Լճակ Մոնժերոնում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լճակ Մոնժերոնում
տեսակգեղանկար
նկարիչԿլոդ Մոնե
տարի1877
բարձրություն173 սանտիմետր[1]
լայնություն194 սանտիմետր[1]
ստեղծման վայրՖրանսիա[1]
ուղղությունիմպրեսիոնիզմ
ժանրբնանկար
նյություղաներկ[1] և կտավ[1]
գտնվում էՊետական Էրմիտաժ[1]
հավաքածուՊետական Էրմիտաժ
Ծանոթագրություններ

«Լճակ Մոնժերոնում» («Գետի ափ»), Կլոդ Մոնեի նկարը, որը ներկայում պահվում է Էրմիտաժի հավաքածուում։

Նկարում պատկերված է ծառերով ստվերված փոքր լճակ, վերին աջ մասում երևում է կնոջ ուրվագիծ՝ թեթև հագուստով, որը հենվել է ծառի բնին, իսկ ձեռքին կարթաձող է։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կտավը նկարել է շուրջ 1876 թվականին ֆինանսիստ և բարերար Էռնեստ Օշեդեի պատվերով որպես Մոնժերոնի Ռոտեբուրգ ամրոցի չորս դեկորատիվ պաննոներից մեկը․ նույն շարքի մյուս աշխատանքներն են՝ «Այգու անկյուն Մոնժերոնում» (Էրմիտաժ), «Հնդկահավեր» (Օրսե), «Որս» (մասնավոր հավաքածու)։ Սակայն 1877 թվականին Օշեդեն սնանկացել է, և նրա ունեցվածքը (ներառյալ իմպրեսիոնիստների հավաքածուն) վաճառվել է[2], ինչի հետևանքով նկարն այդպես էլ իր տեղը չի գրավել ամրոցում։ Պետական Էրմիտաժի աշխատակիցները ենթադրում են, որ կարթով տիկինը պատվիրատուի կինն է՝ Ալիսա Օշեդեն, որը հետագայում դարձել է Կլոդ Մոնեի երկրորդ կինը[3]։

«Լճակ Մոնժերոնում» խորագրով նկարը ցուցադրվել է իմպրեսիոնիստների երրորդ ցուցահանդեսում[4]։ Սակայն Ա. Բարսկայան հնարավոր է համարում, որ այդ ժամանակ ցուցադրվել էր ոչ թե այդ նկարը, այլ դրա էսքիզը[5]։ Այս էսքիզի գտնվելու վայրը չի պարզվել, և այն հայտնի է միայն Մոնեի ստեղծագործության կատալոգում նրա վերարտադրության հրապարակման շնորհիվ, որը կազմված է Դ. Վիլդենշտեյնի կողմից։

1907 թվականին նկարը Ամբրուազ Վոլարի պատկերասրահում 10000 ֆրանկով ձեռք է բերել Մոսկվայից վաճառական և կոլեկցիոներ Իվան Մորոզովը․ նկարը գտնվել է խորդանոցում փաթաթված գլանափաթեթի ձևով, խիստ աղտոտված, իսկ լաքը զգալիորեն վնասվել էր։ Ըստ Վոլարի նշումների՝ այն կոչվել է «Գետի ափ»։ Փարիզում էլ նկարը ենթարկվել է նախնական մաքրման և կատարվել է լաքային շերտի վերականգնում[6]։

Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո նրա հավաքածուն ազգայնացվել է, և այդ նկարը ի թիվս այլոց հայտնվել է Նոր արևմտյան արվեստի պետական թանգարանում, իսկ թանգարանի լուծարումից հետո 1948 թվականին հանձնվել է Էրմիտաժին։ «Գետի ափ» խորագրով նկարը հրատարակվել է ինչպես Նոր արևմտյան արվեստի թանգարանի կատալոգներում, այնպես էլ Էրմիտաժի արևմտաեվրոպական գեղանկարչության կատալոգում, որը հրատարակվել է 1958 թվականին, որից հետո նկարին վերադարձվել է իր սկզբնական անվանումը[7]։

2014 թվականի վերջից ցուցադրվում է Սերգեյ Շչուկինի և Մորոզով եղբայրների հիշատակի պատկերասրահում՝ Գլխավոր շտաբի շենքում (սրահ 403)[8]։

Պետական Էրմիտաժի արևմտաեվրոպական կերպարվեստի բաժնի գլխավոր գիտաշխատող, արվեստագիտության դոկտոր Ալբերտ Կոստենևիչը 19-րդ դարի և 20-րդ դարի սկզբի ֆրանսիական արվեստին նվիրված իր ակնարկում, նկարագրելով «Լճակ Մոնժերոնում» նկարը, նշել է․

Մոնժերոնյան կտավներում իմպրեսիոնիզմը գտնում է ամբողջական և հետևողական մարմնավորում։ Նկարիչը այժմ հիանալի տիրապետում է ոչ միայն լույսի, այլև օդի փոխանցմանը։ Տեղի է ունենում բացարձակ հրաժարում բնանկարի կառուցման «կանոններից», որոնցից օգտվում էին Մոնեի նախորդները, նույնիսկ, օրինակ, Կորոն... որոնք դիմում էին պլանների բաժանմանը, կենտրոնի առանձնացմանը, այսպես կոչված կուլիսների ներդրմանը՝ տարածության խորության զգացողություն ստեղծելու համար։ Մոնեն գրեթե միտումնավոր կերպով խուսափում է ամեն տեսակի կանխամտածվածությունից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Барская А. Г., Костеневич А. Г. Французская живопись. Вторая половина XIX — XX век. Каталог (Государственный Эрмитаж. Собрание западноевропейской живописи). — Л.: Искусство, 1991. — 473 с.
  • Братья Морозовы. Великие русские коллекционеры: каталог выставки / Государственный Эрмитаж; Государственный музей изобразительных искусств имени А. С. Пушкина. — СПб.: Изд-во Гос. Эрмитажа, 2019. — 368 с. — ISBN 978-5-93572-861-8
  • Импрессионизм. Письма художников. Воспоминания Дюран-Рюэля. Документы / Пер. с франц. П. В. Мелковой; вступ. статья и общ. ред. А. Н. Изергиной, прим. А. Г. Барской (сост. Л. Вентури). — Л.: Искусство, 1969. — 388 с.
  • Костеневич А. Г. Французское искусство XIX — начала XX века. Очерк-путеводитель. — Л.: Искусство, 1984. — 294 с.
  • Ревалд Д. История импрессионизма / Пер. с англ. П. В. Мелковой; вступ. ст. и общ. ред. М. А. Бессоновой. — М.: Республика, 1994. — 415 с. — ISBN 5-250-02391-6