Կոստի Համբարձումյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Համբարձումյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Կոստի Համբարձումյան
Դիմանկար
Ծնվել է1882
ԾննդավայրՇուշի, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է1918
Մահվան վայրԻրաք
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունԼյեժի համալսարան
Մասնագիտությունհասարակական գործիչ և քաղաքական գործիչ
ԿուսակցությունՀՅԴ

Կոստի Համբարձումյան, Վասպուրականի Կոստին, Ուխտավոր (1882, Շուշի - 1918, Սային կալա (այժմ Իրաքում)), ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ։ ՀՀԴ կուսակցության անդամ։ Կրթությունն ստացել է ծննդավայրում։ XIX դ. վերջին և XX դ. սկզբին եղել է ԱՄՆ-ում, Պարսկաստանում։

1908 թվականին Կապանում կրթական տեսուչ էր. կարգավորել է դպրոցական գործը։ Կազմակերպել է զենքի առաքում Պարսկաստանով՝ հայ ազատագրական շարժման մարտիկներին զինելու նպատակով։ 1909 թվականին ձերբակալվել է, արգելափակվել Թիֆլիսի Մետեխի բանտում, ապա աքսորվել Խարկով։

1908-14 թվականներին Բելգիայում ստացել է գյուղատնտեսական բարձրագույն կրթություն։ 1915 թվականին մտել է Արարատյան ջոկատ, դարձել գնդի գումակի պետ, 1915 թ. մայիսին մասնակցել Վանի ազատագրմանը։ 1917 թվականին աշնանը, երբ ռուսական զորքերը սկսել են հեռանալ Վանից, Համբարձումյանը դարձել է Վանի հայկական ժամանակավոր կառավարության ղեկավար։ 1918 թվականին թուրքական գերակշիռ ուժերը հարձակվել են Վանի վրա, և հայերը Համբարձումյանի ու Լևոն Շաղոյանի գլխավորությամբ հարկադրված գաղթել են։ Համբարձումյանն իր զինական ուժերով ապահովել է գաղթականների անվտանգությունը։ Սպանվել է թուրքական ուժերի դեմ մարտում։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հայկական հարց հանրագիտարան, Երևան, 1996, էջ 198։
  • Վալադեան Վալադ, Վասպուրականի Կոստին, ,,Հայրենիք'' ամսագիր, 1962, թիւ 5, էջ 25-34, թիւ 6, էջ 38-48, թիւ 7-8, էջ 56-66, թիւ 9-10, էջ 43-53, թիւ 11-12, էջ 56-67, 1963, թիւ 1, էջ 49-59։
  • Վան–Վասպուրականի հերոսամարտը – 75 (նյութերի ժողովածու), կազմող` Հ. Դ. Փափազյան, 1990, 127 էջ։
  • Վասպուրական (Վան–Վասպուրականի ապրիլեան հերոսամարտի տասնուհինգամեակին առթիւ. 1915–1930), Վենետիկ, 1930, 413 էջ։
  • Ռուբէն Սահակեան, Հայ ազգային-ազատագրական շարժման անմար դէմքերից՝ Կոստանդին Համբարձումեան,«Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Բեյրութ, 2019, էջ 207-224։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։