասել ծածկույթը և քայքայել դրա չկպչուն հատկությունը։
Խոհարարության որոշ պատրաստուկների համար չկպչող տապակը տեղին չէ, հատկապես ապակեպատման համար, որտեղ կարմրելու մնացորդը պետք է ներառվի ավելի ուշ փուլերում, օրինակ՝ թավայի սոուսում։ Քանի որ քիչ կամ ոչ մի մնացորդ կարող է կպչել մակերեսին, սոուսը կձախողվի իր առաջնային բուրավետիչ նյութի բացակայության պատճառով։
Էլեկտրական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էլեկտրական տապակը կամ էլեկտրական թավան ներառում է էլեկտրական տաքացուցիչ, տարր հենց տապակի մեջ և այդպիսով կարող է աշխատել անկախ կերակուրից։ Համապատասխանաբար, այն ունի ջերմամեկուսացված ոտքեր՝ սեղանի վրա կանգնելու համար։ (Ոտքերը սովորաբար ամրացվում են բռնակներին)։ Էլեկտրական տապակները սովորական ձևերով են, որոնք անսովոր են "չաշխատող" տապակների համար, հատկապես քառակուսի և ուղղանկյուն։ Շատերը նախագծված են ավելի ուղիղ կողքերով, քան իրենց "զարմիկները" և ներառում են կափարիչ։ Այս կերպ դրանք խաչվում են տապակի և թավայի միջև։
Ժամանակակից էլեկտրական կաթսան ունի լրացուցիչ առավելություն վառարանի տարբերակի նկատմամբ՝ ջերմակարգավորում։ Անջատվող հոսանքի լարը ներառում է թերմոստատիկ հսկողություն՝ ցանկալի ջերմաստիճանը պահպանելու համար։
Թերմոստատիկ կառավարման կատարելության շնորհիվ էլեկտրական կաթսան դարձավ հանրաճանաչ խոհանոցային սարք։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Կարմրեցում (խոհարարություն)
- Գրիդլ
- Խոհարարական անոթների ցանկ
- Թավայի տապակում
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Nemet-Nejat, Karen Rhea (1998). Daily Life in Ancient Mesopotamia (անգլերեն). Greenwood Publishing Group. էջ 126. ISBN 9780313294976. «Copper frying pans were used in ancient Mesopotamia.»
- ↑ τάγηνον, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
- ↑ «Pan - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary».
- ↑ Pamela Goyan Kittler, Kathryn Sucher Food and CultureCengage Learning, 2007 049511541X, page 519
- ↑ Myers, Richard L. (2007). The 100 Most Important Chemical Compounds: A Reference Guide. ABC-CLIO. էջ 276. ISBN 978-0313337581.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Anzhel Melikbekyan/Ավազարկղ11 կատեգորիայում։ |