Լուպին
| Լուպին | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lupinus texensis
|
||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Lupinus
L., 1753
|
||||||||||
|
|
Լուպին (լատ.՝ Lupinus), թրմուզ, եգիպտաոլոռ, բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, կիսաթփերի, հազվադեպ՝ թփերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցողունն ուղիղ է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 1-1,5 մ։ Տերևները հերթադիր են, բարդմատնաձև, տերևիկները՝ ամբողջաեզր, երկարավուն-օվալաձև, գծանշտարաձև, երկարավուն–ձվաձև և այլն։ Ծաղկաբույլն ուղղաձիգ ողկույզ է, ծաղիկները՝ սպիտակ, դեղին, վարդագույն, կապույտ և այլն։ Ծաղկում է մայիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը հաստակեղև, բազմասերմ, թավոտունդ է։ Սերմերը կլորավուն են, կողավոր, բազմերանգ, պարունակում են ճարպեր, սպիտակուցներ և այլն։
Օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանաչ զանգվածը և հատիկը հարուստ են պրոտեինային նյութերով։ Ակտիվ ազոտսևեռող է։ ՀՀ-ում վայրի վիճակում չի հանդիպում, սակայն որոշ մարզերում (Լոռի) մշակվում է որպես կերաբույս։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի է մոտ 100 (այլ տվյալներով՝ 200) տեսակ։
Ծագում–Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկայում։
- Lupinus elegans. =Kunth
- Lupinus hartwegii.=Lindl.
- Lupinus hybridus.=Lem.
- Lupinus mutabilis.= Sweet.
- Lupinus nanus.=Benth.
- Lupinus ornatus. =Lindl.
- Lupinus perennis.=L.
- Lupinus polyphyllus.=Lindl.
Lupinus
Ծագում - Միջերկրականում և Աֆրիկայում։
- Lupinus albus — Լուպին սպիտակ
- Lupinus angustifolius.
- Lupinus luteus. —Լուպին դեղին
- Lupinus hispanicus.=Boiss. et Reut.
- Lupinus micranthus. =Guss.
- Lupinus pilosus. =Murr.
- Lupinus palaestinus.=Boiss.}
- Lupinus princei.=Harms.
- Lupinus atlanticus. =Gladstones
- Lupinus digitatus.=Forsk.
- Lupinus cosentinii.=Guss.
- Lupinus somaliensis. =Bark.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Жуковский П. М. К познанию рода Lupinus Tourn.//Тр. по прикл. бот., ген. и сел. 1929. Т. 21, вып.1. С.16-294.
- Курлович Б. С., Назарова Н. С., Рыбникова В. А. и др. Изучение образцов мировой коллекции люпина։ (Методические указания). Л.։ ВИР, 1990. 34 с.
- Курлович Б. С., Станкевич А. К. Внутривидовое разнообразие трех однолетних видов люпина (Lupinus L.)] //Сб. науч.тр. по прикл. бот.,ген. и сел. 1990. Т.135. С.19-34.
- Курлович Б. С. и др. 1995. Люпин // в Кн. Теоретические Основы селекции «Генофонд и селекция зерновых бобовых культур» (Под ред. Б. С. Курловича и С. И. Репьева), СПБ, 430 стр.
- Kurlovich, B.S.(Ed.). 2002. Lupins. Geography, Classification, Genetic Resources and Breeding. «Intan», 468p.
- Майсурян Н. А., Атабекова А. И. Люпин. М.։ Колос, 1974. 463 с.
- Gladstones, J.S. 1974. Lupinus of the Mediterranean region and Africa. Bull. West. Austr. Depart. of Agr. 1974. N 26. 48 p.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
Տես՝ люпин Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս |
