Կրաշենկա
Կրաշենկա, սլավոնական ժողովուրդների մոտ Զատկի կամ Հոգեգալստի տոնի համար ձվերի ներկման հիմնական տեսակներից մեկը պիսանկայի հետ միասին (երբեմն կրաշենկա ռուսները կոչում են ընդհանրապես բոլոր ներկված ձվերը)։
Ավանդական տեխնոլոգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կրաշենկա պատրաստելու ավանդական տեխնոլոգիան բավականին պարզ է պիսանկայի համեմատությամբ։ Կրաշենկայի դեպքում կարիք չկա մոմ, հատուկ ներկեր կամ խոզանակ օգտագործելու։ Կրաշենկա ստանալու համար ձուն խաշում են սոխի կեղևների հետ միասին, որից հետո այն ձեռք է բերում դեղնա-շագանակագույն երանգ՝ տարբեր ինտենսիվություններով։ Երբեմն մաղադանոսի տերևները կապվում են ձվի վրա, որոնք ձվի կճեպի վրա թողնում են բաց գույնի հետքեր։ Ամենից հաճախ Զատկի ձվերը ներկվում են կարմիր, որը սիրո և հավերժական կյանքի խորհրդանիշ։ Սեմիկի և Հոգեգալստի, երբեմն նաև Համբարձման տոնի ժամանակ ձվերը ներկվել են դեղին կամ դեղնականաչ[1]՝ օգտագործելով կեչու տերևներ։
20-րդ դարում Զատկի ձվերը սկսել են ներկել արդյունաբերական տարբեր ներկերով։
Բնական ներկանյութեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ի սկզբանե Զատկի ձվերը ներկել են կարմիր։ Սակայն ներկայում կարող են ներկվել տարբեր գույների։ Օգտագործելով բույսերի թուրմեր՝ կարելի է ստանալ հետևյալ գույները.
- կարմրաշագանակագույն – սոխի կեղև
- վարդագույն – ճակնդեղի հյութ
- դեղին – եղևնու տերևներ, երիտասարդ խնձորենու կեղև, վաղենակի ծաղիկներ
- կանաչ – եղինջ, տարեկանի ցողուններ, կուսածաղկի տերևներ
- սև կամ շագանակագույն – կաղնու, լաստենու կեղև, ընկույզի կճեպ
- մանուշակագույն – մուգ փիփերթի թերթեր
Ձու ներկելու համար օգտագործում են նաև ուրց, ուրց, սև թխկու կեղև, մկնասոխ։ Փոխելով լուծույթի խտությունը և ձուն դրա մեջ պահելու ժամանակը՝ կարելի է փոխել գույնի հագեցվածությունը։
Զատկի ներկած ձվերին վերագրվել են պաշտպանիչ հատկություններ[2]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Александров и др., 1999, էջ 637
- ↑ Жайворонок В. В. Знаки української етнокультури. Словник-довідник. — К.: Довіра, 2006. — С. 313-314 // ukrlit.org(ուկր.)
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Русские / Отв. ред. В. А. Александров, И. В. Власова, Н. С. Полищук. — М.: Наука, 1999. — 725 с. — ISBN 5-88590-309-3
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Яйцо Արխիվացված 2014-04-17 Wayback Machine // Российский Этнографический Музей