Թեոդոր Թորոսևիչ

Թեոդոր Թորոսևիչ
Ծնվել է	սեպտեմբերի 6, 1789 կամ սեպտեմբերի 7, 1789; Իվանո-Ֆրանկովսկ, Հաբսբուրգի միապետություն
Մահացել է	մարտի 2, 1876 (86 տարեկան); Լվով, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Գերեզման	Լիչակիվ գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ավստրիական կայսրություն և Ռեչ Պոսպոլիտա
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	քիմիկոս, բժիշկ, դեղագործ և հասարակական գործիչ
Անդամակցություն	Կրթության բարեկամների Պոզնանի ընկերություն և Towarzystwo Naukowe Krakowskie?
Ալմա մատեր	Վիեննայի համալսարան
	Teodor Torosiewicz Վիքիպահեստում

Թեոդոր Բոգդանի Թորոսևիչ (Թադևոս Ասատուրի Թորոսյան, սեպտեմբերի 6, 1789(1789-09-06) կամ սեպտեմբերի 7, 1789(1789-09-07)^[1], Իվանո-Ֆրանկովսկ, Հաբսբուրգի միապետություն^[2] - մարտի 2, 1876(1876-03-02)^[1]^[2], Լվով, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[2]), հայ բժիշկ, դեղագործ, քիմիկոս, գյուտարար, հասարակական գործիչ։

Բժիշկ, հասարակական գործիչ, բարերար Ժոզեֆուս Թորոսևիչի եղբայրը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեոդոր Թորոսևիչը ծնվել Է 1789 թվականին Ստանիսլավ (Իվանովո-Ֆրանկովսկ) քաղաքում։ Սովորել է տեղի գիմնազիայում, 1812 թվականին ավարտել է Վիեննայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը։ 1815 թվականից աշխատել է Լվովում, 1819 թվականին Լվովի Լիչակովսկու փողոցի թիվ 3 տանը բացել է քաղաքի N 9 դեղատունը (այժմ՝ Լվովի N 12 դեղատուն), քիմիական լաբորատորիա։

Պատրաստել է բուսական, կենդանական, և քիմիական ծագման տարբեր դեղեր։ Ուսումնասիրել է ապակիների տարբեր հատկություններ և ստացել դեղասրվակների համար պիտանի կարմիր և դեղին ապակի^[4]։ 1836 թվականին աշխարհում առաջինն է ապացուցել, որ լաբորատոր նպատակներով արդյունավետ է շագանակագույն ապակի կիրառել։

Ուսումնասիրել է Տրուսկավեց, Նեմիրով, Դրոգոբիչ և այլ առողջավայրերի հանքային ջրերի բուժիչ հատկությունները, արդյունքներն ամփոփել «Գալիցիայի և Բուկովինայի թագավորությունների հանքային աղբյուրները» աշխատությունում։ Տրուսկավեցում կատարել է «Ֆերդինանդ», «Մարիա» և «Նավթա» (այժմ՝ «Նավթուսյա») հանքային աղբյուրների ջրի քիմիական վերլուծությունը, շրջակայքում հայտնաբերել հանքամոմի հարուստ պաշար, որը նպաստել է Լեհաստանում օծանելիքի արդյունաբերության զարգացմանը։

Թեոդոր Թորոսևիչը մասնակցել է Լվովի հայկական համայնքի կյանքին, զբաղվել բարեգործությամբ. իր միջոցներով Լվովում բացել է հոգևոր դպրոց^[5]։

Հեղինակ է բնագիտական, քիմիական բազմաթիվ գիտական հոդվածների և մենագրությունների, որոնցից ամենաարժեքավորը «Գալիցիայի թագավորության և Բուկովինայի հանքային աղբյուրներն ու դրանց ֆիզիկա-քիմիական բաղադրությունը» մենագրությունն է։ Եղել է մի շարք գիտական ընկերությունների անդամ։ Գիտական հայտնագործությունների համար արժանացել է բազմաթիվ պարգևների^[6]^[7]։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մահացել է 1876 թվականին Լվովում։ Թաղված է Լիչակովյան գերեզմանատանը։ Մահարձանին լեհերեն գրված է.

Թեոդոր Թորոսևիչ, լվովյան դեղագործ։ Փառք նրա հիշատակին։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեոդոր Թորոսևիչի կիսանդրին գտնվում է Լվովի բժշկական ինստիտուտի թանգարանում, դիմանկարը (նկարիչ Ա. Ռեյխման)՝ Լվովի պատմության թանգարանում
Թեոդոր Թորոսևիչի անունով է կոչվել Լվովի փողոցներից մեկը
Տրուսկավեցի քաղաքային զբոսայգու հանքային ջրերի ըմպելասրահի պատին 1977 թվականին փակցվել է Թեոդոր Թորոսևիչի բրոնզե հուշատախտակը

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

С. Кравчикевич. Биография Теодора Торосевича, заслуженного Аптекаря и химика. Львов, 1875.
R. Rembieliński, B. Kuźnicka, Historia farmacji, PZWL, Warszawa 1987.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Wurzbach D. C. v. Torosiewicz, Theodor (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 46. — S. 152.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 ^2,9 http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/torosiewicz-teodor/
↑ Личаківський некрополь (укр.) — P. 133.
↑ «Հայ Բժշկության Պատմության Թանգարան»։ Հայ Բժշկության Պատմության Թանգարան։ Վերցված է 2016-09-07
↑ «Союз армян Украины - Армяне Украины: Теодор Торосевич – первооткрыватель трускавецкой минеральной воды, организатор курортов»։ sau.net.ua։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-27-ին։ Վերցված է 2016-09-07
↑ «Լեհահայ բժիշկները եվ դեղագործները»։ www.med-practic.com։ Վերցված է 2016-09-07
↑ «Armenian Theodor Torosevich is the pioneer of truskavetsky mineral water, the organizer of resorts.»։ rusarticlesjournal.com։ Վերցված է 2016-09-07 (չաշխատող հղում)

[_a7fc74d7e9d10fb8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Wurzbach D. C. v. Torosiewicz, Theodor (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 46. — S. 152.

[_0b00c42f0f7b1653-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 ^2,9 http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/torosiewicz-teodor/

[_817666244d39230b-3] Личаківський некрополь (укр.) — P. 133.

[4] «Հայ Բժշկության Պատմության Թանգարան»։ Հայ Բժշկության Պատմության Թանգարան։ Վերցված է 2016-09-07

[5] «Союз армян Украины - Армяне Украины: Теодор Торосевич – первооткрыватель трускавецкой минеральной воды, организатор курортов»։ sau.net.ua։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-27-ին։ Վերցված է 2016-09-07

[6] «Լեհահայ բժիշկները եվ դեղագործները»։ www.med-practic.com։ Վերցված է 2016-09-07

[7] «Armenian Theodor Torosevich is the pioneer of truskavetsky mineral water, the organizer of resorts.»։ rusarticlesjournal.com։ Վերցված է 2016-09-07 (չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]