Մասնակից:Միքայել Հայրապետյան/Ավազարկղ6

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Պեան՝ խորային լիրիկական երգ, հին հունական պոեզիայի ժանր[1]: Ի սկզբանե պեանը՝ խորային երգ էր, հասցեագրված Ապոլլնին, ավելի ուշ՝ ուրիշ աստվածներին Դիոնիսոս, Հելիոս, Ասկլեպիոս [2] [3] [4]: Բառի ճշգրիտ ստուգաբանությունը հայտնի չէ, շատ հավանական է կապը բժշկական արվեստի ներկայացուցիչների հետ:

Ընդհանուր բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պեաններ անվանվում էին խորային երգեր ի պատիվ Ապոլոնի, որպես բուժարար սստծու, ով ինքն էլ էր երբեմն անվանվում Պեան, նրա քույրերը՝ Արտեմիս և Ասկլեպիոս, ուրիշ բուժարար աստծո։ Պեանները ի սկզբանե կատարվում էին ինչ-որ բացարձակ աղետների, օրինակ, համաճարակի համար, որպեսզի խնդրեն աստծուց նողկանք ողպերգությունից կամ շնորհակալություն հայտնեն դրանից ազատվելու համար[5]: Արդյունքում պեանները սկսել են կատարվել ի պատիվ մնացյալ աստվածների և շատ առիթներով[6]: Այսպես, դորիացիներ երգում էին պեանը արշավանք գնալուց առաջ, նավատորմի մեկնելուց առաջ, հաղթանակից հետո[7]: Ատտիկայում պեաններով անվանվում էին երգերը, որոնք կատարվում էին խնջույքների երգիչների կողմից, երբ կատարվում էր աստվածների կամ հերոսների երկրպագություն:

Պեանների բագավաճման հինավուրց վայրը ամենայն հավանականությամբ եղել է Կրետեն: Մայրցամաքային Հունաստանի (մասնավորապես Սպարտայում) պոեզիայի այդ տեսակը փոխանցվել է պոետ Ֆալետի կողմից, ավանդությունը նրան համարում է պեանի որպես ժնրի նախահայրը:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Подробно об этом см. следующую работу: Зайков А. В. Фалет Критский в Спарте // Исседон: альманах по древней истории и культуре. Екатеринбург, 2002. Т. I. С. 16-35.
  2. Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.3. С.6
  3. : Ճիշտ ստուգաբանությամբ <<պեան>> բառը անհայտ է, բայց հավանական է իր կապ շրջապատում բայց ամենայն հավանական է իր կապը արվեստի ներկայացուչիչների հետ:
  4. Гомер. Илиада V 899—904
  5. Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.300
  6. Гесиод, фр.307 М.-У.
  7. Гомер. Одиссея IV 232